Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаум
Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаум (1 лістапада 1908, Мінск — 14 студзеня 1996, Мінск) — беларуская паэтэса.
| Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаум | |
|---|---|
| | |
| Асабістыя звесткі | |
| Дата нараджэння | 1 лістапада 1908 |
| Месца нараджэння | |
| Дата смерці | 14 студзеня 1996 (87 гадоў) |
| Месца смерці | |
| Пахаванне | |
| Грамадзянства | |
| Муж | Максім Лужанін |
| Альма-матар | |
| Прафесійная дзейнасць | |
| Род дзейнасці | паэтка |
| Мова твораў | беларуская |
| Грамадская дзейнасць | |
| Член у | |
 Медыяфайлы на Вікісховішчы | |
Біяграфія
правіцьНарадзілася ў Мінску ў сям’і чыгуначніка-немца Эргарда Карлавіча Пфляўмбаўма і Алены Кандратаўны Лагун.
У 1930 годзе скончыла літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне педагагічнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Актыўна ўдзельнічала ў літаратурна-грамадскім жыцці: спачатку была членам аб’яднання «Маладняк», потым — БелАПП, а пазней уваходзіла ў склад кіраўніцтва гэтых арганізацый. У 1930—1932 гг. працавала бібліёграфам Кніжнай палаты пры Дзяржаўнай бібліятэцы БССР, літсупрацоўнікам рэспубліканскай газеты «Звязда».
Улетку 1931 г. выйшла замуж за Максіма Лужаніна. У 1933 годзе, калі Лужанін быў рэпрэсаваны і сасланы на два гады ў сібірскі Марыінск, выправілася следам за мужам, каб быць з ім побач. Пфляўмбаум была вымушана прадаць ўсю сваю асабістую бібліятэку з унікальнымі выданнямі, каб набыць білет на цягнік[1]. Пасля вызвалення мужа пераязджае разам з ім у Маскву, дзе ў 1935—1945 гг. працуе рэдактарам Абароннага дзяржаўнага выдавецтва («Оборонгиз»).
Падчас Вялікай Айчыннай вайны служыла ў супрацьпаветранай абароне Масквы. З 1945 года і да самай смерці жыла ў Мінску.
Член Саюза пісьменнікаў СССР з 1989 г.
Памерла 14 студзеня 1996 года. Пахаваная на могілках вёскі Паперня ў Мінскім раёне, дзе пазней поруч з ёю быў пахаваны Максім Лужанін[2].
Творчасць
правіцьПачала выступаць у друку з 1924 г. у часопісах «Маладняк», «Полымя», у газетах «Савецкая Беларусь», «Звязда». У 1926 г. разам з З. Бандарынай і Н. Вішнеўскай выдала калектыўны зборнік «Вершы». Пасля вяртання з ссылкі Лужанін вырашае рабіць усё так, як патрабуе кіруючая партыя. Паэтэса не пагаджаецца з мужам, і амаль усё сваё жыццё піша ў стол, не спадзяючыся калі-небудзь пабачыць напісанае ў друку[3].
Перакладала з англійскай мовы творы Джорджа Байрана і Джэка Лондана, а таксама з рускай — Антона Чэхава і Максіма Горкага[1]. Усе пераклады друкаваў Максім Лужанін.
Вершы Пфляўмбаўм хацеў надрукаваць паэт Аркадзь Куляшоў, які выпадкова прачытаў іх, калі наведаў Лужаніна. Але смерць Куляшова ў 1978 годзе адклала вяртанне паэтэсы ў друк[1]. Толькі ў 1989 годзе выйшаў зборнік вершаў «Сувой жыцця» з прадмовай Анатоля Вярцінскага, а ў 1992 г. — кніга «На захадзе сонца».
Перад смерцю Пфляўмбаўм хацела выдаць трэцюю кнігу вершаў «Зімовае сонца». Але, нягледзячы на намаганні Лужаніна, які пасля смерці жонкі рыхтаваў зборнік да друку, кніга так і засталася нявыдадзенай[4].
Бібліяграфія
правіць- З. Бандарына, Н. Вішнеўская, Я. Пфляумбаум. Вершы. — ЦБ «Маладняка». — Менск, 1926. — 46 с. — (Кніжніца «Маладняка»). — 2 000 экз.
- Пфляумбаум Я. Сувой жыцця: Кн. паэзіі / Уклад., рэд. і прадм. А. Вярцінскі. — Мн.: Маст. літ., 1989. — 406 с.
- Пфляўмбаўм Я. На захадзе сонца: Вершы. — Мн: Мастацкая літаратура, 1992. — 110 с. — 1 000 экз. — ISBN 5-340-01103-8.
- Пфляўмбаўм Я. Сонца : выбраная паэзія / укл. А. Данільчык. — Альфа-кніга. — Мінск, 2023. — 342 с. — ISBN 978-985-7272-67-9.
Зноскі
- ↑ а б в Уладзімер Арлоў. Яўгенія Пфляўмбаўм (1.11.1908, Менск — 13.1.1996, Менск. Пахаваная на могілках вёскі Паперня, Менскі раён). Радыё Свабода.
- ↑ Людмила Рублевская. Прощальные портреты ноября. 11 ноября 2009 г.
- ↑ Ганна Севярынец. Каханне па-за падручнікам. Невядомая паэтка, жонка вядомага паэта. Архівавана 4 лістапада 2018. 16.02.2017. Velvet
- ↑ Анатоль Вярцінскі. «Мой лёс круты, як лес густы…» // Дзеяслоў, № 6(25), 2006
Літаратура
правіць- Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 13: Праміле — Рэлаксін / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2001. — Т. 13. — С. 143. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0216-4 (т. 13).
- Республика Беларусь : энциклопедия : [в 7 т.]. — Минск, 2008. — Т. 6. — С. 337.
- Пфляўмбаўм Яўгенія // Беларускія пісьменнікі: Біябібліяграфічны слоўнік. У 6 т. / пад рэд. А. І. Мальдзіса. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 1995. — Т. 5. Пестрак — Сяўрук. — С. 84. — 480 с.; іл.. — ISBN 5-85700-168-4.
Спасылкі
правіць- Загадка жыцьця і творчасьці Яўгеніі Пфляўмбаўм (бел. (тар.)) // 31 кастрычніка 2021
- Маўчанне Яўгеніі Пфляўмбаўм // 6 лістапада 2018
| Яўгенія Эргардаўна Пфляўмбаум на Вікісховішчы |