Chtoniese gode

Chtoniese gode (Grieks: θεοί χθόνιοι; χθόνιος; theoi chtheonioi, chthonios) is gode met betrekking tot die aarde en veral die onderwêreld. Die term word veral gebruik om onderskeid te tref tussen die gode in die Griekse mitologie.

Die Griekse chthon (χθών) is een van die vele woorde wat die Grieke het vir "aarde". Dit verwys eerder na die binnekant van die aardbodem as na die oppervlak (soos met die woord gaea) of ’n gebied (soos met die woord chora).

Die chtoniese gode vind hul wortels in ’n ou Mediterreense tradisie wat verbind word met vondste in Anatolië. Die siklus van die natuur, asook dié van die lewe en die verdere lewe ná die dood, is die belangrikste take waarmee hierdie gode hulle besig hou.

Chtoniese en Olimpiese gode

Terwyl die term "chtonies" vandag gebruik word om gode aan te dui, het die antieke Grieke terme soos chthonie en chthonios in ’n meer spesifieke betekenis gebruik, naamlik om te verwys na die manier waarop mense offerandes aan die gode gebring het. So is hele diere verbrand en aan die gode geoffer.

Hoewel chtoniese gode veral verbind is met vrugbaarheid, was hulle nie die enigste gode vir wie dit belangrik was nie. Demeter en Persephone het albei te doen gehad met die vrugbaarheid van die grond, hoewel Demeter ’n tipiese Olimpiese kultus en Persephone ’n chtoniese kultus gehad het.

Die onderskeid is ook nie baie duidelik nie. Sommige Olimpiese gode, soos Hermes en Zeus, is gelykgestel aan chtoniese gode en hulle het ook chtoniese offerandes ontvang. Ook Herakles en Asklepios kon as óf Olimpiese óf chtoniese gode beskou word, na gelang van die plek.

Chtoniese gode

Assirië	Babilonië	Egipte	Griekeland	Rome	Inuit
		Isis	Campe Cybele Demeter Echidna Die Eriniërs Gaia Hades Hekate Iacchos Die Lampades Die Skikgodinne Persephone Poseidon Triptolemos Trophonius Typhon Zagreus Zeus	Quirinus	Keelut

Verwysings

Hierdie artikel is merendeels vertaal vanaf die Nederlandse Wikipedia-artikel goden

Eksterne skakel

Theoi Khthonioi – Gode van die onderwêreld

Verdere leesstof

Fairbanks, A., The Chthonic Gods of Greek Religion, in The American Journal of Philology 21 (1900), pp. 241-259. (Engels)
Schlesier, R., Chthonische Götter, in Der Neue Pauly 2 (1997), klm. 1185–1190. (Duits)