Busan
Busan (hangul: 부산, RR: Busan, MR: Pusan)?, pronunciáu: [pu.san], oficialmente Ciudá Metropolitana de Busan (hangul: 부산광역시, RR: Busan-gwangyeoksi, MR: Pusan-gwangyŏkshi)? y enantes conocida como Pusan, ye una de les seis ciudaes metropolitanes que, xunto a los nueve provincies, la ciudá especial y la ciudá autónoma especial, formen Corea del Sur.
 Busan | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
| |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  Corea del Sur | ||||
| Tipu d'entidá |
asentamiento portuario (es)  | ||||
| Nome llocal | 부산 (ko) | ||||
| Códigu postal |
46000, 619–963 y 49599 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 35°10′48″N 129°04′30″E / 35.18°N 129.075°E | ||||
  Busan Busan (Corea del Sur)  | |||||
| Superficie | 769.83 km² | ||||
| Altitú | 30 m | ||||
| Llenda con |
| ||||
| Demografía | |||||
| Población | 3 453 198 hab. (xunetu 2018) | ||||
| Porcentaxe | 6.71% de Corea del Sur | ||||
| Densidá | 4485,66 hab/km² | ||||
| Más información | |||||
| Prefixu telefónicu |
51 | ||||
| Estaya horaria | UTC+09:00 | ||||
| Llocalidaes hermaniaes |
Vladivostok, Tijuana, Kaohsiung, Los Angeles, Shimonoseki, Barcelona, Rio de Janeiro, Fukuoka, Shanghai, Surabaya, Auckland, Valparaíso, Montreal, Estambul, Emiratu de Dubái, Chicago, Manila, Casablanca, San Petersburgu, Bangkok, Tesalónica, prefeutura de Nagasaki, Dubái, Jiulongpo (es) , Penza, Ciudad Ho Chi Minh y Yokohama
| ||||
| busan.go.kr | |||||
 | |||||
Ta allugada nel estremu sureste del país, llindando al norte con Gyeongsang del Sur, al nordeste con Ulsan y al sur col Mar del Xapón. Ye la segunda ciudá más grande de Corea del Sur por detrás de Seúl, con una población d'aproximao 3,6 millones d'habitantes.
Presenta una amplia estensión, con distritos separaos pelos montes que la arrodien al norte y oeste y pola cuenca del ríu Nakdong, el más llargu del sur. Mientres el sieglu XX vivió un completu tresformamientu, primero cola llegada de refuxaos de la guerra de Corea y dempués col desenvolvimientu económicu del país, nel que Busan convertir en centru de referencia. Dispón del puertu más importante de Corea del Sur y el quintu mayor del mundu por tonelaxe de carga.[1] Amás ye la sede de la Bolsa de Corea del Sur y en 2005 entamó'l cume del Foru de Cooperación Económica Asia-Pacíficu.[2]
Busan foi subsede de los Xuegos Olímpicos de Seúl 1988 pa les pruebes marítimes, sede de la Copa Mundial de Fútbol de 2002 y organizadora de los XIV Xuegos Asiáticos de 2002, lo que la convierte nuna de les llocalidaes más relevantes nel ámbitu deportivu nacional. Nel planu cultural, celebra dende 1996 el Festival Internacional de Cine de Busan.
En 1963 dixebrar de la rexón de Gyeongsang del Sur y dende 1995 ye una de les ciudaes metropolitanes del país.[3]
Toponimia
editarEl topónimu «Busan» (부산), aceptáu tamién como nome español, utilizar dende la introducción de la romanización revisada del coreanu nel añu 2000. Enantes usábase la pallabra «Pusan» según l'estándar McCune-Reischauer. La diferencia ta en que la consonante ensin aspirar «ㅂ», equivalente a la «b», se romanizaba como una «p» nel sistema antiguu.[4] Al ser una pallabra llana, ye incorreutu escribila con tilde.
L'orixe de la pallabra vien del primer nome «Busanpo» (부산포), denomada asina pola forma del monte que flanquea el puertu de Busan. La pallabra «Bu» (부) significa "fervedor", «San» (산) ye "monte" y «Po» (포) ye "puertu". Dende'l sieglu XV el topónimu «Busan» empezó a ser el más utilizáu na documentación oficial hasta reemplazar al orixinal.
