Engelse letterkunde

Engelse letterkunde is die letterkunde wat in die Engelse taal uit die Engelssprekende wêreld geskryf is. Die Engelse taal het oor meer as 1 400 jaar ontwikkel.^[1] Die vroegste vorme van Engels, 'n stel Anglo-Friese dialekte wat in die vyfde eeu deur Angel-Saksiese setlaars na Groot-Brittanje gebring is, word Ou Engels genoem. Beowulf is die bekendste werk in Ou Engels. Ten spyte daarvan dat dit in Skandinawië afspeel, het dit nasionale epiese status in Engeland bereik. Na die Normandiese verowering van Engeland in 1066 het die geskrewe vorm van die Angel-Saksiese taal egter minder algemeen geword. Onder die invloed van die nuwe aristokrasie het Frans die standaardtaal van howe, die parlement en beleefde samelewing geword.^[2] Die Engels wat gepraat is nadat die Normandiërs gekom het, staan bekend as Middelengels. Hierdie vorm van Engels het geduur tot die 1470's, toe die Chancery Standard (laat Middel-Engels), 'n Londen-gebaseerde vorm van Engels, wydverspreid geword het. Geoffrey Chaucer (1343–1400), skrywer van The Canterbury Tales, was 'n belangrike figuur wat die legitimiteit van die volkstaal Middelengels ontwikkel het in 'n tyd toe die dominante literêre tale in Engeland nog Frans en Latyn was. Die uitvinding van die drukpers deur Johannes Gutenberg in 1439 het ook gehelp om die taal te standaardiseer, net soos die King James Bible (1611),^[3] en die Groot Vokaalverskuiwing.^[4]

Die digter en dramaturg William Shakespeare (1564–1616) word wyd beskou as die grootste skrywer in die Engelse taal en een van die wêreld se grootste dramaturge.^[5][6][7] Sy toneelstukke is in elke primêre lewende taal vertaal en word meer gereeld opgevoer as dié van enige ander dramaturg.^[8] In die negentiende eeu het sir Walter Scott se historiese roman 'n generasie Europese skilders, komponiste en skrywers geïnspireer.^[9]

Die Engelse taal het oor die hele wêreld versprei met die ontwikkeling van die Britse Ryk tussen die laat 16de en vroeë 18de eeue. Op sy hoogtepunt was dit die grootste ryk in die geskiedenis.^[10] Teen 1913 het die Britse Ryk meer as 412 miljoen mense, 23% van die destydse wêreldbevolking, beheer^[11] Gedurende die negentiende en twintigste eeue het hierdie kolonies en die VSA hul belangrike literêre tradisies in Engels begin vervaardig. Kumulatief, vanaf 1907 tot vandag, het talle skrywers van Groot-Brittanje, beide die Republiek Ierland en Noord-Ierland, die VSA en voormalige Britse kolonies die Nobelprys vir werke in Engels, meer as in enige taal ontvang.