Radikaal (chemie)

'n Radikaal is 'n chemiese spesie wat ongepaarde elektrone besit.

Hierdie woord word veral in die organiese chemie gebruik en hoewel byvoorbeeld 'n neodimium-ioon soos Nd³⁺ ook drie ongepaarde elektrone het word dit selde 'n radikaal genoem. Ander anorganiese radikale is die molekule NO, NO₂ en O₂. Die laaste is selfs 'n diradikaal met twee ongepaarde elektrone. Hierdie spesies word soms wel radikale genoem.

'n Goeie voorbeeld van die vorming van 'n organiese radikaal is die reaksie van die gasse metaan en chloor in teenwoordigheid van sonlig.

Die binding in 'n chloormolekuul word eers deur absorpsie van 'n foton verbreek, 'n proses wat fotolise genoem word.

${\displaystyle Cl_{2}+h\nu \to 2Cl\bullet }$

Die gevormde chlooratome het 'n [Ne]3s²3p⁵-konfigurasie met een ongepaarde elektron. Hulle is dus (anorganiese) radikale. Radikale is dikwels taamlik reaktief en in hierdie mengsel kan hulle 'n waterstofatoom van 'n metaan molekuul vat. Dit het die vorming van 'n (organiese) metielradikaal tot gevolg.

${\displaystyle Cl\bullet +CH_{4}\to CH_{3}\bullet +HCl}$

Die gevormde metielradikaal is uiters reaktief. Hierdie is 'n algemene kenmerk van organiese radikale.

Organiese radikale het dikwels 'n kort lewensduur. Daar is gewoonlik volop rekombinasiereaksies, soos dié wat chlorometaan en etaan vorm.

${\displaystyle Cl\bullet +CH_{3}\bullet \to CH_{3}Cl}$

${\displaystyle CH_{3}\bullet +CH_{3}\bullet \to CH_{3}CH_{3}}$

In reaksies wat volgens 'n radikaalmeganisme verloop word daarom dikwels 'n mengsel van produkte gevorm.

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Radikaal (chemie).