Марсель

Горад Марсель фр.: Marseille, акс.: Marselha Герб[d] Сцяг[d] Краіна  Францыя Рэгіён Праванс — Альпы — Лазурны Бераг Дэпартамент Буш-дзю-Рон Каардынаты 43°17′51″ пн. ш. 5°22′38″ у. д.HGЯO Кіраўнік Бенуа Паян[d] Заснаваны 600 да н.э. Плошча 240,62 км² Вышыня цэнтра 12 (0-640) м Водныя аб’екты Марсельскі заліў[d] і Ліёнскі заліў Насельніцтва 839 043 чалавек (2006) Шчыльнасць 3487 чал./км² Часавы пояс UTC+1, летам UTC+2 Тэлефонны код +33 491 Паштовыя індэксы 13001 – 13016 Афіцыйны сайт mairie-marseille.fr (фр.)(англ.)(руск.)(ням.)(ісп.) Марсель на карце Францыі

Медыяфайлы на Вікісховішчы

Марсе́ль (фр.: Marseille, ІРА: [maʁsɛj], мясцовае вымаўленне [mɑχˈsɛjɐ]; акс.: Marselha, ІРА: [maʀˈsejɔ, maʀˈsijɔ]) — горад у Францыі. Знаходзіцца на беразе Ліёнскага заліва (Міжземнае мора). У 2007 годзе разам з прыгарадамі ў Марселі жылі 1 605 тыс. жыхароў.

Заснаваны ў VI стагоддзі да н.э. як грэчаская калонія Масалія. Гандлёвы і культурны цэнтр, порт, сапернічаў з Карфагенам (марская бітва ў VI стагоддзі да н.э.). У 49 да н.э. заваяваны рымлянамі, у 476 — вестготамі, у 539 — франкамі, у 735 зруйнаваны арабамі. 3 879 у каралеўстве Арэлат, з XI стагоддзя ў графстве Праванс. У час крыжовых паходаў адзін з найбуйнейшых гандлёвых цэнтраў Міжземнамор’я. 3 1214 незалежны горад. У 1481 годзе раэам з Правансам перайшоў пад уладу французскіх каралёў. З канца XVII стагоддзя цэнтр керамічнай прамысловасці. Падарваная ў пачатку XIX стагоддзя кантынентальнай блакадай эканоміка Марселя пачала хутка развівацца ў другой палове XIX стагоддзя пасля адкрыцця Суэцкага канала (1869) і французскай экспансіі ў Паўночную Афрыку. У Другую сусветную вайну акупіраваны італа-нямецкімі войскамі (1942—1944), адзін з цэнтраў Руху Супраціўлення.

Буйнейшы порт Францыі на Міжземным моры. Вузел чыгунак і аўтадарог. Міжнародны аэрапорт. Метрапалітэн.

Пачатковы пункт трансеўрапейскага нафтаправода на Страсбург і Карлсруэ (Германія).

Важны прамысловы цэнтр. Нафтаперапрацоўка, нафтахімічная прамысловасць, судна- і авіябудаванне.

Дзейнічаюць 3 ўніверсітэты. Музеі археалогіі, прыгожых мастацтваў і інш. Марскі акварыум. Развіваецца турызм.

Руіны старажытна-рымскіх збудаванняў, арітэктурныя помнікі XI—XIX ст. На востраве каля Марселя размешчаны замак Іф (XVI ст.).

• Фернандэль — французскі акцёр
• Эдмон Растан
• Марыс Бежар

• Марсель // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 10: Малайзія — Мугаджары / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2000. — Т. 10. — 544 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0169-9 (т. 10).

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Марсель

1. ↑ ^{а б в г д е ё ж} Populations légales communales depuis 1968 — Нацыянальны інстытут статыстыкі і эканамічных даследаванняў Францыі. Праверана 4 чэрвеня 2021.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q156616"></a>
2. ↑ https://www.insee.fr/fr/statistiques/2011101?geo=COM-13055
3. ↑ Populations légales 2017 — Нацыянальны інстытут статыстыкі і эканамічных даследаванняў Францыі, 2019.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q81204110"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q156616"></a>
4. ↑ Populations légales 2018 — Нацыянальны інстытут статыстыкі і эканамічных даследаванняў Францыі, 2020.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q104619889"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q156616"></a>
5. ↑ Populations légales 2019 — Нацыянальны інстытут статыстыкі і эканамічных даследаванняў Францыі, 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q156616"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q110382235"></a>
6. ↑ Populations légales 2020 — Нацыянальны інстытут статыстыкі і эканамічных даследаванняў Францыі, 2022.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q115923391"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q156616"></a>
7. ↑ Populations légales 2021 — Нацыянальны інстытут статыстыкі і эканамічных даследаванняў Францыі, 2023.
   <a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q156616"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124036546"></a>
8. ↑ Διδυμοποιημένες Πόλεις Праверана 9 чэрвеня 2018.
9. ↑ Twinned cities Праверана 27 лістапада 2017.
10. ↑ https://www.marseille.fr/sites/default/files/contenu/International/liste_des_villes_jumelees_avec_marseille.pdf
11. ↑ https://omr.gov.ua/ua/international/goroda-pobratimi/marsel-franciya/
12. ↑ https://www.gdansk.pl/urzad-miejski/biuro-prezydenta/marsylia-francja,a,1633
13. ↑ https://www.glasgow.gov.uk/index.aspx?articleid=21042
14. ↑ https://kyivcity.gov.ua/news/vitaliy_klichko_z_merami_8_yevropeyskikh_mist_vidkriv_art-obyekt_na_arsenalniy_takozh_kiv_pidpisav_ugodi_pro_pobratimstvo_sche_z_troma_yevropeyskimi_mistami_foto/
15. ↑ https://kyivcity.gov.ua/kyiv_ta_miska_vlada/pro_kyiv/mista-pobratimi_z_yakimi_kiyevom_pidpisani_dokumenti_pro_poridnennya_druzhbu_spivrobitnitstvo_partnerstvo/
16. ↑ http://www.surabaya.go.id/uploads/attachments/2015/12/4081/ilppd_ta_2013.pdf