Tamién se reconocieron nomes como Pusan-gwangyŏksi, Pusan, Fusan, Fuzan-fu, Husan, Husan Hu, Pusan-chikhalsi, Pusan-jikhalsi, Pusan-pu y Pusan-si.[5]
Historia
editarLos primeros asentamientos na zona daten del añu 18.000 antes de Cristu, con una sociedá que subsistió gracies a l'alfarería y la pesca, y de la que se llegaron a atopar dellos restos. Sicasí, nun hubo una llocalidá como tal hasta la organización sobre'l sieglu II de «Geochilsanguk», xestionada polos Jinhan. Tiempu dempués foi absorbida pola confederación Gaya y a mediaos del sieglu VI el reinu de Silla, unu de los Tres Reinos de Corea, se anexonó tol territoriu. Nel añu 757 camudó'l so nome pol de «Dongnae», denominación qu'entá güei emplega unu de los sos distritos. Nun foi hasta'l reinu de Goryeo cuando adoptó definitivamente «Busanpo», del que derivó la etimoloxía actual.[6]
La so situación xeográfica foi aprovechada poles autoridaes pa convertila nun puertu comercial. Nel sieglu XV, el gobiernu de Corea (so la dinastía Joseon) designar puertu comercial de referencia con Xapón, produciéndose dellos asentamientos estranxeros. La ciudá foi protagonista d'una de les invasiones nipones de la península, cuando na tarde del 23 de mayu de 1592 unos 7.000 soldaos lideraos por Konishi Yukinaga llegaron a la so badea. El Sitiu de Busán foi la primer batalla de la Guerra de los siete años y los xaponeses tomaron el so control en dos díes, convirtiéndola nun llugar estratéxicu de suministros hasta la so retirada en 1598.[6] Una vegada recuperada, los coreanos nun dexaron que la comunidá nipona volviera establecese hasta 1607.
En 1876 producióse la inauguración del puertu de Busan, dexando asina'l comerciu internacional con otros países. El mayor beneficiáu por esta midida foi Xapón, en virtú del Tratáu de Kanghwa. Cola cayida de la dinastía Joseon y el posterior dominiu colonial nipón, Busan vivió una importante crecedera comercial al ser el principal centru de distribución ente la península y l'archipiélagu. Ello ye que recibió adelantos teunolóxicos como'l primer tranvía de vapor. La ocupación terminó en 1945.
Al rematar la Segunda Guerra Mundial, de resultes de la división de la península ente los soviéticos y los estauxunidenses, surdieron dos nueves entidaes: Corea del Norte y Corea del Sur. Dos años dempués españó la Guerra de Corea y los militares del norte llegaron a invadir Seúl con sofitu comunista, lo que motivó la intervención de la Organización de les Naciones Xuníes. Busan convertir en capital provisional, acoyó a numberosos refuxaos y les sedes de los negocios capitalinos. En redol a ella estendió un perímetru de 225 quilómetros col qu'evitar la ocupación total. La Batalla de Busan, ente'l 4 d'agostu y el 18 de setiembre, foi un episodiu clave nel conflictu porque les tropes aliaes consiguieron aguantar.[7]
Los socesivos gobiernos surcoreanos aprovecharon Busan non solo como'l puertu más importante, sinón que la convirtieron nun centru económicu de primer orde. Busan se desligó de la rexón de Gyeongsang del Sur en 1963 pa tener la so propia xestión municipal, y en 1995 recibió'l estatus de ciudá metropolitana. La so población doblar ente los años 1970 y 1980 gracies a la migración interior. Anguaño ye la segunda ciudá más poblada del país, solo superada por Seúl.
Xeografía
editarLa ciudá ta asitiada nel cantu sureste de la península de Corea, mui cerca de la mariña. Ye la llocalidá coreana que ta xeográficamente más cerca de Xapón, daqué que marcó la so hestoria; la distancia col puntu más cercanu, les islles Tsushima, ye de tan solo 49,5 quilómetros, y Fukuoka atopar a daqué más de 214 quilómetros. Esto oldea cola distancia ente Busan y Seúl, que ye de cuasi 325 quilómetros.
