Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Vikipediya

AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
 
(2 istifadəçi tərəfindən edilmiş 43 dəyişiklik göstərilmir)
Sətir 2:
|Adı = AMEA Mərkəzi Elmi kitabxana
|Orijinal adı =
|Ölkə = {{AZE}}
|Şəkil = Mərkəzi Elmi Kitabxananın binası.jpg
|Şəklin ölçüsü = 300px
Sətir 7 ⟶ 8:
|Tipi = Elmi kitabxana
|Yaradılıb = 1923
|Fondun həcmi = 13080001304686 (Mayiyul, 20162024)
|Ünvan = [[Bakı şəhəri]], [[Hüseyn Cavid prospekti (Bakı)|Hüseyn Cavid prospekti]] 129, Akademiya şəhərciyi, MEK-in yeni binası, AZ1143
|Telefon = +(994 12) 539 73 65
|Ölkə İşçi sayı = [[Azərbaycan]]202
|Direktor = Hüseyn Hüseynov
|Sayt = http://mek.az/
Sətir 22 ⟶ 23:
 
== Tarixi ==
Mərkəzi Elmi Kitabxana 1923-cü ildə Azərbaycanın görkəmli ziyalıları [[Nəriman Nərimanov]], [[Əbdürrəhim bəy Haqverdiyev]], [[Tağı Şahbazi]], [[Hənəfi Zeynallı]] və başqalarının təşəbbüsü və yaxından köməyi ilə "Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbö Cəmiyyəti"nin<ref>{{cite web |url=http://www.science.gov.az/az/cat.php?fid=history |title=AMEA-nın YARANMA TARİXİ |author= |date=01.01.1995 |work=[[science.gov.az]] saytı |publisher=science.gov.az |accessdate=2015-01-04 |language=az |archive-date=2015-03-16 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150316220207/http://science.gov.az/az/cat.php?fid=history |url-status=dead }}</ref> nəzdində Biblioqrafik büro kimi fəaliyyətə başlayıb.<ref>{{cite web |url=http://science.ab.az/forms/strukturnyie-podrazdeleniya-tsentralnogo-apparata-prezidiuma-nana/911 |title=Mərkəzi Elmi Kitabxana |author= |date=01.01.1995 |work=[[science.ab.az]] saytı |publisher=science.ab.az |accessdate=2015-01-04 |language=az }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Görkəmli ədəbiyyatşünas-biblioqraf, professor Aleksandr Vasilyeviç Baqrinin rəhbərliyi ilə təsis edilmiş "Biblioqrafiya bürosu" (1923) MEK-in təşəkkülü üçün ilkin baza olmuşdur.<ref>{{cite web |url=http://csl-az.com/tarix.html |title=AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxananın tarixi |author= |date=01.01.2005 |work=AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana saytı |publisher=csl-az.com |accessdate=2015-01-04 |language=az |archive-date=2015-02-05 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150205045114/http://csl-az.com/tarix.html |url-status=dead }}</ref> Azərbaycanda kitabxanaşünaslıq elminin inkişafında böyük rol oynamış professor [[Abuzər Xələfov]] "Azərbaycanda kitabxana işinin tarixi" adlı dərsliyinin II hissəsində bu faktı belə xarakterizə edir:
{{sitat|Cəmiyyətin nizamnaməsində təşkili zəruri hesab edilən kitabxananın əsası elə 1923-cü ilin dekabrında qoyuldu. Cəmiyyət yarandığı gündən onun təşəbbüskarları cəmiyyətin kitabxanasını yaratmaq işini ön plana çəkmiş, kitabxana üçün kitab toplamağa başlamışdılar... Bu kitabxananın yaranmasında 1924-cü ildə Cəmiyyətin tərkibində fəaliyyət göstərən Biblioqrafik büronun mühüm rolu olmuşdu... Biblioqrafik büroya professor A.B.Baqri rəhbərlik edirdi... Büro Cəmiyyətin kitabxanasının formalaşması sahəsində də ciddi iş aparırdı.<ref>{{cite journal |last=Tahirqızı |first=Şəhla |last2= |first2= |date=14 mart 2024 |title=AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanası necə yarandı? |url=https://525.az/news/255632-amea-merkezi-elmi-kitabxanasi-nece-yarandi?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR2aMh9djip1nZSPEqpQ1KtH73nmd1WOPVAi4y7KhcWN0HSpVcJr-ZFqlno_aem_alnJPYUTjiuxJUvmE2nDaQ |journal=525-ci qəzet |publisher=https://525.az |volume= |issue= |archive-url=https://web.archive.org/web/20240627081251/https://525.az/news/255632-amea-merkezi-elmi-kitabxanasi-nece-yarandi?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTAAAR2aMh9djip1nZSPEqpQ1KtH73nmd1WOPVAi4y7KhcWN0HSpVcJr-ZFqlno_aem_alnJPYUTjiuxJUvmE2nDaQ |archive-date=2024-06-27 |access-date=27 iyun 2024 |url-status=unfit }}</ref>}}
 
