Shenyang

Shenyang
Alministración
País	República Popular China
Provincies	Liaoning
Tipu d'entidá	Ciudá-subprovincia de la República Popular China
Nome oficial	沈阳市 (zh-cn) Шэньян (ru) Мукден (ru) Шэньян (ru) Фэнтянь (ru) Мукден (ru) ᠮᡠᡴᡩᡝᠨ (mnc)
Nome llocal	沈阳 (zh-cn)
Códigu postal	110000
Xeografía
Coordenaes	41°48′09″N 123°25′41″E / 41.8025°N 123.4281°E / 41.8025; 123.4281
Shenyang Shenyang (República Popular China)
Superficie	12859.89 km²
Altitú	55 m
Llenda con	Fushun, Benxi, Liaoyang, Anshan, Jinzhou, Fuxin y Tongliao
Demografía
Población	8 106 171 hab. (2010)
Porcentaxe	18529949.69% de Liaoning
Densidá	630,35 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu	024
Estaya horaria	UTC+08:00
Llocalidaes hermaniaes	Tesalónica, Kawasaki, Ramat Gan, Sapporo, Turín, Chicago, Irkutsk (es) , Ciudá Quezon, Monterrey, Seongnam, Yaundé, Katowice, Banská Bystrica, Ciudad Ho Chi Minh, Hamamatsu y Daejeon (es)
shenyang.gov.cn

Shenyang (chinu simplificáu: 沈阳, chinu tradicional: 瀋陽, pinyin: Shěnyáng, Manchú: Mukden) ye la capital provincial y la ciudá más poblada de la provincia de Liaoning, na República Popular de China,^[1] según la ciudá más grande del nordeste de China por población urbana. Según el censu de 2010, l'área urbana de la ciudá cuntaba 6,3 millones d'habitantes, ente que la población total del conceyu de Shenyang, que tien l'estatutu alministrativu d'una ciudá subprovincial, ye de 8,1 millones.^[2] Allugar nes riberes del ríu Liao ya inclúi los diez distritos metropolitanos de Shenyang puramente, la ciudá condáu de Xinmin, y dos condaos de Kangping y Faku.

Xunto coles sos ciudaes cercanes, Shenyang ye un centru industrial importante en China,^[3] y sirve como centru de tresporte y comerciu del nordeste de China, particularmente con Xapón, Rusia y Corea.^[4] Centru de la industria pesao en China dende los años 1930, y punta de llanza del plan de revitalización del área del nordés per parte del gobiernu central chinu,^[5] la ciudá tuvo diversificando la so industria. Nel sieglu XVII, Shenyang foi conquistada pol pueblu manchú y de volao utilizada como la capital de la dinastía Qing.(Ebrey, 2010, pp. 220–224)

La ciudá subprovincial de Shenyang estremar en 9 distritos, 1 ciudá municipal y 3 condaos.

• Distritu Shenhe 沈河区
• Distritu Heping 和平区
• Distritu Dadong 大东区
• Distritu Huanggu 皇姑区
• Distritu Tiexi 铁西区
• Distritu Sujiatun 苏家屯区
• Distritu Dongling 东陵区
• Nuevu Distritu Shenbei 沈北新区
• Distritu Yuhong 于洪区
• Ciudá Xinmin 新民市
• Condáu Liaozhong 辽中县
• Condáu Kangping 康平县
• Condáu Faku 法库县

• 
  Mapa del ríu Liao onde sale Shenyang
• 
  Mapa del ríu Amur nel que tamién se ve l'allugamientu de Shenyang
• 
  Mapa del ferrocarril Transmanchuriano o del Este de China, nel que sale Shenyang
• 
  Mapa del mar de la China Oriental nel que ta enriba nel centru Shenyang

Shenyang
Nome chinu
Chinu tradicional	瀋陽
Chinu simplificáu	沈阳
Hanyu pinyin	Shěnyáng
Lliteralmente:	Río sol
Treslliteraciones Mandarín Hanyu Pinyin Shěnyáng Min Hokkien POJ Sím-iông Wu Romanización sen上yan平 Canton Jyutping cam⁴joeng⁴
Nome manchú
Manchú	(Mukden)
[editar datos en Wikidata]

El nome Shenyang significa lliteralmente ríu Shen , y este significa Sol, nome antiguu del ríu Hun (渾河), tributariu del ríu Liao que flúi pela ciudá y por Fushun.