Busan ta arrodiada per pequeñu montes nel noroeste de les sos llendes, ente que al este y sur ta llindada pol mar de China Oriental. Al oeste atopa la desaguada del ríu Nakdong, el más llargu de Corea del Sur y utilizáu pa la navegación, que mientres sieglos foi conexón comercial ente'l puertu de Busan y les rexones del interior. Dientro de la cadena montascosa que la arrodia, el puntu más altu ye Geumjeongsan (801,5 metros), al que puede aportase faciendo senderismu o al traviés d'un teleféricu.[8]
Clima
editarAlcontrada nel estremu sureste de la península, Busan presenta una variante del clima subtropical húmedu (Clasificación de Köppen: CWA) con temperatures más templaes. Ye raru que se dean temperatures estremes. El meyor clima dar ente los meses d'ochobre y payares, con cielos estenos y temperatures prestoses. Los branos son templaos y presenten el mayor númberu de precipitaciones, ente que los iviernos son fríos y secos con vientu fuerte, pero en menor midida que nel interior de Corea. Les nevaes tamién son un fenómenu pocu frecuente.
Produciéronse dellos ciclones tropicales a lo llargo de la so historia. El 15 de setiembre de 1959 el tifón Sara pasó cerca de la mariña y causó cuantiosos daños materiales. Y el 12 de setiembre de 2003 una inusual nube veraniega, el tifón Maemi, costó-y la vida a más de 100 persones en tol país.[9]
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Temperatura máxima media (°C) | 7.8 | 9.8 | 13.4 | 18.2 | 21.7 | 24.4 | 27.3 | 29.4 | 26.3 | 22.4 | 16.3 | 10.5 | 18.9 |
| Temperatura media (°C) | 3.2 | 4.9 | 8.6 | 13.6 | 17.5 | 20.7 | 24.1 | 25.9 | 22.3 | 17.6 | 11.6 | 5.8 | 14.7 |
| Temperatura mínima media (°C) | −0.6 | 1.1 | 4.9 | 9.9 | 14.1 | 17.9 | 21.8 | 23.4 | 19.5 | 14.1 | 7.8 | 2.0 | 11.3 |
| Precipitación total (mm) | 34.4 | 50.2 | 80.7 | 132.7 | 157.4 | 206.7 | 316.9 | 255.1 | 158.0 | 58.4 | 45.8 | 22.8 | 1519.1 |
| Díes de precipitaciones (≥ 0.1 mm) | 5.5 | 6.2 | 8.4 | 9.1 | 9.4 | 10.4 | 13.6 | 11.5 | 9.3 | 5.2 | 5.5 | 4.2 | 98.3 |
| Hores de sol | 199.0 | 182.5 | 193.0 | 210.0 | 221.7 | 179.7 | 165.8 | 200.9 | 167.2 | 208.9 | 194.4 | 204.3 | 2327.3 |
| Humedá relativa (%) | 48.3 | 51.4 | 57.7 | 62.7 | 69.8 | 77.4 | 84.3 | 79.9 | 73.9 | 64.0 | 57.0 | 50.1 | 64.7 |
| Fonte: Korea Meteorological Administration[10] | |||||||||||||
Demografía
editarEn Busan hai rexistraos un total de 3.573.533 habitantes, según el censu de 2012.[11] La población esperimentó un importante aumentu dende'l desenvolvimientu del puertu de la ciudá, que dexó asitiar empreses y ameyorar el comerciu. Mientres la Guerra de Corea superó les 800.000 persones cola llegada de refuxaos d'otres partes del país, y munchos d'ellos quedaron poles mayores oportunidaes. En 1955 yá se superara'l millón d'habitantes, y cuando Busan desvenceyar de la rexón de Gyeongsang del Sur en 1963, la cifra yera de 1,3 millones.