1923-cü ilin noyabr ayında "Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbö Cəmiyyəti"nin keçirtdiyi iclasda kitabxananın yaradılması haqqında qərar qəbul edilir və həmin vaxtdan Cəmiyyətin nəzdində Elmi Kitabxana fəaliyyətə başlayır. Bu zaman kitabxananın fondunu 430 nüsxə kitab, 1200 nüsxə qiymətli əlyazmalar təşkil edirdi. 1925-ci ilin avqust ayında "Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbö Cəmiyyəti"nin Mərkəzi Şurasının iclasında Cəmiyyətin Elmi Kitabxanası ilə Biblioqrafiya bürosunun işində paralelizmi aradan qaldırmaq və kitabxanada olan materialın biblioqrafiyalaşdırılması məqsədilə büro ilə kitabxana birləşdirilərək Kitabxana-Biblioqrafiya bürosu təsis edilir. Kitabxana-Biblioqrafiya bürosunun sədri [[Hənəfi Zeynallı]] olur.
Sətir 30 ⟶ 32:
AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana (MEK) ulu öndər [[Heydər Əliyev]]in hakimiyyətdə olduğu illərdə əsaslı inkişaf yolu keçmişdir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti [[Heydər Əliyev]]in 4 yanvar 2003-cü il tarixli fərmanı ilə təsdiq edilmiş AMEA Nizamnaməsinin 5-ci maddəsinin 54-cü bəndinə əsasən Mərkəzi Elmi Kitabxana (MEK) elmi müəssisə statusu almışdır.<ref>{{cite web |url=http://e-qanun.az/files/framework/data/1/c_f_1892.htm |title=Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Nizamnaməsinin təsdiq edilməsi haqqında AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI PREZİDENTİNİN FƏRMANI |author= |date=04.01.2003 |work=[[e-qanun.az]] saytı |publisher=e-qanun.az |accessdate=2015-01-04 |language=az }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
 
1925-ci ildə [[Hənəfi Zeynallı]]nın rəhbərliyi ilə yaranan Mərkəzi Elmi Kitabxana (MEK) 90 illik fəaliyyəti dövründə ölkəmizin ən iri kitabxana-informasiya müəssisələrindən birinə çevrilərək elmin inkişafında, elmi kadrların yetişdirilməsində əvəzsiz rol oynamışdır.<ref>{{cite web |url=http://www.science.gov.az/az/?id=862 |title="Mərkəzi Elmi Kitabxana" adlı kitab-albom |author= |date=03.10.2005 |work=[[science.gov.az]] saytı |publisher=science.gov.az |accessdate=2015-01-04 |language=az }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> Mərkəzi Elmi Kitabxanaya müxtəlif illərdə S. M. Yəhyazadə, Y. İ. Tahirov, [[Nazim Axundov]], [[Rasim Kazımov]], [[Məhbubə Həsənova]], [[Əmin Əfəndiyev]], [[Aybəniz Əliyeva|Aybəniz Əliyeva-Kəngərli]], [[Leyla İmanova]] ,<ref>Mərkəzi Elmi Kitabxana. Bakı-2005. səh 3.</ref> Sevil Zülfüqarova, [[Məmməd Əliyev (filosof)|Məmməd Əliyev]] rəhbərlik etmişdir.<ref>{{cite web |url=http://www.science.gov.az/az/index.php?id=7713 |title=AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxanasının direktoru vəzifəsindən azad edildi |author= |date=15.10.2014 |work=[[science.gov.az]] saytı |publisher=science.gov.az |accessdate=2015-01-04 |language=az }}{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref> 2020-2024-cü illərdəil Mərkəziaprel Elmiayının Kitabxananın2-də direktoruAzərbaycan ProfessorMilli [[MəmmədElmlər ƏliyevAkademiyasının (filosof)|Məmmədprezidenti Əliyevakademik [[İsa Həbibbəyli]]nin sərəncamı ilə texnika üzrə fəlsəfə doktoru dosent Hüseyn Hüseynov Mərkəzi Elmi Kitabxananın direktoru vəzifəsinə təyin olubolunub.<ref>[https://teleqrafscience.comgov.az/az/news/toplumopen/269427.html28550 MərkəziAkademiya Elmiprezidentindən Kitabxanaya yeni direktor təyin edilditəyinat]</ref>
2024-cü il aprel ayının 2-də Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti akademik [[İsa Həbibbəyli]]nin sərəncamı ilə texnika üzrə fəlsəfə doktoru dosent Hüseyn Hüseynov Mərkəzi Elmi Kitabxananın direktoru vəzifəsinə təyin olunub.<ref>[https://science.gov.az/az/news/open/28550 Akademiya prezidentindən təyinat]</ref>
 
Azərbaycanda təbiət, texniki və humanitar elmlər üzrə ən iri kitabxana sayılan AMEA-nın Mərkəzi Elmi Kitabxanası dünya xalqlarının 50-dən çox dilində 3 milyon1304686 nüsxəyədək ədəbiyyat saxlayan zəngin, universal kitab fonduna malikdir.<ref>Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Mərkəzi Elmi Kitabxana. Elmi əsərlər. № 12. Bakı-2012. səh 37.</ref>
=== Rəhbərlik ===
{| class="wikitable"
|-
| Direktor || '''''Hüseyn Cəlil oğlu Hüseynov'''''
|-
| Elektron xidmətlər və informasiya resursları üzrə direktor müavini || '''''Oruc İslam oğlu Quliyev'''''
|-
| Kitabxana işləri üzrə direktor müavini || '''''Şəhla Tahir qızı Quliyeva'''''
|-
| Ümumi işlər üzrə direktor müavini || '''''Yusif Rəsul oğlu İsmayılov'''''
|-
| Elmi katib || '''''Şəbnəm Ayaz qızı Rüstəmova'''''
|-
|Baş mühəndis || '''''Rafiq Savalan oğlu Aslanov'''''
|}
 
== Beynəlxalq əlaqələri ==
Sətir 39 ⟶ 55:
 
