Derechu anglosaxón

Sistemes basaos nel anglosaxón o provenientes de la corriente d'ésti aplíquense n'Inglaterra, Gales, Irlanda^{[n 1]} y gran parte de les antigües colonies del Reinu Xuníu, incluyendo Estaos Xuníos, Australia, Nueva Zelanda y Canadá (cola esceición de Quebec, provincia na cual emplégase'l sistema de derechu continental nel derechu civil y el derechu anglosaxón nel derechu penal). Nos Estaos Xuníos ta la esceición del estáu de Louisiana, que, por cuenta del so heriedu francés, usa un sistema de derechu continental.^{[n 2]} N'Asia, Ḥong Kong (como antigua posesión británica) tamién utiliza un sistema de derechu anglosaxón, lo cual ta garantizáu por la so constitución, qu'asegura qu'ésti se caltendrá vixente (magar que la soberanía retornó a China), al igual que na India, Malasia y Singapur. N'África, Sudáfrica emplega igualmente'l sistema de derechu anglosaxón. N'Escocia tamién s'usa un derechu mistu ente continental y anglosaxón, anque nesti casu, a diferencia del de Quebec, la diferenciación nun s'efectúa sobre la base de la caña del derechu que s'aplique (penal o civil), sinón que práuticamente se trata d'un sistema integral y estremao, pero desenvueltu sobre la base de les influencies d'otros sistemes.

Dellos académicos consideren que'l nome de derechu anglosaxón ye desaparente, una y bones ésti indicaría escontra un derechu utilizáu polos antiguos anglos y saxones (anglosaxones) na Inglaterra medieval temprana. Sicasí, el nome derechu común, traducción lliteral del términu Common Law (la so denominación n'inglés) lleva a más entueyos, yá que se confundiría col conceutu de derechu común usáu nel derechu continental, que correspuende a un sistema de derechu emplegáu como base pa otros (y xeneralmente, sinónimu de derechu civil, asina conocíu nel sistema del Civil Law). Coles mesmes, el derechu anglosaxón "antiguu" nun ye bien citáu n'español, polo que de normal s'utiliza derechu anglosaxón o dalgunos dicen direutamente Common Law.

Tien De tomase nota de que nel idioma inglés esiste un discutiniu similar sobre'l términu Civil Law, que ye la traducción inglesa del derechu continental.

El sistema de Derechu anglosaxón básase, sobremanera, nel analís de les sentencies xudiciales dictaes pol mesmu tribunal o dalgunu de los sos tribunales cimeros (aquellos a los que se pueden apelar les decisiones tomaes por dichu tribunal) y nes interpretaciones que nestes sentencies dar de les lleis. Por esto les lleis pueden ser ambigues en munchos aspeutos, yá que s'espera que los tribunales les clarifiquen (o estos yá lo fixeron sobre lleis anteriores, pero similares). Este ye'l motivu pol cual n'Estaos Xuníos entá s'enseñen normes de la dómina colonial inglesa.

Per otru llau, esisten interpretaciones xudiciales que crean figures xurídiques nueves, lo que nun principiu yera la norma, pero güei ye la esceición. Sicasí caltiénse la nomenclatura que reconoz como delitu estatutariu, por casu, al delitu creáu pola llei. Na actualidá, ye muncho más común que les lleis creen figures dafechu nueves o que estandaricen y afiten les regles enantes establecíes poles sentencies xudiciales.

Un detalle bien importante ye que, en casos posteriores, la ratio decidendi que significa lliteralmente n'español "razón pa decidir" o "razón abonda" de les sentencies primeramente dictaes obliguen a un tribunal (y tolos tribunales inferiores a ésti) a fallar de la mesma manera o de forma similar. Por esto l'estudiu del sistema basar nel analís detalláu de les sentencies de les cualos s'induz la norma, estudiu que termina na ellaboración d'un "casu típicu", que compárase cola situación n'estudiu pa ver si ye similar o non. En munches ocasiones analícense diverses sentencies que contienen el mesmu principiu, vistu dende diverses óptiques, pa estrayer finalmente la norma que se va aplicar al casu n'estudiu.

La principal diferencia ente'l sistema de derechu continental européu y el sistema anglosaxón anicia na distinta xerarquía esistente ente les diverses "fontes" d'esos derechos. El Derechu anglosaxón ye un sistema "jurisprudencial", en tantu la principal fonte del mesmu son les sentencies xudiciales (el conxuntu de les mesmes denominar "xurisprudencia"), que tienen un calter "venceyante", esto ye, son obligatories pa tolos xueces, quien nun pueden estremase de les decisiones tomaes primeramente por otros maxistraos. Sicasí, el derechu continental, por cuenta de la influencia del derechu romanu (que, dende los sos empiezos, esmolecióse porque les normes xurídiques fueren escrites, con cuenta de que toos pudieren conoceles), ye un derechu eminentemente "llegal", en tantu la principal fonte del mesmu ye la llei. Nel sistema continental, les sentencies emitíes enantes por otros xueces nun tienen calter "venceyante" pal restu de los maxistraos. Nin siquier les sentencies emitíes por tribunales de les últimes instancies, como les Cortes Supremes, son obligatories pa los xueces de les instancies inferiores.