El desenvolvimientu de la industria, los servicios y el turismu provocó una medría cimera al 70% mientres la década de 1970, superando los trés millones d'habitantes nel censu de 1980. Pa dar cabida a los nuevos residentes ampliáronse los distritos alministrativos. La crecedera demográfica tocó techu en 1995 con 3,8 millones de persones, pero dende entós foise desacelerando pol aumentu del preciu de les viviendes, el descensu de la natalidá y l'emburrie de llocalidaes vecines como Gimhae y Changwon, que formen parte del área metropolitana.
| Evolución demográfica de Busan dende 1947 |
| |
Alministración
editarBusan ye una de les cinco ciudaes metropolitanes (광역시) de Corea del Sur, dende la reforma alministrativa de 1995. El so gobiernu escoyer por sufraxu universal n'eleiciones celebraes cada cuatro años. L'alcalde ye la figura más importante a nivel alministrativu del poder llocal. A nivel estatal, los habitantes de Busan escueyen a 18 representantes na Asamblea Nacional de Corea del Sur.
Dende 2014 l'alcalde ye Suh Byung-soo del Saenuri. Sustituyó a Hur Nam-sik, n'oficiu mientres diez años y de la mesma formación.
La xeografía política componer de 15 distritos (gu, 구) y un condáu (gun, 군). Esti sistema ta a valir dende 2009 y afíxose a la espansión de la ciudá col aumentu de la población. En 1957 solo había seis distritos, consideraos agora parte del centru históricu. Los que tienen más población son Haeundae-gu, distritu comercial y turísticu, y Busanjin-gu, una de les zones con mayor actividá comercial.
- Distritu Buk (북구)
- Distritu Busanjin (부산진구)
- Distritu Dong (동구)
- Distritu Dongnae (동래구)
- Distritu Gangseo (강서구)
- Distritu Geumjeong (금정구)
- Distritu Haeundae (해운대구)
- Distritu Jung (중구)
- Distritu Nam (남구)
- Distritu Saha (사하구)
- Distritu Sasang (사상구)
- Distritu Seo (서구)
- Distritu Suyeong (수영구)
- Distritu Yeongdo (영도구)
- Distritu Yeonje (연제구)
- El Condao Gijang (기장군)
Economía
editarEl sector económicu que más dineru apurre a les arques de Busan ye'l sector servicios. Sicasí, la ciudá ye conocida sobremanera pol tresporte marítimu de mercancíes. El puertu de Busan ye'l más importante de Corea del Sur, el quintu mayor del mundu y l'octavu en términos de productividá. La carga procesada supera los 17 millones de TEU, ente que'l volume de carga de transbordo ye de 8,1 millones de TEU.[13] Les mayores esportaciones son barcos, pexe, aceru, calzáu deportivo y cueru.[14] Esta terminal procesa'l 40% de los fletes totales d'esportación de la marina coreana, el 80% de los contenedores y el 42% de la flota pesquera.[15]
La Zona Económica Llibre de Busan-Jinhae, una de los dos úniques na península de Corea, crear pa reafitar l'estatus de Busan como centru históricu del comerciu internacional, convirtiéndola nun nucleu de distribución y negocios pal nordeste d'Asia. La so superficie ye de 105 metros cuadraos, ta conformada por cinco complexos y 16 distritos industriales.[16] Nel so centru financieru atópase la sede de la Bolsa de Corea del Sur (KRX). Cuenta tamién con unu de los complexos más grandes d'Asia Oriental, el Centru de Convenciones y Exhibiciones de Busan (BEXCO).
Dientro de la so importancia nel comerciu asiáticu, foi sede del Foru de Cooperación Económica Asia-Pacíficu en 2005.
Amás acueye les sedes de Renault Samsung Motors, del fabricante de buques Hanjin Heavy Industries y del bancu Busan Bank. L'aereollinia rexonal Air Busan, especializada en vuelos locales, opera dende l'Aeropuertu Internacional de Gimhae.