MEK 37 ölkənin 108 təşkilatı ilə beynəlxalq mübadilə aparır. Beynəlxalq mübadilə nəticəsində qarşılıqlı olaraq oxucuların sorğusuna əsasən sifarişlər edilir və fondlar zənginləşdirilir. Aktiv təşkilatlar arasında ABŞ Konqres kitabxanası, Fransa Milli Kitabxanası, Rusiya Dəqiq Elmlər EA Kitabxanası, Milli Kitabxanası, Qazaxıstan Akademiya Kitabxanası, Belarus MEK, Moldova EA Kitabxanası, Özbəkistan Milli Kitabxanası, Bosniya və Hersoqovina — Akademiya Kitabxanası, Qazi Xosrov kitabxanası, Türkiyə — Türk Dil Qurumu, Türk Ocaqları, Türk Dünyası Araşdırmaları Vəqfi, Türk Tarix Qurumu, İldırım Bəyazid Universiteti, Böyük Millət Məclisi kitabxanası, Milli Kitabxana, Çin Milli Kitabxanası, Almaniyanın Fraye Universiteti, Senkenberq Araşdırmalar İnstitutu, Macarıstan Elmlər Akademiyasının Kitabxanası, Rusiya, Belarus, Bolqarıstan, Rumıniya Milli Kitabxanaları vardır.
[[File:Hüseyn Hüseynov.jpg|thumb|250px|AMEA MEK-in direktoru Hüseyn Hüseynov [[Kimya üzrə "Nobel" mükafatı|Kimya üzrə Nobel mükafatı]] laureatı [[Əziz Səncər]] ilə]]
 
Ölkələr arasında ABŞ partnyor sayına görə 1-ci yeri tutur (80-dən çox təşkilat). Aktiv partnyorlar sırasında Vaşinqton şəhərində yerləşən [[Konqres Kitabxanası]], Miçiqan Universitetinin Kitabxanası, [[Los-Anceles]]də [[Kaliforniya Universiteti]], İllinois Universitetinin kitabxanasının adlarını çəkmək olar. Həmçinin Avropa ölkələri — London Coğrafiya İnstitutu, Asiya Cəmiyyəti, İngiltərənin [[Britaniya muzeyi]], Parisdə Milli Kitabxana, Hamburqda Zoologiya İnstitutu, Tokio şəhərində yerləşən Yaponiyanın Zəlzələ Araşdırmalar İnstitutu, Riyaziyyat İnstitutunun Kitabxanası və digərləri ilə kitab mübadiləsi müvəffəqiyyətlə həyata keçirilir.<ref>Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Mərkəzi Elmi Kitabxana. Elmi əsərlər. № 12. Bakı-2012. səh 45.</ref>
 
Sətir 68 ⟶ 84:
* MEK-in bir qrup əməkdaşı Rusiya Dövlət Kitabxanası və Yeltsin adına Prezident Kitabxanasına səfər edib. Səfər nəticəsində əməkdaşlar Rusiyalı həmkarların kitabxana idarəetməsi, biblioqrafiya, informasiya texnologiyaları və proqramlaşdırma sahəsində təcrübələri ilə tanış olub.
 
— Rusiyanın Azərbaycandakı Səfirliyinin nümayəndələri MEK-i ziyarət edib (30.01. yanvar, 2020)
 
— Cenevrə professoru Vera Slaveykova, Rusiyanın Həştərxan Dövlət Universitetinin professorları Mixail Yeqorov və Olqa Yeqorova MEK -i ziyarət ediblər (05.03. mart, 2020)
 
10 fevral 2021-ci ildə [[Azərbaycan Respublikası Müdafiə Nazirliyi|Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi]]nə [[Ağdam rayonu]]ndakı [[Atəşkəsə nəzarət üzrə Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi|Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi]]nə təqdim edilməsi üçün 191 ədəd (türk və rus dilində) kitab verilmişdir.
Sətir 82 ⟶ 98:
25 noyabr 2021-ci ildə MEK Beynəlxalq Elmlər Akademiyaları Assosiasiyasının (1993-cü ildə [[Kiyev]]də təsis edilmiş, {{dil-ru|MAAH}}) üzvü seçilmişdir (24 Elmi Şuradan Kitab mədəniyyəti, kitab nəşri, kitabxana Elmi Şurasının üzvü seçilmişdir).
 
