Eiffeltoren

Locatie

Als sinds 1855 vond op het Champ-de-Mars ongeveer om de 11 jaar een internationale tentoonstelling plaats, en de tentoonstellingen van 1867 en 1878 hadden telkens de ambitie reusachtiger en wonderbaarlijker te zijn dan hun voorganger. De tentoonstelling van 1889 moest "een uitstalraam worden voor het republikeinse stelsel, dat al 18 jaar werd op afstand gehouden door rechtse royalisten en Bonapartisten en door diverse socialistische strekkingen aan de linkerkant."^[7]

Het Champ-de-Mars bleef tot 1889 eigendom van het Franse leger; daarna werd het afgestaan aan de stad Parijs.

Constructie

Aanvankelijk had Gustave Eiffel – toentertijd meester in de architectuur met smeedijzer – gedacht twaalf maanden bezig te zijn met de constructie. In werkelijkheid duurde de bouw echter tweemaal zo lang. De bouwfase, die begon op 28 januari 1887, eindigde pas eind maart 1889, maar dat was op tijd voor de officiële opening van de wereldtentoonstelling van 1889. Het monument heeft in totaal 1,5 miljoen frank meer gekost dan aanvankelijk verwacht werd.

Op de bouwplaats is het aantal werknemers nooit boven de 250 geweest. De reden hiervoor is dat een groot deel van het werk al tevoren was gedaan in de fabrieken van Eiffel, in Levallois-Perret. Van de 2,5 miljoen klinknagels in de toren zijn er slechts 1.050.846 op de bouwplaats geplaatst, ongeveer 42% van het totaal. De meeste onderdelen zijn op de grond geassembleerd in de fabrieken in Levallois-Perret, per brokken van vijf meter, met voorlopige bouten. Op de bouwplaats werden vervolgens de bouten vervangen door klinknagels.

Voor het ontwerp zijn vijftig ingenieurs twee jaar bezig geweest met het tekenen van 5.300 tekeningen van details van de Eiffeltoren. Van elk van de 18.038 smeedijzeren stukken van de Eiffeltoren is een schets gemaakt.

Door de keuze voor smeedijzer als bouwmateriaal, is de toren bestand tegen meteorologische omstandigheden en metaalmoeheid, en zou hij nog enkele eeuwen mee moeten kunnen gaan.^[8]

Op de bouwplaats werden, als eerste stap, vier betonnen voetstukken geplaatst ter ondersteuning van de vier poten. Dit was nodig om de druk op de grond te verspreiden.

De montage van het metaal begon op 1 juli 1887. De mannen die verantwoordelijk waren voor deze gigantische "Meccano" worden les voltigeurs genoemd. Zij stonden onder leiding van Jean Compagnon. Tot op 30 meter hoogte werden de stukken met een kraan omhoog gehesen. Tussen de 30 en 45 meter hoogte werd gebouwd met 12 houten steigers. Boven de 45 meter hoogte werden er nieuwe steigers gebouwd, die bevestigd waren aan balken van 70 ton voor de eerste verdieping. En daarna volgde het aansluiten van de balken met de vier randen, voor de eerste verdieping. Deze aansluiting is voltooid op 7 december 1887. Voor de bouw van de tweede verdieping moesten er opnieuw steigers worden gemaakt.

In september 1888, toen de tweede verdieping al gebouwd was, gingen de werknemers in staking. Ze waren het niet eens met de arbeidstijd: in de winter 9 uur per dag en in de zomer 12 uur per dag, en ze vonden de lonen te laag tegenover de risico's. Eiffel gaf hierop aan dat de risico's niet anders zijn op een hoogte van 50 meter dan op een hoogte van 200 meter. En hoewel de werknemers al beter betaald werden dan het gemiddelde toentertijd, werd de eis van de salarisverhoging ingewilligd. Drie maanden later brak er opnieuw een staking uit, maar ditmaal hield de leiding het been stijf en weigerde elke onderhandeling.

In totaal werkten 250 staalarbeiders mee aan de bouw. Het was voor die tijd opmerkelijk dat geen enkele arbeider tijdens de bouw het leven liet. Er verongelukte alleen een arbeider die buiten werktijd met zijn verloofde de toren beklom.