Comerciu
editarDispón d'una de les mayores rules de pexe de Corea del Sur, el mercáu Jagalchi (자갈치시장). Ta asitiáu cerca del puertu y anque antes vendía de too, dempués de la guerra de Corea especializar en pexes y mariscu. La gran mayoría de los vendedores son muyeres. Dalgunes de les sos especialidaes son el pexe crudo rebanado, les caballas ya inclusive la carne de ballena. Al ser unu de los mayores curiosos turísticos, cada mes d'ochobre celebra un festival.[17]
Mui cerca d'ellí atópase'l mercáu internacional Gukjae de Nampo-dong. Construyíu por refuxaos de la guerra de Corea nos años 1950, mientres enforma tiempu consideróse-y el mercáu más grande del país.[18]
El principal barriu comercial y de servicios ye Seomyeon, asitiáu nel distritu de Busanjin. La zona non solo concentra toa clase de tiendes y sedes bancaries, sinón que ye'l principal puntu d'ociu nocherniegu de Busan.[19] Al llau atópase'l tradicional mercáu de Bujeon. L'otru nucleu equiparable ye Gwangbok, dientro del distritu central de Jung. Dambes zones tán coneutaes pela llinia 1 del Metro de Busan.[19]
La ciudá cunta con numberosos centros comerciales. El más importante d'ellos ye Centum City, controláu pol grupu Shinsegae y allugáu nel distritu de Haeundae. Tres la so inauguración en marzu de 2009 convertir nel centru comercial más grande del mundu. Ta estremáu en dos edificios: el del este cunta con 14 plantes de tiendes, zones de restauración, centros deportivos ya inclusive un campu de golf, ente que el del oeste dispón de 9 pisos con un spa, multicines y galeríes.
Turismu
editarUnu de los mayores curiosos locales de Busan son los sos seis sableres. Puesto que el clima ye más nidiu que'l d'otres zones de Corea del Sur, convirtiéronse nun destín turísticu nacional. Cuasi toes elles tán dientro d'un ambiente urbanizáu. La más popular atopar nel distritu de Haeundae, arrodiada por un paséu marítimu y hoteles de luxu, que ye consideráu destín familiar. Cerca d'ella ta'l Acuariu de Busan, el más grande del país con más de 250 especies exhibíes. Tamién ye famosa la sablera de Gwangalli, cerca de la ponte Gwangan (el segundu más llargu de Corea), con un ambiente xuvenil.
El gobiernu de la ciudá entamó un plan de llimpieza p'amenorgar la contaminación de l'agua de les sableres, pos dalgunes d'elles tán cerca del puertu.
Como Busan ta arrodiada de montes, otra actividá bien popular ye'l senderismu. El monte más altu ye Geumjeong, de 801,5 metros d'altitú.[8] Pela redolada atópase la fortaleza de Geumjeongsanseong, reconstruyida por completu a finales de 2010.[8] Nesa mesma zona ta asitiáu'l templu budista de Beomeosa, construyíu nel añu 678 pol rei Munmu mientres el reinu de Silla porque, según la lleenda, nel visu del monte había "un manantial d'agua dorao" sobre'l que nadaba un pexe áureo.[20] La edificación orixinal foi destruyida mientres la invasión xaponesa de 1592, pero pudo reconstruyise en 1713 siguiendo l'estilu arquiteutónicu de la dinastía Joseon.[20]
Esisten otros templos relixosos, fortaleces y muertes de la dinastía Joseon na llocalidá, ya inclusive anteriores a esa dómina. Nel condáu de Gijang atópase'l templu budista de Haedong Yonggungsa, asitiáu xunto al mar. Foi fundáu en 1376 mientres el reináu de Gongmin pol sacerdote Naonghwasang, asesor real. Ente otros elementos, dispón de doce estatues que representen los signos zodiacales del horóscopu chinu.[21]
Dalgunes de les zones con más actividá son el distritu de Dongnae —onde hai un spa natural—, la cai comercial de Seomyeon, los mercaos tradicionales y los barrios cercanos a les universidaes. Estos disponen d'una variada ufierta d'ociu con cafeteríes, chigres y restoranes empobinaos a los estudiantes, según ociu cultural al campu les fines de selmana. Na islla de Yeongdo atópense'l Centru Recreativu de Taejongdae y el Muséu Marítimu de Corea. Un pocu más arriba, el distritu de Jung tien el parque Yongdusan y la Torre de Busan de 118 metros. Nel barriu sureñu de Nam ta'l Campusantu Memorial de les Naciones Xuníes, n'alcordanza a les víctimes de la Guerra de Corea.
Educación
editarDientro de los centros d'enseñanza cimera, el más conocíu ye la Universidá Nacional de Pusan, que forma parte del grupu de diez universidaes públiques más importantes de Corea del Sur.
