Swart mense

Swart mense is 'n term wat in sekere lande gebruik word, dikwels in sosiaal gegronde stelsels van rasse-klassifikasie of etnisiteit, om mense met donker gelaatstrekke te beskryf teenoor ander bevolkingsgroepe. Die betekenis van die uitdrukking verskil ook baie wyd, beide tussen en in gemeenskappe, en hang baie af van konteks. Vir baie ander indiwidue, gemeenskappe en lande word "swart" as 'n neerhalende, uitgediende, of andersins as 'n onverteenwoordigende etiket beskou, en word dit gevolglik nie gebruik of gedefinieer nie.

Verskillende gemeenskappe pas verskillende kriteria toe van wie word as "swart" geklassifiseer, en hierdie sosiale verskille het ook deur die jare verander. In 'n aantal lande beïnvloed maatskaplike veranderlikes klassifikasie net soveel as die kleur van iemand se vel, en die sosiale kriteria vir "swartheid" wissel. Byvoorbeeld in Noord-Amerika is die term swart mense nie noodwendig 'n aanduiding van 'n persoon se velkleur of sy etnisiteit nie, maar is eerder 'n sosiaalgegronde rasse-klassifikasie wat verband hou daarmee of die indiwidu 'n Afro-Amerikaner is met geskiedenis wat met die geïnstitusionaliseerde slawerny vereenselwig kan word. In Suid-Afrika en Latyns-Amerika word daar nie noodwendig na gemengde rasse as "swart" gekyk nie. In ander streke soos Australasië het setlaars die term "swart" gebruik, Andersins was dit ook deur die plaaslike bevolking met die verskillende geskiedkundige agtergrond en verskillende voorvaderlike agtergrond gebruik om te identifiseer.

Die Romeinse Ryk het eers met Mauritanië geskakel voordat dele van die gebied later deur die Romeine oorgeneem is. Mauritanië was gedurende die klassieke periode 'n staat wat die moderne Marokko, die westelike deel van Algerië en die Spaanse stede van Ceuta en Melilla ingesluit het. Die mense van die streek word in die klassieke literatuur na verwys as die Mauri wat later na Moors in Engels ontwikkel het.^[1]

Daar is talle gemeenskappe met donker velle in Noord-Afrika, van wie sommiges terugdateer na die prehistoriese samelewings. Ander is afstammelinge van die historiese Trans-Sahara-mensehandel, en/of, nakomelinge van die Arabiese invalle van die 17de eeu, nasate van slawe van die Arabiese slawehandel in Noord-Afrika.^[2][3]

In die 18de eeu het die Marokkaanse sultan Moulay Ismail, die "Bloeddorstige" (1672–1727) vir hom 'n korps van 150 000 slawe opgelei, sy Swart Wag, om die land en sy mense onderdanig te hou.^[4][5]

Volgens Dr Carlos Moore van Brasilië se universiteit in die staat Bahia, het die Afro-veelrassiges, insluitende die Arabiere van Noord-Afrika, in die 21ste eeu hulself in dieselfde lig beskou as die veelrassiges in Latyns-Amerika. Hy het gevind dat Arabiere wat swart lyk, baie soos die Latyns-Amerikaners wat ook swart gelaatstrekke het, beskou hulself wit op grond van hul blanke voorsate uit hul verre verlede.^[6]

Die voormalige Egipiese president Anwar Sadat se ma was 'n donker Nubiese Soedannese vrou, en sy pa 'n Egiptenaar met ligte gelaatstrekke. In antwoord op 'n advertensie vir 'n rol as 'n toneelspeler, het die jong Sadat homself so beskryf: "Ek is nie wit nie, maar ek is ook nie regtig swart nie. My swartheid neig om rooierig te wees".^[7]

As gevolg van die patriargale aard van die Arabiese samelewing, het Arabiese mans, insluitende in die dae van die slawehandel in Noord-Afrika, meer vroue as mans as slawe gebruik. Hulle het meer slavinne as mans vir huishoudelike en landbouwerk gebruik. Die mans glo die Koran bied 'n slawemeester toestemming vir 'n seksuele verhouding met 'n slavin buite die huweliksverband. Dit het tot baie veelrassige kinders gelei. Wanneer 'n slawin by haar Arabiese meester swanger raak word sy as umm walad of "moeder van 'n kind" gesien, 'n status wat haar voorregte laat geniet. Die kind mag erf by sy vader, so veelrassige kinders mag in al die rykdomme van sy vader deel.^[8] Aangesien die gemeenskap patriliniêr is ontvang die kind sy vader se sosiale status by geboorte en word dus vry gebore.