Toen het gebouw voltooid was, moest er een voorziening getroffen worden om de derde verdieping te kunnen bezoeken. De liften van Backmann, die oorspronkelijk gepland waren in het ontwerp dat werd ingezonden voor de wedstrijd in mei 1886, werden afgewezen door de jury. Eiffel maakte daarom gebruik van drie nieuwe leveranciers: Roux-Combaluzier et Lepape, het Amerikaanse bedrijf Otis en Léon Edoux.

Opening

De Eiffeltoren werd op 31 maart 1889 ingewijd in aanwezigheid van alle medewerkers en het Parijse gemeentebestuur. Op de derde verdieping van de toren, die moest worden beklommen want de liften waren nog niet operationeel, werd een Franse vlag gehesen, de Marseillaise werd gespeeld en er werden 21 kanonschoten afgevuurd. Gustave Eiffel kreeg bij die gelegenheid zijn ereteken als officier van het Legioen van Eer. Op 6 mei werd de toren officieel geopend door de Franse president Carnot.^[9]

Het monument was, tot de bouw van de Chrysler Building in New York (1930), het hoogste gebouw ter wereld.

De toren was er gekomen ondanks heel wat weerstand. In een petitie, ondertekend door Zola, Maupassant en een 300-tal andere kunstenaars, was onder meer aangevoerd dat buitenlanders zouden lachen met de smakeloze horreur waarmee de Fransen zich aan de wereld presenteerden.^[10] De Parijse bevolking was, tijdens de eerste jaren dat de toren er stond, helemaal niet blij met het monument. In veler ogen was het een metalen onding. De Eiffeltoren kreeg gaandeweg meer waardering en wordt beschouwd als een architectonisch meesterwerk. Een bijzonderheid is de veelheid aan fijnmazige ornamenten (smeedwerk) die op de toren zijn aangebracht, een prestatie die Eiffel de bijnaam ijzertovenaar gaf.

Op 6 mei 1889 opende de Eiffeltoren zijn deuren voor het publiek, ter ere van de wereldtentoonstelling van dat jaar. Vanaf 15 mei mocht het publiek de toren beklimmen. Hoewel de toren tijdens de bouw werd bekritiseerd door onder anderen een aantal van de bekendste kunstenaars van die tijd, was hij snel een succes. In de eerste week, toen de liften nog niet in gebruik waren, hebben 28.922 personen de toren beklommen tot de top. Ongeveer 2 miljoen bezoekers hebben de toren bezocht voor de wereldtentoonstelling. Onder hen waren beroemdheden als Buffalo Bill, de koning van Griekenland en prins Boudewijn van België.

Na de wereldtentoonstelling

Nadat de wereldtentoonstelling afgelopen was, daalde de belangstelling en daarmee het aantal bezoekers snel. In 1899 waren er slechts 149.580 bezoekers. Er werd begonnen de toren commercieel te exploiteren, door de prijs van de toegangskaarten te verlagen; met nauwelijks zichtbaar resultaat. Op de wereldtentoonstelling van 1900, die opnieuw in Parijs was, werden meer dan een miljoen toegangskaarten verkocht, veel meer dan de tien jaren daarvoor. Maar in 1901 was de daling alleen maar groter, omdat veel mensen de toren al hadden gezien in 1889.

De daling van het aantal bezoekers zorgde ervoor dat de toekomst van de toren niet meer zeker was na 31 december 1909, bij het verlopen van de vergunning. Sommigen meenden zelfs dat de toren zou worden afgebroken na die datum. De oplichter Victor Lustig speelde handig op deze geruchten in en wist de toren aan een schroothandelaar te verkopen. Maar omdat de toren waardevol bleek voor communicatiedoeleinden mocht hij langer blijven staan.^[4] Op 12 januari 1908 werd het eerste langeafstandsradiobericht vanaf de toren verzonden.

De toren onderging een modernisering naar aanleiding van de wereldtentoonstelling van 1937. De modernisering bestond uit het verwijderen van de als ouderwets beschouwde decoraties van de eerste verdieping en het toevoegen van nieuwe verlichting op de hele toren.

In 1944 ontsnapte de toren aan brandstichting door de Duitse bezetters. De aanslag werd opgeëist door de Wehrmacht.

Op 3 januari 1956 beschadigde een brand de top van de toren. Een jaar later werd de huidige antenne op de top geplaatst.

