پارا
پارا ویلایەتی بەڕازیلە، دەکەوێتە باکووری بەرازیل و لەلایەن ڕووباری خوارەوەی ئەمازۆنەوە تێدەپەڕێت. ھاوسنوورە لەگەڵ ویلایەتی ئاماپا، مارانھاو، تۆکانتین، ماتۆ گرۆسۆ، ئەمازۆن و ڕۆرایما لە بەرازیل. لە باکووری ڕۆژاوا سنووری گویانا و سورینام ھەیە، لە باکووری ڕۆژھەڵاتی پارا زەریای ئەتڵەسی ھەیە. پایتەخت و گەورەترین شاری بێلێمە کە دەکەوێتە دەمی ئەمازۆن. ئەم ویلایەتە کە ٤٫١٪ی دانیشتووانی بەڕازیلە، تەنھا ٢٫٢٪ی بەرھەمی ناوخۆیی بەرازیل لە ئەستۆدایە.[١]
مێژوو
[دەستکاری]لە ساڵی ١٥٠٠دا، کەشتیوانی ئیسپانی ڤیسێنتی یانێز پینزۆن یەکەم ئەورووپی بوو کە بە دەمی ڕووباری ئەمازۆن کەشتی کرد.[٢] لە ٢٦ی ئابی ١٥٤٢دا، فرانسیسکۆ دی ئۆرێلانا ئیسپانی گەیشتە دەمی ڕووباری ئەمازۆن، کە ڕێڕەوی ئاو بوو بە ڕووبار لە کیتۆی ئیکوادۆرەوە.[٣] لە ٢٨ی تشرینی یەکەمی ١٦٣٧دا، پێدرۆ تێکسیرا پورتوگالی بێلێمی بەجێھێشت و چووە کیتۆ: لە کاتی گەشتەکەدا، ھێمایەکی لە یەکگرتنی ڕووباری ناپۆ و ئاگواریکۆ، لە سنووری ئێستای نێوان ئیکوادۆر و پیرۆ، بۆ پورتوگال و دواتر بۆ بەرازیل دانا، بەدەستھێنانی خاوەندارێتی زۆربەی ئەمازۆن، لەوانەش ھەموو خاکی ئێستای پارا.[٣]
دیمۆگرافی
[دەستکاری]
بەپێی ئامارەکانی پەیمانگای جوگرافیا و ئاماری بەڕازیل لە ساڵی ٢٠٠٧دا، ٧٬١٣٦٬٠٠٠ کەس لە ویلایەتەکەدا نیشتەجێ بوون. چڕی دانیشتووان لە ھەر کیلۆمەتر چوارگۆشەیەکدا ٥٫٧ کەس بووە (١٥ میل چوارگۆشە). شارنشینی: ٧٥٫٢٪ (٢٠٠٦)؛ گەشەی دانیشتووان: ٢٫٥٪ (١٩٩١–٢٠٠٠)؛ خانوو: ١٬٧٥٤٬٠٠0 (2006).
دوایین سەرژمێری PNAD (توێژینەوەی نیشتمانی بۆ نموونەی نیشتەجێبوون) ئەم ژمارانەی خوارەوەی ئاشکرا کرد: ٤٬٩٨٨٬٠٠٠ کەسی قاوەیی (فرەڕەگەز) (٦٩٫٩٪)، ١٬٦٤١٬٠٠٠ کەسی سپی پێست (٢٣٫٠٪)، ٤٧٠٬٠٠٠ کەسی ڕەشپێست (٦٫٦٪)، ٣٥٬٠٠٠ کەسی ئاسیایی یان ئەمریکی (0.5%).[٤]
سەرچاوەکان
[دەستکاری]- ^ By ROHTER, Larry (٢٣ی ئابی ٢٠٠٤). «Serra Pelada Journal; Brazilian Miners Wait for Payday After Diet of Bitterness». The New York Times. لە ٩ی ئازاری ٢٠١٧ ھێنراوە.
- ^ BUENO, E. A viagem do descobrimento: a verdadeira história da expedição de Cabral. Rio de Janeiro. Objetiva. 1998. p. 132 (in Portuguese)
- ^ ئ ا BUENO, E. (2003). Brasil: uma história 2ª edição (بە پورتوگالی). Ática.
- ^ Síntese de Indicadores Sociais 2007 (PDF) (بە پورتوگالی). Pará, Brazil: IBGE. 2007. ISBN 978-85-240-3919-5. لە 2007-07-18 ھێنراوە.[بەستەری مردووی ھەمیشەیی]
 |
کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە پارا تێدایە. |
