Vikinged
Ur bobl eus Skandinavia gwechall e oa ar Vikinged, a reer anezho ivez Normaned, Daned pe Lec’hlenniz a-wechoù. Anavezet int bet dre Europa a-bezh, evel moraerien da gentañ penn, hag evel alouberien tachennoù bras war an aodoù. Gwelet int bet alies evel preizherien ha tud kriz.
Aloubet e voe ganto douaroù e-leizh en Europa : un darn vras eus Bro-Saoz, lec’hioù zo en arvorioù Bro-Skos hag Iwerzhon, lodennoù zo eus hanternoz Bro-C'hall (en em ziazezañ a rejont en ur vro anavezet bremañ dindan an anv Normandi), Sikilia ha su Italia, dreist-holl. E Breizh e voe lod anezho o’n em staliañ en aber al Liger, en-dro da Naoned, hag en aber ar Renk, en-dro da Sant-Maloù ha Dinan. Mont a reas lod anezho pelloc’h ivez, betek Island ha Greunland ha Vikinged eo an dud kentañ eus Europa a yeas war vag betek Amerika. E-touez ar re anavezetañ anezho e c’heller menegiñ Erik ar Ruz ha Leifr Eiríksson.
Pobloù viking
kemmañEn abeg d’an hin a rene en o broioù ha d’an diouer a hentoù mat en amzer-se, e voe implijet stank hentoù ar morioù hag ar stêrioù gant ar Vikinged.
Gellout a reer digemmañ tri rummad bras anezho :
- an Daned: brezelourien urzhiet-mat e oant, ha skrapañ a raent ganto madoù ar pobloù all d’o laerezh. Ar re niverusañ e oant ivez e-touez ar pobloù viking. Int eo dreist-holl a zeuas war aodoù Breizh ha setu perak e reer alies Daned eus ar Vikinged dre vras, er skridoù brezhonek. O vevañ e oant e gourinizi Jutland ha Skania hag en inizi a zo etrezo, etre ar Mor Baltel ha Mor an Hanternoz. Diwar al lec'hioù strategel-se e oant mistri war hentoù mor pleustret evit ar c’henwerzh.
- E Danmark e kaver aspadennoù kreñvlec’hioù eus dibenn mare ar Vikinged, ma veze gellet bodañ brezelourien niverus. Diskouez a ra ar c’hreñvlec’hioù-se e oant tud varrek war ar gêraozouriezh hag ar ventoniezh.
- Norvegiz a grogas da vont war vor ha war ar stêrioù evit ober kenwerzh. N’eo nemet diwezhatoc'h e krogjont da skrapañ kêrioù evel an Daned ha war-lerc’h d’o aloubiñ. Brudet e oant da vezañ moraerien akuit hag e Norvegia eo e voe miret ar gwellañ hengoun ar bageal.
- Mistri e oant war Mor an Hanternoz, ganto e voe treuzet ar Meurvor Atlantel ha bras e voe o levezon ivez er Mor Kreizdouar, ma kevezent ouzh an Arabed.
- Svediz a reas beajoù bras etre an VIIIvet hag an XIvet kantved. Mont a rejon a-hed hag a-dreuz Europa, dreist-holl war-zu ar reter hag ar su, ha sevel ar vro a reer anezhi bremañ Rusia.
Levrlennadur
kemmañ- (en) Ferguson, Robert. The Vikings: A History. New York : Penguin Books, 2010 (ISBN 978-0-14-311801-5)
- (fr) B. Renoult, Les Vikings en Bretagne, Bretland, 1984
- (fr) J. Renaud, Les Vikings et les Celtes, Embannadurioù Ouest-France, 1992
- (fr) J.C. Cassard, Le siècle des Vikings en Bretagne, Gissserot, 1996