Anno 2018 was de jaarprevalentie van hartinfarcten in Nederland 20,9 op duizend mannen en 8,3 op duizend vrouwen.^[2] In Europa krijgen vrouwen gemiddeld tien jaar later een hartinfarct dan mannen: voor de overgang worden zij beschermd door de aanwezigheid van oestrogenen, wat atherosclerose tegengaat.^[3] Als zij op latere leeftijd een hartinfarct krijgen, is de kans op overlijden wel groter. Cardiologen Angela Maas en Janneke Wittekoek zijn van mening dat dit komt doordat vrouwen vaker dan mannen atypische klachten hebben en de diagnose dus vaker gemist wordt.^[4]

Erfelijkheid, aanleg en levensstijl spelen een belangrijke rol bij hartklachten. Risicofactoren voor het versneld ontwikkelen van aderverkalking respectievelijk het optreden van een hartaanval zijn: het mannelijk geslacht, een hoge leeftijd, het voorkomen van ischemische hartklachten en/of vaatlijden in de naaste familie (het gezin, eerste lijn), suikerziekte, hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte, roken, alcoholgebruik, weinig bewegen/inactiviteit, ongezond eten, overgewicht / obesitas en lichamelijke of psychische stress.

Veel patiënten met een hartinfarct hebben last van een beklemmende, drukkende of benauwende pijn op de borst, die kan uitstralen naar de kaak, de armen of de rug. De pijn is hevig, vrij constant en houdt meestal lang aan, ten minste vijf minuten. Vaak zijn er zogenaamde vegetatieve verschijnselen, zoals zweten, misselijkheid en braken. De symptomen kunnen verschillen van persoon tot persoon.

Soms zijn de klachten moeilijk te herkennen, doordat geen sprake is van pijn op de borst, maar van benauwdheid, een licht gevoel in het hoofd, vermoeidheid, kortademigheid, reflux of ernstige slaapproblemen. Een dergelijke atypisch klachtenpatroon komt vaker voor bij vrouwen, oudere patiënten en patiënten met diabetes mellitus. Dertig procent van alle hartinfarcten bij vrouwen onder de zestig betreft een spontane coronaire arteriële dissectie (SCAD), een scheur in de kransslagader, die gepaard gaat met moeheid, misselijkheid en een grillig patroon van pijn tussen de schouderbladen.^[3][4][5]

Het is bij een acute hartaanval van belang zo snel mogelijk professionele hulp in te schakelen, zodat deze de patiënt naar een ziekenhuis kan transporteren, waar door middel van een dotterprocedure de afsluiting van het kransvat kan worden opgeheven. Hoe sneller de afsluiting van het kransvat wordt opgeheven, hoe meer de onherstelbare schade van de hartspier kan worden beperkt. Opening van het kransvat binnen zes uur geeft nog circa 20-30% reductie van de grootte van het litteken, binnen twee uur is de reductie circa 60%.

Vroeger werd een hartinfarct behandeld door het geven van medicatie die de stolsels kunnen "oplossen"; dit wordt trombolyse genoemd. Voorbeelden van deze middelen zijn streptokinase, reteplase, alteplase en urokinase. Diverse grote internationale studies hebben echter laten zien dat een dotterprocedure bijna altijd effectiever en veiliger is, tenminste zolang een patiënt binnen anderhalf uur in een ziekenhuis is waar dotterprocedures worden uitgevoerd.^[6] In sommige dunbevolkte gebieden, bijvoorbeeld in de Verenigde Staten, kan trombolyse dus nog steeds de beste behandeling zijn.

Zelden wordt tijdens een hartaanval met spoed een bypassoperatie uitgevoerd, namelijk als de doorbloeding van het afgesloten kransvat niet door middel van een dotterbehandeling hersteld kan worden. Doordat het bij een spoedoperatie doorgaans lang duurt voordat de doorbloeding door het plaatsen van een omleiding is hersteld, zijn de resultaten van dergelijke spoedbypassoperaties doorgaans echter teleurstellend; de patiënt moet immers eerst onder narcose worden gebracht, dan moet het lichaam langzaam gekoeld worden, moet de hart-longmachine aangesloten worden, en pas daarna kan de omleiding worden geplaatst.

De soms dodelijke ritmestoornissen waarmee een hartinfarct gepaard kan gaan, treden vooral op in het begin van het infarct. Ook daarom moet de patiënt zo snel mogelijk aan een bewakingsmonitor gelegd worden.