Sommiges het selfs hul vaders as heersers opgevolg. Soos byvoorbeeld het sultan Ahmad al-Mansur van 1578 tot 1608 oor Marokko geheers. Hy was tegnies nie as 'n veelrassige slawekind gereken nie want sy ma was 'n Fulani en 'n bywyf van sy vader.^[9]

In Suid-Afrika was daar gedurende kolonialisme baie verhoudings tussen Europese mans en Bantoe- en Khoisan-vroue wat kinders met gemengde ras voortgebring het. Namate die Europese setlaars beheer oor die gebied gekry het, is die veelrassige kinders verstoot en na tweedeklasstatus verlaag. In die middel van die 20ste eeu het die regering die bevolking in vier rasgroepe verdeel: swart, wit, Asiër (hoofsaaklik Indiërs) en Kleurlinge. Die Kleurlinge sluit in die gemengde Bantoe, Khoisan en Europese nasate (met Maleier-afstammelinge – veral in die Wes-Kaap).

Gedurende die apartheidsera is diegene wat as Kleurlinge geklassifiseer is, onderdruk en teen gediskrimineer. Hulle het egter meer regte geniet en 'n ietwat beter sosiaal-ekonomiese lewe geniet as die burgers wat as swartes geklassifiseer is. Die regering het vereis dat die Kleurlinge en die swartes in afsonderlike woongebiede van die wittes woon.

Behalwe hul voorkoms, kan Kleurlinge weens hul taal van swarte mense onderskei word. Die meeste van hulle praat Afrikaans of Engels vlot as eerste taal.^[10]

Geskiedkundiges raam dat tussen die geboorte van Islam en die afskaffing van slaweny in die middel-20ste eeu in die Arabiese Skiereiland ,^[11] is tussen 10 tot 18 miljoen swart Afrikane (wat bekend was as die Zanj) deur Arabiese slawehandelaars na die Arabiese Skiereiland en naburige state verskeep.^[12] Dit is by verre baie meer as die aantal slawe wat na die Amerikas geneem was. Daar is verskeie faktore wat die slawe se nasate in die 21ste eeu Arabiese gemeenskappe baie sigbaar maak. Die handelaars het baie meer vroue as mans verskeep aangesien daar 'n aanvraag na hulle was om as bywywe in harems in die Arabiese Skiereiland en buurstate te dien. Manlike slawe is gekastreer om as wagte vir die harems diens te doen. Die dodetol onder die swart Afrika-slawe was hoog weens die gedwonge arbeid. Daar is verskeie kenmerkende Afro-Arabiese gemeenskappe wat in die Arabiese Skiereiland en die buurstate oorleef het.^[13][14]

Genetiese studies het gevind dat daar 'n aansienlike persentasies gene van vroue uit Afrika in die are van die Arabiese gemeenskappe in die Arabiese Skiereiland en die buurstate vloei. 'n Gemiddeld van 38% van die moederlike afstammelinge in Jemen is regstreekse afstammelinge uit Afrika,^[15][16] 16% in Oman-Katar,^[16] en 10% in Saoedi-Arabië-Verenigde Arabiese Emirate.^[16]

Kenmerkende en self-geïdentifiseerde swart gemeenskappe is in lande soos Irak aangemeld. Volgens navorsing is daar sowat 1.2 miljoen swart mense wat vertel van 'n leeftyd van diskriminasie. Hierdie afstammelinge van die Zanj het aansoek by die regering gedoen vir minderheidstatus, wat sekere setels in die parlement sal verseker vir politieke verteenwoordigers van hul bevolking.^[17] Volgens Alamin M Mazrui word die meeste van hierdie sigbare Afrika-afstammelinge steeds in die Arabiese Skiereiland en omliggende state as Arabiere erken en nie as swart nie.^[18]