Vistu dende'l puntu de vista de la xurisprudencia (y non de les fontes del derechu), puede dicise que, mientres nel sistema anglosaxón cada fallu de cada xuez sienta una base jurisprudencial firme y con rangu de norma llegal, esto nun asocede nel sistema continental, nel cual poco importa qu'esistan numberoses sentencies concordantes respectu de determináu asuntu: ello nun implica una obligación pa nengún xuez de fallar conforme a esa "enclín" y tan solo complementa a la llexislación al respective de la corriente doctrinal sobre determináu asuntu, que va poder ser citáu nel xuiciu pero nun va venceyar al xuez. Nel sistema continental solo les sentencies del Tribunal Supremu sientan precedente jurisprudencial y pueden ser citaes, ente que les demás sentencies tan solo sientan xurisprudencia. N'otres pallabres, nel sistema continental, cada xuez puede resolver el casu que se-y presenta de la forma que considere más conveniente o xusta, ya inclusive puede estremase de la xurisprudencia mayoritaria (anque seya siguida por xueces que s'atopen percima d'él y que, eventualmente, tendrán de conocer nuna revisión de les sos decisiones), siempres y cuando pueda producir un fallu afechu a derechu, y con fundamentos que xustifiquen esa decisión (de lo contrario, lo más probable ye que la so sentencia seya dexada ensin efeutu pol tribunal cimeru). La única esceición que, dientro del sistema continental, esiste pa esti principiu xeneral son los llamaos "fallos plenarios", según esplícase de siguío. Na mayoría de los países xuntaos al sistema continental, esisten tribunales qu'actúen estremaos en "cámares", les que, de la mesma, suelen tar compuestes de delles "sales", caúna de les cuales entiende en casos distintos. Puede asoceder que les distintes sales d'una mesma cámara emitan soluciones desemeyaes respectu d'una mesma cuestión: por casu, que dalgunes reconozan un derechu y otres non, a pesar d'esistir una relativa homoxeneidá nes situaciones fácticas plantegaes ante elles. Estes interpretaciones discordantes de les lleis xeneren una situación d'inestabilidá nel sistema, que se conoz como "inseguridá xurídica". Con cuenta de evitar esa situación indeseable, axúntense toles sales de la cámara (por ello dizse que la Cámara axúntase "en plenu") y pónense d'alcuerdu respectu d'una única interpretación pa determinada norma. Esta decisión denominar "fallu plenariu", y tien calter venceyante, polo cual, ten de ser siguida por tolos xueces d'esa cámara, según polos xueces inferiores qu'actúen dientro de la so órbita. Los fallos plenarios (coles distintes variantes que puedan presentar nos distintos Estaos) son l'únicu casu, dientro del ámbitu del sistema continental européu, en que los precedentes xudiciales resulten obligatorios pa los xueces, esixéndose como únicu requisitu pa tal condición el que la sentencia o alcuerdu plenariu asina lo disponga espresamente, casu contrariu namái va tener calidá de "doctrina llegal" non venceyante.

Na actualidá, la diferencia señalada ente dambos sistemes ye cada vez menor, pos se verifica nel Derechu anglosaxón un fuerte enclín escontra la "codificación" de les regles xurídiques, esto ye, una creciente producción de normes escrites, que van moviendo pasu ente pasu los antiguos precedentes xudiciales y dir reemplazando por normes escrites. Esti fenómenu ye posible gracies a la enorme flexibilidá que caracteriza a dereches anglosaxón, a diferencia de lo qu'asocede col sistema continental, nel que la esistencia de códigos y normes escrites hai-y impresu un calter más "ríxidu". La mentada flexibilidá del Derechu anglosaxón puede comprobase na circunstancia de que'l mesmu empezó siendo un sistema de derechu consuetudinario o costumista, nel que la principal fonte de derechu yeren les costumes, que se conocíen como "derechu común" ("common law"). Darréu, y por cuenta de l'actuación de los tribunales xudiciales, evolucionó hasta que los precedentes empericotiáronse como la principal fonte de derechu, y el sistema pasó a convertise n'unu de "derechu jurisprudencial". Queda por ver, agora, si'l mentáu enclín escontra la codificación que modernamente verificar nos Estaos enrolados nel sistema anglosaxón, nun termina por convertilo, tamién, nun sistema "llegalista", como ye'l continental.

• Sistemes xurídicos
• Stare decisis

• The Common Law por Oliver Wendell Holmes Jr (n'inglés).
• The Common Law (Free eBook) por Oliver Wendell Holmes Jr., en Proyeutu Gutenberg (n'inglés).
• Exame comparativu del derechu consuetudinario y del sistema xurídicu romanu-xermánicu por Peter Messitte, revista electrónica del Departamentu d'Estáu d'Estaos Xuníos d'América (en francés).
• Los sistemes xurídicos nel mundu, sitio web de la Facultá de Derechu de la Universidá d'Ottawa (en francés).
• The American Law Institute (n'inglés).
• The Australian Institute of Comparative Legal Systems Archiváu 2011-01-28 en Wayback Machine (n'inglés).