30 may 2024-cü il tarixində ölkəmizdə səfərdə olan [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın təhsil naziri Nazim Çavuşoğlu, ŞKTC-nin Bakıdakı nümayəndəsi Ufuk Turqaner Mərkəzi Elmi Kitabxanada yaradılan "Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti" diplomatik guşəsinin açılışında iştirak ediblər. MEK-in direktoru Hüseyn Hüseynov dünyanın 46 ölkəsi və 126 təşkilatı ilə əməkdaşlıq edən kitabxana haqqında nazirə ümumi məlumat verib.<ref>{{cite web |url=https://mek.az/news/simali-kiprin-resmi-numayendeleri-mek-i-ziyaret-edib |title=Şimali Kiprin rəsmi nümayəndələri MEK-i ziyarət edib |author= |date=31 may 24 |website= |publisher=https://mek.az |language=az |access-date=27 iyn 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240601082733/https://mek.az/news/simali-kiprin-resmi-numayendeleri-mek-i-ziyaret-edib |archive-date=2024-06-01 |url-status=unfit }}</ref> Açılış zamanı qonaqlar "Akademik zal"da yaradılan guşədə ŞKTC-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyinin MEK-ə hədiyyə etdiyi ədəbiyyatlarla tanış olublar.
== Kitabxananın fond və şöbələri ==▼
[[File:Hüseyn Hüseynov2.jpg|thumb|300px|Hüseyn Hüseynov [[Şimali Kipr Türk Respublikası]]nın təhsil naziri Nazim Çavuşoğlu ilə]]
* '''''Azərbaycan dilində ədəbiyyat və mübadilə fondu''''' — Fondda 79 171 sayda kitab var. Həmçinin, 18 530 jurnal, 1 514 qəzet, 5 856 dissertasiya, 15 993 avtoreferat və 56 334 ardı davam edən nəşrlər mövcuddur.
31 may 2024-cü ildə [[Kimya üzrə "Nobel" mükafatı|Kimya üzrə Nobel mükafatı]] laureatı, AMEA-nın fəxri üzvü, [[ABŞ]]-nin Şimali Karolina Universitetinin Biokimya və biofizika fakültəsinin professoru, dünya şöhrətli alim [[Əziz Səncər]] Mərkəzi Elmi Kitabxananı ziyarət etmiş, buradakı yeniliklərlə yaxından tanış olmuşdur.<ref>{{cite web |url=https://science.gov.az/az/news/open/29260 |title=Nobel mükafatı laureatı Əziz Sancar Mərkəzi Elmi Kitabxanada olub |author= |date= 31 may 2024 |website= |publisher=https://science.gov.az |language=az |access-date= 27 iyn 2024|archive-url=https://science.gov.az/az/news/open/29260 |archive-date=27 iyn 2024 }}</ref>
* '''''Xarici dillərdə ədəbiyyat fondu''''' — 59 503 nüsxə kitab, 150 500 jurnal fonduna malikdir. Fond Qərbi Avropa dövlətlərinin iri kitabxanaları, təşkilatları, universitetləri və alim, mütəxissislərlə beynəlxalq kitab mübadiləsini həyata keçirir. 
* '''''Nadir kitablar və qiymətli nəşrlər fondu''''' — Həcmi 14 215 nüsxə nəşrdir. Numizmat alim Y. A. Paxomovun şəxsi kolleksiyası diqqətə layiqdir. Kolleksiyanın içində Azərbaycan arxeologiyasına, etnoqrafiyasına, numizmatikasına aid elmi ədəbiyyat mövcuddur. "Encyclopaedia of Americana", "Encyclopaedia of Britannica", "Alpha encyclopaedia", "La grande encyclopaedigue universelle en couleure" və s. universal ensiklopediyalar, "Encyclopaedia of İslam", "Encyclopaedia İranica" və s. ictimai elmlərə aid ensiklopediyalar mövcuddur.
* '''''"Qarabağ müharibəsi qəhrəmanları" fondu''''' — Fondun rəsmi açılış mərasimi 2021-ci il iyunun 24-də baş tutub. "Qarabağ müharibəsi qəhrəmanları" fondu 44 günlük Vətən müharibəsi tariximizin şanlı səhifəsidir. Fondda Azərbaycan xalqının böyük oğlu, ulu öndər Heydər Əliyevin və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Qarabağ bölgəsində müxtəlif dövrlərdə çəkilmiş şəkilləri, "Qarabağ Azərbaycandır!" guşəsində 50-ə yaxın müharibə iştirakçısının fotoları, onların şəxsi kitabxanalarından ailələri tərəfindən fonda hədiyyə olunan kitablardan ibarət kolleksiya, Azərbaycan Respublikasının xəritəsi üzərində 3000-ə yaxın şəhid adlarının əks olunduğu "Zəfər memarları" guşəsi, [[Birinci Qarabağ Müharibəsi|Birinci]] və [[İkinci Qarabağ müharibəsi]], [[Aprel döyüşləri|Aprel]] və [[Tovuz döyüşləri]] zamanı 500-dən artıq şəhid, qazi və müharibə iştirakçılarının həyatı və fəaliyyət yolunu əks etdirən məlumatlar, şəxsi sənədlər, 1000-dən artıq kitab, qəzet, jurnal, məqalələr, sənədli və bədii filmlər toplanaraq oxucuların istifadəsinə verilib. Fondda, həmçinin oxucuların rahatlığı və tədbirlərin təşkili üçün də lazımi şərait yaradılıb.<ref>{{cite web|url = http://science.gov.az/institutes/761|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210503122013/http://science.gov.az/institutes/761|archivedate = 2021-05-03|title = MEK-in “Qarabağ müharibəsi qəhrəmanları” fondunun açılışı olub|author = |date = |publisher = |accessdate = 2020-11-29|language = az|url-status = live}}</ref> Fonda həm Birinci, həm də ikinci Qarabağ savaşında qəhrəmanlıq göstərən, "Zəfər" ordenli şəhid polkovnik [[Babək Səmidli]]nin bacısı Röqsanə Səfərzadə rəhbərlik edir.<ref>{{cite web|url= https://reyting.az/medeniyyet/61498-vtn-savana-hsr-olunan-fond-aclb.html|title= Vətən savaşına həsr olunan fond açılıb|author= E.CƏBRAYILOĞLU|date= |website= |publisher= |language= az|access-date= 27 noyabr 2021|archive-url= https://web.archive.org/web/20211130114957/https://reyting.az/medeniyyet/61498-vtn-savana-hsr-olunan-fond-aclb.html|archive-date= 2021-11-30|url-status= live}}</ref>▼
* '''''Reproqrafiya şöbəsi''''' — Azərbaycanın bədii, elmi, fəlsəfi kitablarını, o cümlədən klassik ədəbiyyat nümunələrini, müəlliflər tərəfindən verilən kitab nüsxələrini, qəzet, jurnal və məqalələri müxtəlif tipli skan aparatları vasitəsilə elektron formata salıb, sonra xüsusi nazimproqramda konvertasiya edib bir formatda elektron bazaya salıb oxucuların istifadəsinə verilməsi işini görür.
 
