Koerse Skoorwal
Die Koerse Skoorwal (Litaus: Kuršių nerija, Russies: Куршская коса, Duits: Kurische Nehrung) is 'n landstrook en skiereiland met 'n totale lengte van 98 kilometer wat tussen die Litause hawestad Klaipėda in die noorde en Lesnoi (Litaus: Sarkuva, Duits: Sarkau) in die Russiese eksklawe Oblast Kaliningrad in die suide geleë is. Die westelike kuslyn grens aan die Oossee, die oostelike aan die Koerse Haf, 'n uitgestrekte baai.
| Koerse Skoorwal* | |
|---|---|
| Unesco-wêrelderfenisterrein | |
| |
| Uitsig oor die Koerse Skoorwal en die Koerse Haf. Die foto is in die Russiese gedeelte van die landstrook geneem. | |
  Koerse Skoorwal |
|
| Koördinate: 55°16′28″N 20°58′15″O / 55.27444°N 20.97083°O | |
| Lande |  Litaue Rusland
|
| Tipe | Kultureel |
| Kriteria | v |
| Verwysings | 994 |
| Streek† | Europa |
| Inskripsiegeskiedenis | |
| Inskripsie | 2000 (24ste Sessie) |
| * Naam soos dit in die Wêrelderfenislys verskyn. † Streek soos deur Unesco geklassifiseer. | |
Die landskap se naam dateer uit die tydperk van die Duitse Ridderorde en het destyds eerder na die pad na Koerland en Lyfland as na die Koerse volk verwys. Van die landstrook is tans 52 kilometer Litause en 46 kilometer Russiese grondgebied. Die wydste punt met 3,8 kilometer is by die Bulvikio ragas of Bulvikse Hoek, vier kilometer noordoos van die Litause dorp Nida (Neringa-munisipaliteit), geleë. Die smalste punt naby die Russiese nedersetting Lesnoi is net 380 meter wyd.
Sowat 70 persent van die Koerse Skoorwal is met dennebosse bedek. Die landstrook word deur landskapsvorme gekenmerk wat anders net in Suid-Europa, Skandinawië of die Sahara-woestyn voorkom. Dit bestaan uitsluitlik uit strandgebiede met fyn sand en reuse-duine met hoogtes van tussen vier en twaalf meter wat as gevolg van ontbossings verskeie kere na dorpsgebiede uitgebrei en hulle onder sand begrawe het. Eers in die tweede helfte van die 19de eeu het die duininspekteur Wilhelm Franz Epha daarin geslaag om die duine te beplant en sodoende te stabiliseer.
Die Groot Duin naby Nida (Duits: Nidden) is een van die grootstes in Europa en word dikwels die "Oos-Pruisiese Sahara" genoem. Die sogenaamde Palwe is 'n vlakte wat voor die duingebiede lê en waaraan 'n gordel van sogenaamde "dooie duine" met hoogtes van tot by 67 meter aansluit wat tot by die strandmeer Koerse Haf strek. Die Koerse Skoorwal, wat sowel in Litaue asook in die Russiese Oblast Kaliningrad tot 'n nasionale park verklaar is, is vanweë sy unieke landskapsvorme in 2000 deur UNESCO as 'n wêrelderfenisgebied gelys.
Kultuurgeskiedenis
wysigDie eerste menslike nedersettings in die gebied het waarskynlik reeds omstreeks 3 000 v.C. ontstaan. Tot in die 13de eeu is die Koerse Skoorwal deur Baltiese stamme bewoon. Eers toe die Duitse Ridderorde 'n handelspad tussen Koningsberg en Lyfland aangelê het, wat oor die skoorwal geloop het, het ook Duitse setlaars, meestal boere, hulle hier begin vestig. Die inheemse Koerse bevolking het 'n bestaan op vissery gevoer en naas soutwatervisse uit die Oossee ook varswatervisse in die strandmeer gevang.
Eksterne skakels
wysigWikimedia Commons het meer media in die kategorie Koerse Skoorwal.