Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Wikipedia

Xvet kantved : diforc'h etre ar stummoù

Merdeiñ etreoberiat en istor
← Kemm kent
Endalc’h diverket Danvez ouzhpennet
GweletWikitestenn
Pymouss (kaozeal | degasadennoù)
23 690 kemm
DDiverradenn ebet eus ar c'hemm
D esaouenn using AWB
 
(4 stumm da c'hortoz gant 3 implijer kuzhet.)
Linenn 1:
{{Stumm an titl|X{{vetXvet}} kantved}}
<div style="text-align:center;">{{Iañ milved kt JK}} | '''{{Iañ milved}}''' | {{Eil milved}}</div>
 
Linenn 68:
 
=== Reter Afrika ===
* Genidik eus kreisteiz [[Arabia]] e krog ar [[Somalied]] d'en em staliañ el lec'h ma vezont kavet c'hoazh hiziv an deiz. Rannet int e meur a veuriad : [[Isaed]] bro [[Djibouti]], [[Dired]] hanternoz [[Harrar]] en [[Etiopia]], [[Ishaked]] [[Somaliland]] breizhveuriat gwechall, [[Daroded]] [[Ogaden]] Etiopia, e reter [[Kenya]] hag e-kreiz republik [[Somalia]], [[Haouiyaed]], [[Dighiled]] ha [[Rahanouened]] etre harzoù Kenya ha oued (''wadi'') [[Chebelli]].
* Bog armerzhel ha politikel rouantelezh kristen [[Nubia]]. ([[Kentistor Soudan]])
* En em staliañ a ra marc'hadourien arab war aodoù reter Afrika ([[Manda]] ha [[Kiloa]]). Ezporzhiañ a ra Manda, anezhi ar gêr genwerzhel binvidikañ d'ar mare-se, [[koad]] [[mangrovez]], houarn hag [[ivor]] en eskemm da [[priaj|briajoù]] ha traezoù fin all.
Linenn 74:
=== [[Amerika]] ===
* E-tro [[930]] : Sevenadurezh [[Toltek]] e [[Mec'hiko]].
* Diskaret eo [[sevenadurezh Vayavaya]] an izeldirioù kreiz. Dibenn ar marevezh Maya klasel, deroù ar marevezh goudeklasel.
 
=== Azia Greiz ===
Linenn 90:
 
=== Reter-nesañ & bed arab ===
* Embannet dastumadeg ofisiel diwezhañ ha nemeti testennoù ar [[Koran|C'horan]] gant ar [[Kalifa|C'halifa]] [[Abbasided|abbasid]]. Diazezet eo bet an destenn ofisiel gant [[Ibn Mujahid]], anezhañ un arbennigour war lennadennoù ar C'horan.
* Sevel a ra tierniezh ar [[Fatimided]] e reter [[Aljeria]].
 