27 iyun 2024-cü ildə Mərkəzi Elmi Kitabxananın direktoru Hüseyn Hüseynov ilə [[Özbəkistan]]ın Ürgənc Dövlət Universitetinin rektoru Bəhram Abdullayev arasında əməkdaşlığa dair memorandum imzalanıb.<ref>{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/mek_ile_ozbekistanin_urgenc_dovlet_universiteti_arasinda_memorandum_imzalanib-3071758 |title=https://azertag.az/xeber/mek_ile_ozbekistanin_urgenc_dovlet_universiteti_arasinda_memorandum_imzalanib-3071758 |author= |date=27 iyun 2024 |website= |publisher=https://azertag.az |language=az |access-date=1 iyl 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240627215250/https://azertag.az/xeber/mek_ile_ozbekistanin_urgenc_dovlet_universiteti_arasinda_memorandum_imzalanib-3071758 |archive-date=2024-06-27 |url-status=unfit }}</ref>
Əsas fəaliyyət istiqamətləri kitabxananın elektron bazasını yaradaraq, oxuculara xidmət etmək olan reproqrafiya şöbəsi ildə 1000-dən artıq müxtəlif elmi məzmunlu nəşrlərin elektron formatda elektron bazaya yerləşdirilməsinə xidmət edir. Ümumi olaraq 2021-ci il ərzində skan edilmiş səhifələrin sayı 70 mindən, konversiya edilmiş səhifələrin sayı isə 103 mindən çox olub. Nəşrlər sırasında kitab, qəzet, jurnal materialları yer alır. Şöbənin məqsəd və vəzifələrinə Azərbaycanın milli, mədəni, elmi irsinin əsaslı formatda mərkəzləşdirilmiş şəkildə qorunub saxlanılması, Azərbaycan və dünya araşdırmaçılarının istifadəsinə verilməsi, ədəbiyyatların siyahılarının formalaşması və qiymətləndirilməsi, MEK-ə yeni daxil olan ədəbiyyatların MRY-a aid olunması işinin icra edilməsi, Azərbaycana aid qəzet, jurnal məqalələrinin, e-resurslarının, elmi məqalələrin Mərkəzi Elmi Kitabxananıne-kataloquna daxil edilməsi aiddir.<ref name="repro123">{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/MEK_in_Reproqrafiya_sobesi_genis_oxucu_kutlesini_elektron_resurslarla_temin_edir-1954592 |title=MEK-in Reproqrafiya şöbəsi geniş oxucu kütləsini elektron resurslarla təmin edir |author= |date=07.06.2022 |website= |publisher= |language=az |access-date=26 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220128161220/https://azertag.az/xeber/MEK_in_Reproqrafiya_sobesi_genis_oxucu_kutlesini_elektron_resurslarla_temin_edir-1954592 |archive-date=28 January 2022 |url-status=live }}</ref>▼
 
▲== Kitabxananın fond və şöbələri ==
Reproqrafiya şöbəsi universitetlər, akademik tədqiqat institutları və s. elm qurumlarında mövcud olan fiziki və elektron elmi materialların bir bazada cəmləşməsini və istifadəyə verilməsini, [[Azərbaycan Respublikası]]nın əlamətdar günlərinə həsr olunmuş , görkəmli şəxsiyyətlərin, klassiklərin yubileyləri münasibətilə onların həyat və yaradıcılığını əks etdirən məlumatların hazırlanması və virtual sərgiyə təqdim edilməsini, AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxananın fondlarında qorunub saxlanılan nadir nüsxələrin skan vasitəsilə rəqəmsallaşdırılması, [[PDF]] formatına çevrilməsi və bazada yerləşdirilib saxlanılmasını təmin edir.<ref name="repro123"/>
* '''''Azərbaycan dilində ədəbiyyat və Mübadilə fondu''''' — Kitabxananın balansında olan sənədlərin fondlarda yerləşdirilməsi, mühafizəsi, Xidmət şöbəsi vasitəsilə oxucu sorğularının cavablandırılması, istifadə müddəti bitmiş ədəbiyyatın geri qaytarılması və müvafiq fondlarda yerləşdirilməsi, zərurət yarandıqda bərpasını təmin edir. Burada 150873 nüsxə qorunur. '''''Mübadilə fondu''''' kitabxanaya daxil olmuş çoxsaylı ədəbiyyatı qəbul edir, onları yerləşdirir, siyahısını və kartotekasını hazırlayır. Fondun əsas məqsədi kitabxanada mövcud olan ədəbiyyatı (kitab, jurnal, qəzet və s.) mühafizə etməkdir. 45226 nüsxə Mübadilə fondunda qorunur.
 