Sowat 150 000 Oos-Afrikane en swart mense bly in Israel, wat byna 2% van die land se bevolking uitmaak. Die meeste van hulle, sowat 120 000, is Beta Israel,^[19] van wie die meeste in die 1980's en 1990's uit Ethiopië gekom het.^[20] Dan is daar ook nog meer as 5 000 van die Afro-Hebreeuse Israeliete van Jerusalem- beweging wat nasate is van Afro-Amerikaners wat in die 20ste eeu na Israel verhuis het.

Die verskuiwings het verskeie eeue gelede begin gebeur, gedurende die Ottomaanse Ryk, toe tienduisende van die Zanj deur slawehandelaars na die plantasies en landbougebiede in die hedendaagse Antaya en Istanboel gebring is.^[21][22][23]

Die Siddhi is 'n etniese groep wat in Indië en Pakistan woon en is afstammelinge van die Bantoevolke van Suidoos-Afrika wat deur Arabiese en Portugese slawehandelaars na die Indiese subkontinent verskeep is.^[24] Hoewel dit plaaslik aanvaar word dat Siddhi afgelei word van 'n woord wat swart beteken,^[25] kom die term inderdaad van die woord Sayyid, die titel van die kapteins van die Arabiese vaartuie wat die Siddhi-setlaars eeerste na die gebied gebring het.^[26][25][27]

Negritoes was vermoedelik die eerste inwoners van Suidoos-Asië. Nadat hul aanvanklik Taiwan,^[28] Vietnam,^[29] en verskillende dele van Asië bewoon het, is hulle nou hoofsaaklik tot Thailand,^[30] die Maleisiese eilandgroep, en die Andaman- en Nicobar-eilande van Indië beperk.^[31] Negrito beteken 'klein swart mense' in Spaans (negrito is die Spaanse verkleinwoord van "negro", dit wil sê 'klein swart mensie'); dit is wat die Spaanse koloniste die inboorlinge noem wat hulle in die Filippyne teëgekom het.^[32] Die woord 'Negrito' self het kritiek gekry in lande soos Maleisië, waar dit nou uitruilbaar is met die meer aanvaarbare Semang,^[33] alhoewel hierdie term eintlik na 'n spesifieke groep verwys.

Negritoes in die Filippyne, en Suidoos-Asië in die algemeen, kom voor baie diskriminasie te staan. Gewoonlik word hulle gemarginaliseer en leef hulle in armoede, en hulle kan nie werk kry wat hulle sal onderhou nie.^[34]

Die term "More" is oor die algemeen in Europa gebruik om neerhalend na Moslems te verwys,^[35] veral diegene van Arabiese en Berber-afkoms, hetsy hulle in Noord-Afrika of Iberië bly.^[36] Die More was nie kenmerkende of selfgedefinieerde mense nie.^[37] Die Middeleeuse en vroeë moderne Europeërs het die naam Moor vir Arabiese Moslems, Berbers, swart Afrikane en selfs vir Europeërs gegee.^[38]

Volgens statistieke van 2001 woon daar meer as een miljoen swartes in die Verenigde Koninkryk.^[39]

Hoewel etniese sensus onwettig is in Frankryk, word daar geraam dat daar sowat 2,5 tot 5 miljoen swartes in die land bly.^[40][41]

Afro-Hollanders kom van die voormalige en huidige Nederlandse gebiede soos Aruba, Bonaire, Curaçao, Sint Maarten en Suriname.

Toe Afrikastate onafhanklikheid verkry het in die 1960's het die Sowjetunie baie van die kontinent se burgers genooi om in Rusland te kom studeer. Só het daar oor 'n tydperk van 40 jaar meer as 400 000 studente uit Afrika na Rusland vertrek om verder te gaan studeer.

• Afrika suid van die Sahara
• Rassisme