Carl von Linné

Nacíu en Rashult, nel municipiu d'Almhult, condáu de Kronoberg en Småland, fíu de Nils Ingemarsson, un vicariu luteranu, y de Kristina Brodersonia, fía d'un pastor luteranu. Dende la edá de cinco años el mozu Carlos cultivó'l so propiu cachu del xardín parroquial. Destináu a una carrera eclesiástica, a los 9 años unvíenlu a la escuela de Växjö viviendo en casa del maestru llocal. Algama vencer la torga familiar y entama los sos estudios de medicina na Universidá de Lund en 1727 y treslládase al añu siguiente a la Universidá d'Uppsala. Los estudios médicos de la dómina incluyen la fechura de melecines y la botánica. Entra en contauto con científicos como Olof Celsius, Peter Artedi, Lars Roberg y Olof Rudbeck fíu, naturalista que lu contrata como preceptor de la so bayura de fíos.

Ellí, con 24 años, idea la so clasificación de les plantes siguiendo los sos muérganos reproductivos y entama a esponela nel so Hortus uplandicus.

Lleva a cabu misiones científiques (incluyendo aspeutos xeolóxicos y antropolóxicos) en Laponia y Dalecarlia, por encargu de l'Academia de Ciencies d'Uppsala. Naguando por obtener el so diploma de medicina y cierta reconocencia que-y permita estabilidá económica decide abandonar el país.

Influyenciáu por botánicos anteriores, especialmente por Otto Brunfels, Linneo pon a puntu un sistema, la nomenclatura binominal que permite nomar con precisión toles especies d'animales y vexetales (y llega a estender esti sistema a los minerales) sirviéndose pa ello de dos términos: el xéneru (que s'escribe con mayúscula inicial) y l'epítetu específicu (escritu con minúscula anicial), dambos en xeneral d'orixe llatín, anque a vegaes s'use'l griegu o otru (cuando l'orixe nun ye llatín, "llatinízase" el nome emplegáu). La especie nómase colos dos términos citaos, qu'han ser escritos en cursiva o sorrayaos; cuando nun esista riesgu de tracamundiu almítese la escritura de la especie escribiendo'l xéneru de mou encurtiáu utilizando l'anicial (mayúscula) y el puntu siguíu del epítetu. Esti sistema binominal permite evitar la imprecisión de los nomes vernáculos que camuden ente los estremaos países cuando non ente les estremaes fasteres o rexones.

 

Tamién agrupó los reinos, en filos, los filos en clases, les clases n'órdenes, los órdenes en families, les families en xéneros y los xéneros n'especies y foi'l primeru n'usar los símbolos del escudu y la llanza de Marte pa señalar al machu y l'espeyu de Venus pa indicar la fema.

Philibert Commerson puo escribir el so tratáu d'ictioloxía gracies a la collaboración de Linneo. Caltuvo tamién correspondencia con otres persones, como Frédéric-Louis Allamand.

Ente los sos alumnos, pueden citase a Anders Dahl, Daniel Solander, Johan Christian Fabricius, Martin Vahl o Charles de Géer.

Tamién hai que citar al naturalista suecu Peter Artedi (1705-1735). Dambos conociéronse na Universidá d'Uppsala, y trabaron amistá enantes de separase, cuando Linneo viaxó a Laponia y Artedi a Gran Bretaña. Primero de separase, lléguense mutuamente los sos manuscritos en casu de muerte. Artedi afuégase nun accidente n'Ámsterdam, u acababa de componer el catálogu de les coleiciones d'ictioloxía d'Albertus Seba (1665-1736). Acordies a lo afitao, Linneo hereda los manuscritos d'Artedi. Espublízalos baxo'l títulu de Bibliotheca Ichthyologica y de Philosophia Ichthyologica, xunto a una biografía del so autor en Leiden en 1738.

La so influencia estiéndese a tolos continentes gracies a los sos discípulos: Pehr Kalm n'América del Norte, Fredric Hasselquist n'Exiptu y Palestina, Pehr Forsskål n'Oriente Mediu, Pehr Löfling en Venezuela, Pehr Osbeck en China y el Sureste asiáticu, Carl Peter Thunberg en Xapón...

(la data indica ye la de primer edición)

• Præludia sponsaliarum plantarum (1729)
• Fundamenta botanica quae majorum operum prodromi instar theoriam scientiae botanices per breves aphorismos tradunt (1732)
• Systema naturae (1735-1770) [Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis], con 13 ediciones corregidas y aumentadas.
• Fundamenta botanica (1735)
• Bibliotheca botanica (1736) [Bibliotheca botanica recensens libros plus mille de plantis huc usque editos secundum systema auctorum naturale in classes, ordines, genera et species]
• Critica botanica (1736)
• Genera plantarum (Ratio operis) (1737)
• Corollarium generum plantarum (1737)
• Flora lapponica (1737) [Flora lapponica exhibens plantas per Lapponiam Crescentes, secundum Systema Sexuale Collectas in Itinere Impensis]
• Ichthyologia (1738), en que publicó los trabajos de Peter Artedi fallecido accidentalmente.
• Classes plantarum (1738), en Bibliotheca Augustana
• Hortus Cliffortiana (1738)
• Philosophia botanica (1751)
• Metamorphosis plantarum (1755)
• Animalium specierum, Leyde: Haak, (1759)
• Fundamentum fructificationis (1762)
• Fructus esculenti (1763)
• Fundamentorum botanicorum partes I et II (1768)
• Fundamentorum botanicorum tomoi (1787)

• Taxonomía
• Bioloxía sistemática

•   Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Carlos Linneo.

• «12653-1», International Plant Names Index, Real Xardín Botánicu de Kew, Herbariu de la Universidá de Harvard y Herbariu nacional Australianu (eds.), http://www.ipni.org/ipni/idPlantNameSearch.do?id=Carlos+Linneo 

• Biografía de Carlos Linneo Archiváu 2006-10-05 en Wayback Machine (n'inglés)
• Bioscope, clasificación de los seres vivos (en francés)