In het begin van de jaren zestig begon het internationale toerisme te groeien. Dit had direct gevolgen voor het aantal bezoekers van de toren. Dit aantal steeg sterk en kwam later zelfs dicht bij de zes miljoen bezoekers per jaar. In 1998 werd dit aantal voor het eerst gehaald. In 2002 is de mijlpaal van 200 miljoen toegangskaarten bereikt en in 2004 was het vijfde in de meest bezochte monumenten van Île-de-France.

Midden jaren 80 was een nieuwe renovatie van de toren nodig. De renovatie was gericht op de volgende punten:

• Het stroomlijnen van de structuur van het gebouw
• Het totaal heropbouwen van liften en trappen
• Het creëren van veiligheid aangepast aan de populariteit van de Eiffeltoren.

Daartoe werd de toren ontdaan van 1340 ton overbodig materiaal en opnieuw opgeschilderd en behandeld tegen corrosie. Ook werden de liften voor de derde verdieping vervangen en werd het restaurant Le Jules Verne geopend.

Momenteel^{[(sinds) wanneer?]} zijn er 25 schilders in dienst voor het onderhoud van de toren en om het roesten tegen te gaan. Het schilderen duurt ongeveer zeven jaar, daarna is de oude laag versleten en begint men opnieuw.

Basis

Meer informatie Gesitueerd, Afmetingen ...

Gesitueerd	Afmetingen	Constructie	Ontwerpers	Materialen
Voet van de toren	Breedte: 25 m Hoogte: 4 m	1887	Maurice Koechlin Émile Nouguier Stephen Sauvestre	Beton Grind Staal

Sluiten

De toren bevindt zich in een vierkant van 125 × 125 meter, volgens de regels van de wedstrijd in 1886. De toren heeft een hoogte van 330 meter, met zijn 116 antennes. De toren bevindt zich op 33,5 meter boven zeeniveau.

De fundering

De fundering bestaat uit een laag beton van twee meter die rust op een laag grind van zeven meter. De onderkant van de fundering ligt zelf onder het niveau van de Seine.

De werknemers werkten in een metalen caisson, naar idee van Jacques Triger. Zestien massieve funderingen ondersteunen elke rand van de vier poten en de enorme verankering van 7,8 meter.

De poten

Elk van de vier poten beweegt mee met de wind. De fundering van elke poot is een dikke betonnen laag. De trappen zijn open voor het publiek, De zuidelijke poot heeft een lift, bestemd voor het personeel en de klanten van het restaurant Le Jules-Verne, op de tweede verdieping.

De bogen

Tussen de poten zijn vier bogen, 39 meter boven de grond, met een diameter van 74 meter. Hoewel ze op de schetsen van Stephen Sauvestre rijkelijk versierd zijn, zijn ze dat tegenwoordig^{[(sinds) wanneer?]} minder.

Eerste verdieping

Gesitueerd	Afmetingen	Oppervlakte	Gebouwd	Materialen
57,63 m boven de grond	Breedte: 70,69 meter	4200 m2	1887	Smeedijzer

Op 57 meter boven de grond bevindt zich de eerste verdieping met een oppervlakte van 4200 m² en berekend op 3000 mensen.

De eerste verdieping biedt rondom uitzicht over Parijs en de Parijse monumenten. Aan de buitenkant zijn de 72 namen van Franse wetenschappers, ingenieurs en enkele andere personen uit de 18e en 19e eeuw geplaatst.

Op de eerste verdieping bevindt zich ook het restaurant Madame Brasserie, dat zich uitstrekt over twee niveaus. Het biedt een panoramisch uitzicht over Parijs en de binnenkant van de toren.

Het is ook mogelijk om overblijfselen die te maken hebben met de geschiedenis van de Eiffeltoren, te zien, inclusief een deel van een wenteltrap die oorspronkelijk bedoeld was voor het klimmen naar de top. Deze trap werd afgebroken in 1986, tijdens de renovatie van de toren. 21 van de 22 delen van deze trap werden geveild, waarbij de meeste gekocht werden door Amerikaanse verzamelaars.

Ter gelegenheid van de 125ste verjaardag werd in 2014 op 4 plaatsen op de eerste verdieping een glazen vloer aangebracht. Daarnaast werden er vier zonnepanelen geïnstalleerd en openden er nieuwe winkels, een nieuw restaurant en een museum.^[15]

360°-Panorama van Parijs, gefotografeerd vanaf Eiffeltoren. Een gedetailleerde beschrijving van het panorama is hier te vinden.