* '''''Xarici dillərdə ədəbiyyat fondu''''' — Azərbaycanın və dünyanın elmi, tarixi və mədəni dəyərə malik qədim, klassik və müasir kitabxana sənədlərinin mühafizə və istifadəsini təşkil edir, milli-mədəni sərvət sayılan kitab abidələri, dövri mətbuat, habelə digər sənədlərin mühafizəsini, bərpasını, qorunmasını həyata keçirir. Fondda ümumilikdə 1004262 nüsxə kitab jurnal və qəzet mühafizə olunur. Xarici dillərdə ədəbiyyat fondunda 997759 nüsxə qorunur. Orta əsrlərdən başlayaraq dövrümüzə kimi müxtəlif elmi və bədii ədəbiyyatı, lüğətləri və mətbuat səlnamələrini əhatə edir. Fondda ingilis, alman, fransız, macar, italyan, polyak, danimarka, bolqar, rum, ispan, yapon və s. dillərdə qorunan ədəbiyyatlar zənginliyi və nəşr olunma illərinin qədimliyinə görə fərqlənir.<ref name=":06">{{cite web |url=https://mek.az/menu/haqqimizda/sobeler |title=Haqqımızda |author= |date= |website= |publisher=https://mek.az |language=az |access-date=25 iyn 2024 |archive-url=https://web.archive.org/web/20240509125731/https://mek.az/menu/haqqimizda/sobeler |archive-date=2024-05-09 |url-status= }}</ref>
Hal-hazırda Reproqrafiya şöbəsində 12 əməkdaş fəaliyyət göstərir. Şöbəyə Cabarov Sərdar rəhbərlik edir.
* '''''Nadir kitablar və qiymətli nəşrlər fondu''''' — 1998-ci ildə yaradılıb. Fonda kitablar nəşr tarixinə, region və ölkə əhəmiyyətinə, tərtibatına, ölçülərinə görə (ən iri, ən kiçik) və digər meyarlar əsasında seçilib və unikal nəşrləri özündə birləşdirir. Burada [[Azərbaycan Respublikası]]nın kitabxanaları arasında ən qədim 22 kitab mühafizə olunur. Kitabların dili ölü dil hesab olunan latın dili, mövzuları isə qədim [[Roma imperiyası]]na, tarixə, kilsəyə və dinə aiddir. Qədim nəşrlər 1502-1572-ci illəri əhatə edir. Kitablar “Azərbaycan Respublikasının Kitab Abidələri”nə daxil edilib. Bu nəşrlər arasında ən qədimi 1502-ci ilə aid ''“Heptalogium ex diversis paginis atque auctorum officinis congestum”'' kitabıdır. Nadir kitablar və qiymətli nəşrlər fondunda 11644 nüsxə qorunur.
▲* '''''"Qarabağ müharibəsi qəhrəmanları" fondu''''' — Fondun rəsmi açılış mərasimi 2021-ci il iyunun 24-də baş tutub. "Qarabağ müharibəsi qəhrəmanları" fondu 44 günlük Vətən müharibəsi tariximizin şanlı səhifəsidir. Fondda Azərbaycan xalqının böyük oğlu, ulu öndər Heydər Əliyevin və Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Qarabağ bölgəsində müxtəlif dövrlərdə çəkilmiş şəkilləri, "Qarabağ Azərbaycandır!" guşəsində 50-ə yaxın müharibə iştirakçısının fotoları, onların şəxsi kitabxanalarından ailələri tərəfindən fonda hədiyyə olunan kitablardan ibarət kolleksiya, Azərbaycan Respublikasının xəritəsi üzərində 3000-ə yaxın şəhid adlarının əks olunduğu "Zəfər memarları" guşəsi, [[Birinci Qarabağ Müharibəsi|Birinci]] və [[İkinci Qarabağ müharibəsi]], [[Aprel döyüşləri|Aprel]] və [[Tovuz döyüşləri]] zamanı 500-dən artıq şəhid, qazi və müharibə iştirakçılarının həyatı və fəaliyyət yolunu əks etdirən məlumatlar, şəxsi sənədlər, 1000-dən artıq kitab, qəzet, jurnal, məqalələr, sənədli və bədii filmlər toplanaraq oxucuların istifadəsinə verilib. Fondda, həmçinin oxucuların rahatlığı və tədbirlərin təşkili üçün də lazımi şərait yaradılıb.<ref>{{cite web|url = http://science.gov.az/institutes/761|archiveurl = https://web.archive.org/web/20210503122013/http://science.gov.az/institutes/761|archivedate = 2021-05-03|title = MEK-in “Qarabağ müharibəsi qəhrəmanları” fondunun açılışı olub|author = |date = |publisher = |accessdate = 2020-11-29|language = az|url-status = live}}</ref> FondaFondda həm1308 Birinci,nüsxə həm də ikinci Qarabağ savaşında qəhrəmanlıq göstərən, "Zəfər" ordenli şəhid polkovnik [[Babək Səmidli]]nin bacısı Röqsanə Səfərzadə rəhbərlik edirqorunur.<ref>{{cite web|url= https://reyting.az/medeniyyet/61498-vtn-savana-hsr-olunan-fond-aclb.html|title= Vətən savaşına həsr olunan fond açılıb|author= E.CƏBRAYILOĞLU|date= |website= |publisher= |language= az|access-date= 27 noyabr 2021|archive-url= https://web.archive.org/web/20211130114957/https://reyting.az/medeniyyet/61498-vtn-savana-hsr-olunan-fond-aclb.html|archive-date= 2021-11-30|url-status= live}}</ref>
* '''''Heydər Əliyev və Azərbaycan dövlətçiliyi şöbəsi''''' — Ümummilli lider [[Heydər Əliyev]]in zəngin irsinə, Azərbaycanın zəngin dövlətçilik tarixinə dair, Azərbaycan Respublikasının prezidenti [[İlham Əliyev]]in çoxşaxəli siyasi fəaliyyətinə, I Vitse-Prezident [[Mehriban Əliyeva]]nın sosial-humanitar sahədə fəaliyyətinə, Azərbaycanın dünyada təbliğinə həsr olunmuş ədəbiyyatın kitabxana fondlarında komplektləşdirilməsi, rəqəmsallaşdırılması, məlumat bazalarının hazırlanması işini təşkil edir, ənənəvi və elektron informasiya-axtarış aparatının təşkili, mövzu və şəxsi biblioqrafik göstəricilərin hazırlanması, görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyevin irsinin tədqiqi və təbliğinə dəstək məqsədilə təşkil etdiyi silsilə xarakterli Heydər Əliyev lektoriyalarının, elmi-kütləvi tədbirlərin təşkili və keçirilməsi fəaliyyətini nəzərdə tutur, bu sahədə elmi-tədqiqat işlərinin informasiya təminatını həyata keçirir. Şöbədə 1480 nüsxə qorunur.<ref name=":06"/>
▲* '''''Reproqrafiya şöbəsi''''' — Azərbaycanın bədii, elmi, fəlsəfi kitablarını, o cümlədən klassik ədəbiyyat nümunələrini, müəlliflər tərəfindən verilən kitab nüsxələrini, qəzet, jurnal və məqalələri müxtəlif tipli skan aparatları vasitəsilə elektron formata salıb, sonra xüsusi nazimproqramda konvertasiya edib bir formatda elektron bazaya salıb oxucuların istifadəsinə verilməsi işini görür. Əsas fəaliyyət istiqamətləri kitabxananın elektron bazasını yaradaraq, oxuculara xidmət etmək olan reproqrafiya şöbəsi ildə 1000-dən artıq müxtəlif elmi məzmunlu nəşrlərin elektron formatda elektron bazaya yerləşdirilməsinə xidmət edir. Ümumi olaraq 2021-ci il ərzində skan edilmiş səhifələrin sayı 70 mindən, konversiya edilmiş səhifələrin sayı isə 103 mindən çox olub. Nəşrlər sırasında kitab, qəzet, jurnal materialları yer alır. Şöbənin məqsəd və vəzifələrinə Azərbaycanın milli, mədəni, elmi irsinin əsaslı formatda mərkəzləşdirilmiş şəkildə qorunub saxlanılması, Azərbaycan və dünya araşdırmaçılarının istifadəsinə verilməsi, ədəbiyyatların siyahılarının formalaşması və qiymətləndirilməsi, MEK-ə yeni daxil olan ədəbiyyatların MRY-a aid olunması işinin icra edilməsi, Azərbaycana aid qəzet, jurnal məqalələrinin, e-resurslarının, elmi məqalələrin Mərkəzi Elmi Kitabxananıne-kataloquna daxil edilməsi aiddir.<ref name="repro123">{{cite web |url=https://azertag.az/xeber/MEK_in_Reproqrafiya_sobesi_genis_oxucu_kutlesini_elektron_resurslarla_temin_edir-1954592 |title=MEK-in Reproqrafiya şöbəsi geniş oxucu kütləsini elektron resurslarla təmin edir |author= |date=07.06.2022 |website= |publisher= |language=az |access-date=26 may 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220128161220/https://azertag.az/xeber/MEK_in_Reproqrafiya_sobesi_genis_oxucu_kutlesini_elektron_resurslarla_temin_edir-1954592 |archive-date=28 January 2022 |url-status=live }}</ref> Reproqrafiya şöbəsi universitetlər, akademik tədqiqat institutları və s. elm qurumlarında mövcud olan fiziki və elektron elmi materialların bir bazada cəmləşməsini və istifadəyə verilməsini, [[Azərbaycan Respublikası]]nın əlamətdar günlərinə həsr olunmuş , görkəmli şəxsiyyətlərin, klassiklərin yubileyləri münasibətilə onların həyat və yaradıcılığını əks etdirən məlumatların hazırlanması və virtual sərgiyə təqdim edilməsini, AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxananın fondlarında qorunub saxlanılan nadir nüsxələrin skan vasitəsilə rəqəmsallaşdırılması, [[PDF]] formatına çevrilməsi və bazada yerləşdirilib saxlanılmasını təmin edir.<ref name="repro123"/>
[[Fayl:CSL Rare book fund.jpg|250px|thumb|right|Nadir kitablar və qiymətli nəşrlər fondu]]
* '''''Azərbaycanşünaslıq və milli rəqəmsal yaddaş şöbəsi''''' — Azərbaycanşünaslıq üzrə sənədlərin toplanması, elmi işlənməsi, ənənəvi və elektron informasiya-axtarış aparatının təşkili və aparılması, Azərbaycanın milli, mədəni, elmi irsinin əsaslı formatda mərkəzləşdirilmiş şəkildə qorunub saxlanılması, Azərbaycan və dünya araşdırmaçılarının istifadəsinə verilməsi, eləcə də gələcək nəsillərə ötürülməsi məqsədi ilə daim yenilənən vahid rəqəmsal bazanın yaradılması işini nəzərdə tutur. Şöbənin əsas missiyası azərbaycançılıq dünyagörüşünün təbliğatçısı olmaqla yanaşı, azərbaycanşünaslıq elminin, milli-ictimai təfəkkürünün etibarlı və ciddi elmi informasiya bazasının formalaşması, ədəbiyyat siyahılarının formalaşması və qiymətləndirilməsi, MEK-ə yeni daxil olan ədəbiyyatların MRY-a aid olunması işinin icra edilməsi, Azərbaycana aid qəzet, jurnal məqalələrinin, e-resursların, ardı davam edən nəşrlərdəki müxtəlif dillərdə elmi məqalələrin Mərkəzi Elmi Kitabxananın e-kataloquna (İRBİS proqramına) daxil edilməsi, İRBİS proqramından çap olunmuş kartoçkaların kartotekaya yerləşdirilməsi, AMEA İnstitutlarından göndərilən MRY-a aid ədəbiyyatların elektronlaşmasının təmin edilməsindən ibarətdir.<ref name=":06"/>
* '''''Biblioqrafik nəşrlər şöbəsi''''' — 1923-cü ildə təşkil olunmuş “Azərbaycanı Tədqiq və Tətöbbə Cəmiyyəti”nin nəzdində 1924-cü ildə “Biblioqrafiya bürosu” kimi fəaliyyətə başlayıb. 1925-ci ildə “Elmi Kitabxana” ilə “Biblioqrafiya bürosu”nun fəaliyyəti birləşdirilib. 1959-cu ildə “Məlumat-biblioqrafiya”, 1967-ci ildə “Elmi biblioqrafiya”, 1973-cü ildə “Elmi-texniki informasiya”, 2003-cü ildə “Biblioqrafiya şöbəsi” adı altında fəaliyyət göstərən şöbə 2015-2020-ci illərdə “Kitabxana-xidmət şöbəsi”nin tərkibində “Biblioqrafik sorğular bölməsi”, 2020-ci ildə isə kitabxanada baş verən struktur dəyişikliyinə əsasən yenidən “Biblioqrafiya şöbəsi” adlandırılıb. 2024-cü ilin may ayından etibarən şöbə iki yerə bölünərək “Biblioqrafik nəşrlər” və “Biblioqrafik və elektron informasiya xidməti” şöbələri kimi fəaliyyət göstərir. Şöbənin əsas vəzifəsi tematik mövzularda elmi biblioqrafik göstəricilərin, “Azərbaycanın elm və mədəniyyət xadimləri” seriyasından şəxsi biblioqrafiyaların tərtibi və redaktəsidir.<ref name=":06"/>
* '''''Avtomatlaşdırma və proqram təminatı şöbəsi''''' — kitabxana-informasiya xidmətinin modernləşdirilməsinə, informasiya təminatının optimallaşdırılmasına, zaman və məkan məhdudiyyəti olmadan Mərkəzi Elmi Kitabxananın e-kataloqu və e- kitabxanası mek.az saytı vasitəsi ilə uzaq məsafədən elektron informasiya xidmətini göstərir. Şöbə kitabxanada tətbiq edilən ''İRBİS64+AKİS'' (Avtomatlaşmış Kitabxana İnformasiya Sistemi) İnzibatçılığı və onun texnoloji proseslərinin tənzimlənməsi, əlavə və dəyişikliklərin tətbiqi məsələləri ilə də məşğuldur.<ref name=":06"/>
* '''''Komplektləşdirmə şöbəsi''''' — müxtəlif növ ədəbiyyatların təhvil alınması, sənədləşdirilməsi, inventar nömrələrinin verilməsi, e-kataloqa daxil edilməsi və müvafiq fondlara göndərilməsi işini həyata keçirir. Şöbənin iş prinsiplərinə: qəbul olunan ədəbiyyatın sənədləşdirilməsi, təşkilat və idarə tərəfindən daxil olunanlara təhvil-təslim aktı və ya müəlliflərə tələblərinə uyğun [[Ali Attestasiya Komissiyası (Azərbaycan)|Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası]]na təqdim etmək üçün və yaxud tələb olunan orqana arayışın hazırlanması; elektron formatda təqdim olunan sənədlərə (CD, PDF) Müəllif hüquqlarını qorumaq məqsədilə "Müəllif müqaviləsi"nin tərtibi, qəbul olunan ədəbiyyatın yoxlanılması, fondda mövcud olanlar və ya fondda 4 nüsxədən artıq olan əddəbiyyatın aktlaşdırılması və akt üzrə Mübadilə fonduna təhvil verilməsi daxildir.<ref name=":06"/>
 