Centros públicos
editar- Universidá Nacional de Pedagoxía de Busan
- Universidá Nacional de Pukyong
- Universidá Nacional de Pusan
- Universidá Marítima de Corea
Centros privaos
editar- Universidá de llingües estranxeres de Busan (BUFS)
- Universidá Católica de Pusan
- Universidá de Dongseo
- Universidá de Dongmyung
- Universidá de Dong-A
- Universidá de Dong-eui
- Universidá Kosin
- Universidá Kyungsung
- Universidá Presbiteriana de Busan (campus, paraninfu en Gimhae)
- Universidá de Inje (campus, paraninfu en Gimhae)
Gastronomía
editarLa gastronomía tradicional de Busan se engloba dientro de la cocina coreana polo xeneral, y ta influyida pol intercambiu cultural. Por cuenta de que la ciudá foi un importante centru militar al suroeste de la península, munchos oficiales xaponeses asitiáronse ellí mientres la ocupación. El platu más característicu ye'l Dongnae pajeon (동래파전), variante del pajeon con cebolleta, chiles y distintos tipos de mariscu nun panqueque de farina de trigu, farina d'arroz glutinosu, güevos, sal y agua.[22]
Puesto que Busan foi un destín pa refuxaos mientres la guerra de Corea y munchos d'ellos terminaron asitiándose, quedó influyida por distintos estilos culinarios. Dalgunos d'esos platos son el milmyeon (밀면, fideos de farina), versión de los fideos finos que se preparar con farina de trigu; el Dwaeji gukbap (돼지국밥), sopa d'arroz con gochu, y el Naengchae Jokbal, corveyones de gochu al vapor con verdures. Los mercaos a cuerpu de cai suelen tener puestos de comida tradicional.[22]
La bébora tradicional ye'l soju, un llicor destilado d'arroz y otres ceberes lleldaes.[22]
Cultura
editarDende 1996 celébrase'l Festival Internacional de Cine de Busan, unu de los eventos cinematográficos más populares n'Asia Oriental, y l'esposición artística Biennale de Busan. Dambos eventos tienen llugar nel Centru de Cine de Busan (Busan Cinema Center), un edificiu vanguardista con capacidá pa 4.000 espectadores que foi inauguráu en 2011.
Cuenta colos siguientes museos. El más importante ye'l Muséu Marítimu Nacional de Corea del Sur, el terceru más grande del país ya inauguráu en 2012. Exhibe nes sos sales más de 12.000 reliquies marítimes ya inclúi el retruque más grande d'un barcu chinu de Joseon.
- Muséu Bokcheon
- Muséu de Busan
- Muséu d'Arte Moderno de Busan
- Muséu d'Historia Moderna de Busan
- Muséu Universitariu Nacional de Busan
- Muséu Conchero de Dongsam
- Muséu Marítimu Nacional de Corea del Sur
- Muséu del pajeon
En 2012 l'artista alemán Hendrik Beikirch pintó'l mural más altu d'Asia nun edificiu de la ciudá: un dibuxu de 70 metros que representa a un pescador local, y que se funde cola panorámica de los rascacielos del distritu financieru.[23]
Tresportes
editarBus y ferrocarril
editarLes llinies nacionales d'autobús conecten Busan con otres ciudaes de Corea del Sur al traviés de dos terminales: Nopodong (nel norte, cerca del entamu de la llinia 1 de metro) y Seobu (estación de Sasang).
A nivel municipal opérense 134 rutes d'autobús que tomen tola área metropolitana.
Tocantes a los ferrocarriles, Busan ta coneutada cola llinia Gyeongbu (operada por Korail) que traviesa les ciudaes más importantes del país: Daegu, Daejeon, Suwon y Seúl. Nos sos raíles funcionen toa clase de trenes, incluyendo'l serviciu d'alta velocidá que dexa llegar a la capital en solu dos hores y media. La otra llinia nacional importante ye la Donghae Nambu que lu xune a Ulsan, Pohang y Gyeongju.
Metro
editarEl metro de Busan (부산 도시철도) ye la rede suburbana de la llocalidá dende la so apertura en 1985. Tien un llargor de 109,5 quilómetros y entiende 107 estaciones partíes en cuatro llinies que xestiona la Corporación de Tresportes de Busan.
Si suma la llinia adicional de metro llixeru que coneuta la metrópolis cola vecina Gimhae, al cargu de una empresa privada, el total xube a 133,4 quilómetros y 128 estaciones.