Tweede verdieping

Gesitueerd	Afmetingen	Oppervlakte	Gebouwd	Materialen
115,73 m boven de grond	Breedte: 40,96 m	1650 m2	1888	Smeedijzer

Op 115 meter boven de grond bevindt zich de tweede verdieping met een oppervlakte van 1650 m² en berekend op 1600 mensen.

Op deze verdieping is het uitzicht op Parijs het beste, het is de optimale hoogte ten opzichte van de lagere gebouwen. Op de derde verdieping zijn de gebouwen minder goed zichtbaar. Als het weer helder is, is de geschatte afstand tot waar men kan zien naar het zuiden 55 kilometer, naar het noorden 60 km, naar het oosten 65 km en naar het westen 70 km.

In de vloer zijn ramen geplaatst die het mogelijk maken het veld eronder te bekijken. De metalen hekken voorkomen elke sprong naar beneden: zoals zelfmoord of parachutespringen.

Het restaurant Le Jules-Verne is een restaurant met een capaciteit van 95 zitplaatsen. Het restaurant is bekroond met een Michelinster. Het decor van dit restaurant wordt somber bevonden en is onveranderd sinds de opening in 1983. Vanuit het restaurant heeft men uitzicht op de structuur van de toren en Parijs. In het restaurant werken 30 koks en 60 andere personeelsleden.

Derde verdieping

Gesitueerd	Afmetingen	Oppervlakte	Gebouwd	Hoogste televisiemast
276,13 m boven de grond	Breedte: 18,65 m	350 m2	1889	325 m boven de grond

Op 275 meter boven de grond bevindt zich de derde verdieping met een oppervlakte van 350 vierkante meter en berekend op 400 mensen.

Om op de derde verdieping te komen moet men de lift nemen, omdat de trap vanaf de tweede verdieping verboden is voor het publiek. Vanaf de derde verdieping is het mogelijk nog een paar trappen te nemen naar een platform buiten, dat soms (ten onrechte) de vierde verdieping wordt genoemd.

Op deze verdieping is een reconstructie van het Musée Grévin te zien, dat naar een idee van Eiffel is gemaakt. Het lijkt hier alsof Eiffel dit heeft gebruikt als kantoor. De historische werkelijkheid is echter anders. In feite is de plek gebruikt voor meteorologisch onderzoek, door Gustave Ferrié in 1910. Voor deze experimenten werd draadloze telegrafie gebruikt.

Op de top van de toren werd van 1957 tot 1959 een televisiemast geplaatst. Deze werd gebruikt voor ongeveer 10 miljoen huishoudens. Op 17 januari 2005 is de eerste antenne voor digitale televisie geplaatst, de toevoeging van de 116e antenne heeft ervoor gezorgd dat de toren 325 m hoog is, in plaats van 324 m. In 2014 werden er echter nieuwe metingen gedaan, waaruit bleek dat de constructie gekrompen is tot 320 meter. Na het plaatsen van een DAB+-antenne in 2022 meet de toren 330 meter.^[4][5]

Jaarlijks bezoekersaantal van de Eiffeltoren

De eerste tabel laat de eigenlijke bezoekersaantallen per jaar zien vanaf 1889, met de periodes dat de toren gesloten was voor het publiek, tussen 1915 en 1918 (Eerste Wereldoorlog) en tussen 1940 en 1945 (Tweede Wereldoorlog). Er zijn ongeveer 243.376.000 mensen sinds de opening op de Eiffeltoren geweest (medio 8 mei 2009).^[16] In 2023 waren dat er naar eigen zeggen bijna 300 miljoen.^[17]

Zelfmoordpogingen

Sinds 1911, toen de eerste persoon zelfmoord pleegde op de Eiffeltoren,^[19][20] is de toren een van de populairste zelfmoordlocaties in Frankrijk: er plegen, in een gemiddeld jaar, vier mensen zelfmoord.^[21] In totaal hebben ongeveer 350 tot 400 mensen zich hier van het leven beroofd.^[22] Zelfdoding gebeurt voornamelijk door ophanging aan de stalen balken of door van de toren te springen. Er zijn twee gevallen bekend waarin iemand de zelfmoordpoging overleefde, beide vanaf de eerste verdieping van de toren: de eerste keer blies de wind een man op een spant van een gebouw, de andere keer viel een vrouw op het dak van een auto.