== Kitabxananın zalları ==
[[Fayl:AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana - zal.jpg|250px|thumb|right|AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxananın Şuşa zalı]]
* Kitabxananın hər mərtəbəsində olmaq şərtilə, ümumilikdə 14 oxu zalı var. Hər oxu zalının özünüqeydiyyat (selfchek) avadanlığı, skaneri, açıq kitab fondu, elektron və ənənəvi kataloqa çıxışı və istirahət otağı var. Oxu zalları eyni zamanda 1000-dən çox oxucuya xidmət edə bilir. ''Kitabxana kiçik konfrans zalları, yeni nəşrlər zalı, sərgi zalı, oxucu və personalın istirahəti üçün internet kafe ilə təchiz olunub.'' 
* '''''Akademiklərin zalı.''''' — Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü olan alimlərə xüsusi iş şəraiti yaradır, elmin ali səviyyədə sahələrarası əlaqələndirilməsinə və gənc alimlərə bu sıradan olan əməkdaşlıq nümunəsini nümayiş etdirir. 
* '''''Dissertasiya zalı.''''' — Dissertasiya zalının açıq kitab fondunda dissertasiya və avtoreferatlar istifadə üçün təqdim olunur. Zalda vaxtaşırı müdafiələr həyata keçirilir.
* '''''"Zəkalı" müzakirə otağı''''' — müasir avadanlıqla təchiz olunub. VHV ekranı fasilitator vasitəsilə eyni zamanda 20 ekspertin təklif, düzəliş, dizayn və s. fikirlərini cəmləyib əks etdirə bilir, sürətli müzakirə və rəylərin hamısının "eşidilməsi" üçün imkanlar yaradır. İdarə heyəti üzvlərinin, ekspertlərin, dizaynerlərin, işçi qrupların müzakirələri zamanı istifadə olunur.
* '''''KonfransŞuşa zalındazalı''''' — ölkə və beynəlxalq miqyasda tədbirlər, elm xadimləri, yazıçılar ilə görüşlər, yubileylər, konfranslar, elmi araşdırmaların təqdimatları xüsusi formatda həyata keçirilir.
* '''''Sərgi zalı''''' — MEK-ə daxil olan yeni ədəbiyyatların sərgisi təşkil edilir və bu ədəbiyyatlar 15 gün ərzində sərgilənir. Eyni zamanda görkəmli şəxsiyyətlərin yubleyləri, əlamətdar və tarixi günlərə dair kitab və dövri mətbuat sərgiləri burada təşkil edilir.
 