=== Europa ar C'hornôg ===
* Deroù [[marevezh klouar ar Grennamzer]]
* En em staliañ a ra bagadoù [[Vikinged]] e norzh [[Bro-C'hall]] - Dont a ra an [[Norsed]] da vezañ [[Normaned]]
* [[938]] : Trec'h eo [[Alan Varvek]] war an [[Normaned]] en emgann [[Trañs]], dieubet eo [[Breizh]].
* En em ledañ a ra [[levezon]] [[Sveden]] betek ar [[Mor Du]].
* Savet [[Cluny]], kentañ urzh relijiel [[Manac'hegezh|manac'hel]] kevreet
* Argadegoù marc'heien [[Magyared|Vagyar]] (Hungariz) dre kornôg Europa (47 argadeg en [[Alamagn]], [[Italia]] ha [[Frañs]], [[899]] - [[970]])
* Kreñv eo bezañs [[Buzantiz]] e kreisteiz [[Italia]]. Dre-se e chom bras o levezon war [[Roma]] ha war ar [[Pab|babelezh]] e-pad hanterenn gentañ ar c'hantved. Darempredoù strizh zo gant ar Babelezh hag ar vrientinion gant [[Impalaeriezh roman ar Reter|Impalaerien ar Reter]]. E-keit-se en em stumm en-dro [[aotrouniezh]]ioù kozh [[Kapoua]] ha [[Benevento]] dindan beli tierniezh [[Kapoua]]. Kudennek e teu da vezañ evit hollveli Buzantiz er c'horn-bro.
* '''Deroù un emdroadur armerzhel en [[Italia]].''' Daougementiñ a ra ar boblañs etre an {{Xvet}} hag ar {{XIVvet kantved}}. Kresk zo war poblañs ar [[kêr|c'hêrioù]], kreñvaet c'hoazh gant an divaeziañ. War ar maez e tegas d'e heul ar c'hresk war an niver a dud muioc'h a zifraost ha strujadur an takadoù arvorel beuzadus (dourañ ha kanoliañ traoñienn ar [[Pô]], digoadañ ha savidigezh savennoù er broioù tosennek. Sevel a ra priz an douar (daougementet eo e trowardroioù [[Milan]] war dreuzoù an {{XIvet}} kantved), evel hini an danvezioù gounezet. Gras da gresk ar boblañs e c'hall ar c'hêrioù tapout ur pouez politikel brasoc'h. War ziorren ez a ar c'henwerzh, ken a-dost ([[greun]], [[gwin]], [[artizanerezh]]) hag a-bell (produioù fin) ha, war un dro, ar reizhiadoù [[bank]] hag an teknikoù [[kred]] ([[kevalaouriezh]] kenwerzhel).
* '''Adasavidigezh kenwerzh Italia.''' Gant un teul eus deroù ar c'hantved, an ''Honorantiae civitatis Papiae'', e tesker emañ [[marc'hadourezh|marc'hadourien]] hag [[arc'hanterezh|arc'hantourien]] [[Pavia]] e darempred gant o c'heneiled en tu all d'an [[Alpoù]] hag ivez gant ar [[Saozon]]. Skoulmet ez eus bet darempredoù a-bell gant ar c'heodedoù porzh evel [[Almafi]], [[Salerno]] pe [[Gaeta]]. Lakaat a ra ar c'henwerzh gant [[Frañs]] buhez e kêrioù [[Piacenza]] ha [[Lucca]]. Mestr eo [[Venezia]], [[Genova]] ha [[Pisa]] war ar c'henwerzh gant ar [[Buzantion|Vuzantion]] hag ar [[Sav-heol]].
Linenn 118:
* [[Topiltzin Ce Acatl Quetzalcoatl]], roue [[Toltek]] damvojennel, (dianav eo bloavezhioù resis e vuhez).
* [[Nikefor II]], Impalaer [[Impalaeriezh roman ar Reter]] (buhez [[912]] - [[969]], ren [[963]] - [[969]]).
* [[Otto Iañ (impalaer santel)|Otto I{{añ}} ar Meurdezus]], [[Impalaer Santel Roman]] (buhez [[912]] - [[973]], ren [[936]] - [[973]]).
* Roue [[Edmond Iañ a Vro-Saoz|Edmond I{{añ}} a Vro-Saoz]] (buhez [[921]] - [[946]], ren [[939]] - [[946]]).
* [[Yann Iañ Tzimisces|Yann I{{añ}} Tzimisces]], [[Impalaeriezh roman ar Reter|Impalaer Roman ar Reter]] (buhez [[925]] - [[976]], ren [[969]] - [[976]]).
* [[Geza Hungaria]], penn ar [[Magyared|Vagyared]] (buhez [[940]] - [[997]], ren [[970]] - [[997]]).
* [[Otto II]], [[Impalaer Santel Roman]] (buhez [[955]] - [[983]], ren [[973]] - [[983]]).
* [[Theofano]], gwreg [[Otto II]], mamm ha Rouanez da c'hortoz evit [[Otto III]], [[Impalaer Santel Roman]] , (buhez [[956]] - [[991]], ren [[983]]-[[991]]).
* [[Tsar]] [[Samuel Bulgaria]] (buhez [[958]] - [[1014]], ren [[976]] - [[1014]]).
* [[Vladimir Iañ (Priñs Kiev)|Vladimir I{{añ}}]], Priñs [[Rus' Kiev]] (buhez [[958]] - [[1015]]).
* [[Bazil II]], Impalaer [[Impalaeriezh roman ar Reter]], (buhez [[958]] - [[1025]], ren [[976]] - [[1025]]).
* [[Otto III]], [[Impalaer Santel Roman]] (buhez [[980]] - [[1002]], ren [[983]] - [[1002]]).
Adtapet diwar « https://br.wikipedia.org/wiki/Xvet_kantved »