Toles señales de la rede tán escrites en coreanu y n'inglés, de la mesma que los indicadores d'estación, correspondencies y salíes. Na megafonía úsase tamién el xaponés y el mandarín. Pa facilitar el so usu, toles estaciones tán numberaes y el primer númberu correspuende a la llinia.
Tresporte aereu
editarL'Aeropuertu Internacional de Gimhae (IATA: AGUADÍA) ta asitiáu al oeste de la ciudá y funciona dende 1976. En 2013 foi utilizáu por daqué más de 9,6 millones de pasaxeros, lo que-y convierte nel cuartu con más tráficu del país. Ta xestionáu pola Corporación d'Aeropuertos de Corea y poles Fuercies Aérees de la República de Corea.
Ta comunicáu al traviés de la llinia metro llixeru ente Busan y Gimhae y de numberosos autobuses y taxis.
El so principal usu ye como destín internacional. Anque a nivel domésticu tien vuelos a la islla de Jeju y al aeropuertu de Gimpo (oeste de Seúl), la mayoría de los destinos son a los centros más importantes d'Asia.
El gobiernu municipal anunció en 2013 que pensaba desmantelar Gimhae porque s'había quedáu obsoleto y por razones de seguridá. El so plan ye construyir un nuevu aeropuertu na islla de Gadeok-do, al suroeste.[24]
Tresporte marítimu
editarEl puertu de Busan dispón d'un serviciu de tresbordadores que la conecten con muelles nacionales (Ulsan, Incheon, Jeju) ya internacionales. La so cercanía con Xapón dexó-y desenvolver una rede de viaxes a distintos puntos del archipiélagu como Hitakatsu, Shimonoseki, Fukuoka y Osaka.
La empresa nipona JR Kyushu xestiona una llinia d'hidroales que conecten Busan con Fukuoka en menos de tres hores.
Deportes
editarBusan tien una ufierta d'espectáculos deportivos de primer nivel. La llocalidá entamó los XIV Xuegos Asiáticos de 2002, pola que se construyó una moderna rede d'instalaciones ente les cualos destacada'l Estadiu Asiad, un recintu con pista d'atletismu y capacidá pa 53.864 espectadores. Dichu campu foi tamién sede na Copa Mundial de Fútbol de 2002 celebrada ente Corea del Sur y Xapón. Otres cortiles son l'Estadiu Gudeok, que foi subsede olímpica en 1988, y l'Estadiu de Béisbol Sajik.
El club de yate de Busan (Busan Yachting Center) allugó les pruebes de vela nos Xuegos Olímpicos de Seúl 1988.[25]
Esisten tres equipos profesionales que compiten nos torneos surcoreanos: Lotte Giants (Lliga de Béisbol Profesional), Busan IPark (K League Challenge de fútbol) y Busan KT Sonicboom (Lliga de baloncestu de Corea). Lotte Giants foi una pieza clave del béisbol surcoreanu dende la so fundación en 1986, ente que'l Busan IPark vivió los sos mayores ésitos deportivos cuando yera conocíu como "Daewoo Royals", con cuatro títulos de lliga y la Copa de Campeones d'Asia de 1986.[26]
En 2005 inauguróse'l Hipódromu de Busan–Gyeongnam, qu'entama carreres de caballos toles selmanes.
Ciudaes hermaniaes
editarBusan participa viviegamente na iniciativa de hermanancia de ciudaes. El so primer alcuerdu roblóse en 1966 con Kaohsiung, el segundu conceyu más grande de la Islla de Taiwán.
Auckland, Nueva Zelanda.
Barcelona, España.
Bombay, India.
Casablanca, Marruecos.
Cebú, Filipines.
Chicago, Estaos Xuníos.
Ciudá Ho Chi Minh, Vietnam.
Dubái, Emiratos Árabes Xuníos.
Istambul, Turquía.
Fukuoka, Xapón.
Guadalaxara, Méxicu.
Kaohsiung, República de China.
Montreal, Canadá.
Pnom Penh, Camboya.
Yangon, Birmania.
Rio de Janeiro, Brasil.
Tesalónica, Grecia.
San Petersburgu, Rusia.