== Həmçinin bax ==
Sətir 110 ⟶ 134:
 
== Xarici keçidlər ==
* {{rəsmi saytı|mek.az}}
* {{facebook|AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana}}
{{Vikianbar kateqoriyası|AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxana}}
* [http://mek.az AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxananın rəsmi saytı]
Sətir 116 ⟶ 142:
* [https://twitter.com/www_mek_az AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxananın Twitter səhifəsi]
* [http://*%20https://www.youtube.com/channel/UC96hozFLHbxhclpy48gyTqw AMEA Mərkəzi Elmi Kitabxananın Youtube səhifəsi] {{Dead link|date=February 2021 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.ourbaku.com/index.php5/%D0%91%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_-_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4,_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84. Багрий Александр Васильевич — литературовед, библиограф] {{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://libereurope.eu/userlist/member-info/?pdb=1047 AMEA MEK — Avropa Şurası yanında Elmi Kitabxanalar Assosiasiyasının tamhüquqlu üzvü] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20150316210916/http://libereurope.eu/userlist/member-info/?pdb=1047 |date=2015-03-16 }}
* [http://www.science.gov.az/az/presidium/library/index.htm Mərkəzi Elmi Kitabxana haqqında (science.gov.az)] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20140817212413/http://www.science.gov.az/az/presidium/library/index.htm |date=2014-08-17 }}
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/AMEA_Mərkəzi_Elmi_Kitabxana"