Rexistros arqueolóxicos indiquen qu'esta rexón tuvo habitada mientres los postreros 7200 años.

La ciudá establecer nel periodu de los Reinos Combatientes alredor del 300 e. C. pol xeneral Qin Kai (秦开) del estáu Yan (燕国) y foi nomada Hou (候城). Na dinastía Jin conocióse-y como Prefeutura Shen (沉州) y na dinastía Yuan como ruta Shenyang (沈阳路), depués na dinastía Ming como defensa central Shenyang (沈阳中卫).

En 1625, el líder manchú Nurhaci treslladó la capital a Shenyang. La renombró Mukden en 1634. Shenyang foi la capital de los manchúes hasta que se treslladó a Beixín en 1644, cuando se fundó la nueva dinastía Qing.

A partir de 1657, Shenyang recibió'l nome de Fengtianfu. En 1914 volvió al so nome orixinal.

En 1905 producir na ciudá una importante victoria xaponesa mientres la guerra ruso-xaponesa.

El Incidente de Mukden (18 de setiembre de 1931), qu'impulsó a los xaponeses a crear l'estáu de Manchukuo, tuvo llugar mui cerca de Shenyang.

Mientres el periodu de Manchukuo, la ciudá volvió ser renombrada como Fengtian.

Na actualidá, ye unu de los principales centros industriales de China, según un importante centru de distribución na zona nordeste del país. Tien el mayor aeropuertu de la zona.

Shenyang ye un importante centru industrial non solo na rexón sinón tamién en toa China. La economía de la ciudá centróse na industria pesao, particularmente la industria aeroespacial, máquines,ferramientes, defensa, automotriz, electrónica y apocayá nel software. La industria pesao empecipiar na década de 1920 y desenvolvióse muncho primero de la segunda guerra mundial.

Nel so apoxéu na década de 1970, Shenyang foi unu de los trés principales centros industriales en China, xunto a Shanghai y Tianjin. Dempués de la década de 1980, la industria pesao menguó gradualmente y la ciudá enllancóse. Sicasí, la economía de la ciudá recuperóse significativamente nos últimos años, gracies al gobiernu central.

Estadísticamente, el PIB total de la ciudá de Shenyang ye 383,66 millones de yuanes nel añu 2009 (clasificada primer ente les 58 ciudaes y condaos na provincia de Liaoning). El PIB per cápita de la ciudá de Shenyang ye 78.490 yuanes en 2009 (puestu terceru ente les 58 ciudaes y condaos na provincia de Liaoning).^[6]

Zones de desenvolvimientu

P'abrir pasu a les inversiones estranxeres, la ciudá cunta con ciertes árees especiales llamaes zones de desenvolvimientu económicu y teunolóxicu.

• Shenyang Finance and Trade
• Shenyang Economic & Technological
• Shenyang High-Tech Industrial

• Metro de Shenyang

La ciudá de Shenyang alcontrar al norte de la provincia de Liaoning que de la mesma s'alcuentra al nordeste de la República Popular China. L'área central xaz nuna llanura aluvial del ríu Liao, ente que l'este forma parte de los montes Changbai (长白山地) que forma una barrera natural con Corea del Norte y el puntu más altu d'estes ye'l Monte Paektu. El terrén de la ciudá ye desigual, el puntu más altu ye de 400 metros y el más baxu de solu 7 m, siendo'l nivel permediu de 29 m. Al norte de la ciudá cuerre'l ríu Hun que ye'l más grande tributariu del ríu Liao.