Shanghai, China.
Surabaya, Indonesia.
Valparaíso, Chile.
Amás d'estes ciudaes, caltién hermandá col estáu de Victoria (Australia) y la provincia Occidental del Cabu (Sudáfrica). Na figura de los alcuerdos de collaboración, coopera con:
Per otra parte, el puertu de Busan ta hermaniáu colos siguientes:
Referencies
editar- ↑ «Busan box volumes increase 6.7% in September» (inglés). Seatrade Global (30 d'ochobre de 2014). Archiváu dende l'orixinal, el 2014-11-08. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «2005 Leaders' Declaration» (inglés). Foru de Cooperación Económica Asia-Pacíficu. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «Busan Metropolitan City» (inglés). Association of Northeast Asia Rexonal Governments. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «Pusan vs Busan, Sogang vs Seogang, and Peking vs Beijing» (inglés). The Korea Times (13 d'agostu de 2012). Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
- ↑ Exemplos: Pusan-gwangyŏksi («Pusan-gwangyŏksi: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Pusan («Pusan: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Fusan («Fusan: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Fuzan-fu («Fuzan-fu: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Husan («Husan: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Husan Hu («Husan Hu: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Pusan-chikhalsi («Pusan-chikhalsi: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Pusan-jikhalsi («Pusan-jikhalsi: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Pusan-pu («Pusan-pu: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.), Pusan-si («Pusan-si: Corea del Sur». Consultáu'l 27 d'agostu de 2012.)
- ↑ 6,0 6,1 «A Concise History of Busan… or Is it Pusan?» (inglés). Busan for 91 days. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «Stand or Die - 1950 Defense of Korea's Pusan Perimeter». Historynet.com (1 de payares de 2009). Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 «Geumjeongsanseong Fortress» (inglés). Visit Korea. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «Typhoon Maemi slams Pusan, South Korea» (inglés). China Daily (15 de setiembre de 2003). Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
- ↑ «평년값자료(1981-2010) 부산(159)». Korea Meteorological Administration. Consultáu'l 27 de mayu de 2011.
- ↑ «Population Trend» (inglés). Gobiernu de Busan. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
- ↑ Alteraciones de los conceyos nos censos de población dende 1945. En llinia: http://stat.kosis.kr/statHtml_host/statHtml.do?orgId=202&tblId=DT_201&conn_path=I2&dbUser=NSI_IN_202&language=en Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
- ↑ «Tráficu de contenedores nos puertos marítimos surcoreanos aumenta a un númberu récor en 2012». Yonhap (10 de xineru de 2013). Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
- ↑ «Busan, South Korea» (inglés). Organización pa la Cooperación y el Desarrollu Económicos. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
- ↑ «Ranking del movimientu portuariu contendorizado nel mundu». Legiscomex.com. Consultáu'l 6 de payares de 2014.
- ↑ «Zones Económiques Especiales». Korea.net. Consultáu'l 30 d'ochobre de 2014.
- ↑ «Mercáu Jagalchi». Visit Korea. Archiváu dende l'orixinal, el 2014-10-31. Consultáu'l 31 d'ochobre de 2014.
- ↑ «Mercáu Gukjae de Nampo-dong». Visit Korea. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ 19,0 19,1 «Seomyeon 1 Byeolga». Visit Korea. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ 20,0 20,1 «Templo Beomeosa». Visit Korea. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «Templo Haedong Yonggungsa de Busan». Visit Korea. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ 22,0 22,1 22,2 «Best of Busan: What to do in Korea's 'second city'». CNN (29 de xunetu de 2013). Consultáu'l 3 de payares de 2014.
- ↑ «Asia's tallest mural». Public Delivery. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «Busan to Prioritize Development of Potential Areas in the Gadeokdo Tourism & Leisure Complex» (inglés). Conceyu de Busan. Consultáu'l 4 de payares de 2014.
- ↑ «1988 Summer Olympics official report» (inglés). Comité Olímpicu Internacional. Consultáu'l 30d'ochobre de 2014.
- ↑ «Ulsan goes for first AFC club championship» (inglés). Korea Times. Consultáu'l 16 de xineru de 2014.
Enllaces esternos
editarWikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Busan.
- Sitiu web oficial de la Ciudá Metropolitana de Busan