Les Misérables

La restauración monárquica ente 1815 y 1848, coles revoluciones de 1830 y 1848 qu'arimaron a toa Europa. El Segundu Imperiu de Napoleón III, sobrín del anterior Bonaparte, con quien s'acentuó'l procesu de industrialización y colonización. Y el establecimientu de la Tercer República nes últimes décades del sieglu.

Na 2ª metá del sieglu XIX la sociedá nun camuda sustancialmente. Sicasí apréciase una nueva actitú del autor qu'encara la realidá en llugar de fuxir d'ella. La realidá ye retratada tal como apaez y al traviés de la novela inténtase criticar la sociedá dende dientro. Esti pasu del romanticismu al realismu tamién se reflexa na lliteratura de la sociedá burguesa. Nun ye d'escaecer que na base del Romanticismu protestar contra'l mundu burgués. Nel realismu caltiénense y desenvuelven ciertos aspeutos del Romanticismu como l'interés pola naturaleza y l'interés polo rexonal y lo local, lo costumista. Sicasí, esaníciense y depuren de la mesma otros elementos. Pónse-y frenu a la imaxinación y tou lo fantástico refúgase. Los personaxes yá nun son tan apasionaos y abandónase l'alcordanza d'una dómina pasada.

Esta dómina posterior al Romanticismu carauterizar por fondos tresformamientos sociales: éxodu rural a les ciudaes, gran crecedera demográfica, una burguesía cada vez más conservadora. Ye la dómina de la Revolución industrial n'Inglaterra y daqué dempués n'otros países europeos, una dómina na que se da un progresu téunicu con nuevos inventos y un desenvolvimientu de la industria y el comerciu nunca vistu hasta esi momentu.

La obra amuesa un escelente estudiu de la sociedá nesa dómina; lo mesmo que de les pasiones, calteres y actos que na mesma tienen llugar. Amás amuésasenos la probeza nel sieglu XIX y el valor del perdón, conxuntamente con que'l rectificase trai un bienestar y una paz a l'alma y l'amor que se siente pol alredor.

Méntase la batalla de Waterloo, que desenvolvióse del 15 al 18 de xunu de 1815, fálanos de la probeza estrema que-yos tocó vivir a tolos que taben na so contorna, y que'l fechu de trabayar xuntos xunió pensamientos y dexó qu'apruxeren nueves y meyores idees.

Nésti atopamos los acontecimientos de la so dómina como la Revolución francesa de 1789, l'imperiu napoleónicu, la Restauración con Luis XVIII y Carlos X y la revolución de Xunetu que tresfirió'l poder a Lluis Felipe d'Orleans.

Atopar nuna sociedá conservadora (bien enraigonada a les sos cultures y que nun quier almitir nengún cambéu a la so forma de vida), clasista y bien machista. (Los homes son axataos y machistes y les muyeres delicaes, esforciaes y siguíen órdenes de los homes). Esto anició probeza a gran parte de la población (económicamente) y descontentu cola burguesía (políticamente). Polo que puede reparase, la parte realmente importante de la obra, ye la xente, el pueblu, que tienen los sos baxos momentos, pero tamién los sos momentos de gloria.

L'humanu sometíu a la necesidá estrema ye conducíu hasta la llende de los sos recursos, y al infortuniu pa tolos que transiten per esti camín.

Trabayu y salariu, comida y abellu, coraxe y voluntá, pa ellos tou ta perdíu. La lluz del día fundir cola solombra y l'escuridá entra nos sos corazones; y metanes esta escuridá l'home aprovechar de la debilidá de les muyeres y los neños y les fuercia a la ignominia. Depués d'esto cabo tol horror. La desesperación zarrada ente unes sonces parés da cabida al viciu y al crime...
Paecen totalmente malvaos, corruptos, llainos y odiosos; pero ye bien raru qu'aquellos que llegaren tan so nun fueren degradaos nel procesu, amás, llega un puntu en que los desafortunaos y los infames son arrexuntaos, fundíos nun únicu mundu aciar.

Ellos son "Los Miserables", los paries, los desamparaos.

Victor Hugo, Los Miserables

•   Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Les Misérables.