Plantía:Climograma

El clima de la ciudá ye monzónicu influyíu pol clima continental húmedu que se caracteriza pelos branos calientes y húmedos ya iviernos secos pero bien fríos pol anticiclón de Siberia. El mes más tostó ye xineru con -11 °C y el más caliente ye xunetu con 25 °C, con una media de 9 °C que dexa 183 díes llibre de nieve. La ciudá tien un clima con temperatures estremes que pueden superar los 35 °C pel branu y baxar hasta los -25 °C nos meses d'iviernu. Más de la metá de l'agua bastiar de xunetu a agostu.

Parámetros climáticos permediu de Shenyang (1971−2000)
Mes	Xin	Feb	Mar	Abr	May	Xun	Xnt	Ago	Set	Och	Pay	Avi	añal
Temperatura máxima media (°C)	−1.9	2.4	9.5	17.9	26.3	32.8	34.3	31.8	26.7	18.9	9.5	0.6	17.4
Temperatura mínima media (°C)	−15.1	−10.5	−2.0	5.2	14.8	23.3	24.9	22.1	14.8	6.9	−3.3	−13.0	5.7
Precipitación total (mm)	2.5	0.7	7.5	21.3	44.4	92.0	165.5	161.8	47.7	26.7	10.6	1.9	582.6
Díes de precipitaciones (≥ 0.1 mm)	3.5	4.0	5.1	7.7	9.2	11.9	13.5	10.9	7.6	6.7	5.4	3.8	89.3
Hores de sol	162.5	179.3	221.8	236.3	256.0	238.6	206.8	218.8	228.4	212.3	161.0	146.2	2468.0
Humedá relativa (%)	60	55	53	52	55	67	78	78	71	65	63	61	63.2
Fonte: China Meteorological Administration[7]

• Palaciu Imperial: construyíu nel sieglu XVII pol líder manchú Nurhaci y termináu pol so socesor, Abahai. La parte principal ta construyida de manera y recuerda a una tienda de los nómades. Yera la zona destinada a espachar los asuntos políticos.
• Tumba del norte (Bei Ling): construyida pal fundador de la dinastía Qing, l'emperador Huang Taiji. Alluga tamién los restos de la que foi la so emperatriz, Xiaoduanwen. Ocupa una área de 450 m². L'accesu a la tumba realizar pol camín de los espíritus, arrodiáu de diverses estatues d'animales.
• Tumba del oeste: construyir el líder Abahai por que reposaren los restos del so güelu, Nurhai, fundador de la ciudá.

Shenyang ta hermandada coles siguientes localides:^[8]

• Plantía:Cite EB1911
• Avila Tàpies, Rosalia (2012) Territorialidad y etnicidad en Manchuria: l'exemplu de la ciudá de Mukden (Shenyang) so la ocupación xaponesa.ciudá_de_Mukden_Shenyang_so_la_ocupaci%C3%B3n_xaponesa_Territoriality_and_ethnicity_in_Manchuria_the_example_of_the_city_of_Mukden_Shenyang_under_Japanese_occupation_ Biblio 3W. Revista Bibliográfica de Xeografía y Ciencies Sociales. [En llinia]. Barcelona: Universidá de Barcelona, 25 de xineru de 2012, Vol. XVII, nᵘ959. <http://www.ub.es/geocrit/b3w-959.htm>. ISSN 1138-9796.
• Behr, Edward. The Last Emperor. Bantam. 1987. ISBN 0-553-34474-9.
• Hata, Ikuhiro. "Continental Expansion: 1905–1941". In The Cambridge History of Japan. Vol. 6. Cambridge University Press. 1988.
• Menning, Bruce W. Bayonets before Battle: The Imperial Russian Army, 1861–1914. Indiana University ISBN 0-253-21380-0
• Palmer, R. R.; Colton, Joel; Kramer, Lloyd (2007) A History of the Modern World, 10th, Boston: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-310748-6.
• Shubert, John. A Biography of Yoshiko Yamaguchi. see www.yoshikoyamaguchi.blogspot.com

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Shenyang.