A Clockwork Orange (1971)

Moeilijke film om te beoordelen. Inmiddels ruim 50 jaar oud. Het begon sterk en mysterieus, daarna zakte het wat in om vervolgens weer sterk uit de hoek te komen. Bij vlagen bekroop mij een ellendig gevoel, dus dat hebben ze mooi geflikt. Ik houd het op 3,5*. Een goede film maar niet zo goed als het gemiddelde doet geloven.

Toch maar een halve ster erbij want ik merk dat o.a. de soundtrack toch een beetje in mijn hoofd blijft hangen. De (nare) soundtrack die overigens goed weet door te dringen op je.

Na jarenlang eindelijk deze film in zijn geheel gekeken. Voorheen had ik het al een aantal keer geprobeerd maar haakte ik binnen enkele minuten af.

Ik moet zeggen dat ik geen fan ben van Kubrick, maar dat ik de meeste van zijn films al lang geleden gezien heb en hem toch graag opnieuw een kans wil geven. Hij is uiteindelijk een van de meest geloofde regisseurs.

Toch voelde ik een enorme afstand tussen mezelf en de personages en gebeurtenissen in A Clockwork Orange. Alles was zo absurdistisch dat het me redelijk koud liet.

De film zette me ook niet aan het denken, maar daar zal ik hem niet op afrekenen; hij is immers 50 jaar oud en ik begrijp dat de thema’s die naar voren worden geschoven in A Clockwork Orange voorheen niet op deze manier voorkwamen op het witte doek.

Visueel is deze film prachtig: retrofuturisme is een stijl waar ik ontzettend van houd en het was ook heel mooi gefilmd. Van het acteerwerk ben ik minder onder de indruk, of misschien zou ik in het geval van A Clockwork Orange eerder zeggen dat het acteerwerk me persoonlijk gewoon niet aanstond.

Ik vind het erg jammer, maar het lijkt erop dat de Kubrick liefde niet voor mij niet gaat komen.

De piramide ( zie filmposter) is het symbool van de machtsopbouw van instituten en de samenleving als geheel In de top zetelt de macht die alles wat zich onder hen bevindt wenst te controleren. Kubrick beweerde in jaren-70-terminologie, dat de film waarschuwt tegen het nieuwe psychedelische fascisme - de oogverblindende, multimediale, quadrafonische, op drugs gerichte conditionering van menselijke wezens door andere wezens - waarvan velen geloven dat het het verlies van het menselijk burgerschap zal inluiden en het begin van het zombie-bestaan.

Hij wil laten zien laat zien dat de mens meer is dan slechts een product van erfelijkheid en/of omgeving. Want zoals Alex's vriend de predikant (een personage dat begint als een vuur-en-zwavel spuwende dwaas, maar eindigt als de woordvoerder van de stelling van de film) zegt: 'Wanneer een man niet kan kiezen, houdt hij op een mens te zijn.'

De film lijkt te zeggen dat het wegnemen van de keuze van de mens niet is om hem te verlossen,

"maar slechts om hem te beperken; anders hebben we een samenleving van sinaasappels, organisch maar werkend als een klokwerk. Zo'n hersenspoeling, organisch en psychologisch, is een wapen dat totalitairen in staat, kerk of samenleving zouden kunnen wensen voor een gemakkelijker goed, zelfs ten koste van individuele rechten en waardigheid. Verlossing is een ingewikkelde zaak en verandering moet van binnenuit worden gemotiveerd in plaats van van buitenaf te worden opgelegd als morele waarden gehandhaafd moeten blijven.

Valt er heden en in de nabije toekomst nog te kiezen voor de mens in een staat die steeds meer neigt naar een technocratie waarin keuzes niet meer worden overgelaten aan mensen maar aan machines en wie waakt er dan nog over de vrije wil van de mensen?

Blijft een briljante film wat mij betreft. Stijlvol in beeld gebracht met prachtige decors, geweldige dialogen, de sardonische humor, de meesterlijke prestatie van McDowell… Eigenlijk ongelooflijk dat deze prent meer dan 50 jaar geleden werd gemaakt, geen greintje gedateerd vind ik.

Een meesterwerk van een meesterlijke filmmaker

A Clockwork Orange is een van de beste films ooit gemaakt, zonder twijfel. Prachtige decors, geweldig acteerwerk, fenomenaal camerawerk met een van de beste scripts allertijden. De film is een ervaring. Net als eigenlijk elke film van Kubrick. Kostuums zijn zo uniek en absurdistisch, wat ik geweldig vind. De film is een intensieve kijk naar moraliteit en hoe potentieel een totalitaire overheid het gedrag op een psychologische manier kan veranderen. Acteerwerk van McDowell zal altijd bij me blijven. De bekende shot van zijn staar en marteling. Alex is een vreselijke persoon maar zijn verandering is niet gedaan door zijn eigen keuzes. Menselijk van buiten, robotisch van binnen. Daar refereert de titel naar. Politici zoeken alleen manieren om hun politieke doeleinden te bereiken. Alex manipuleren is eentje die goed te merken is. De eindscène is een van mijn favorieten van de film. Ik wil ook heel graag het boek lezen. Lijkt me zeer interessant. Het gebruik van klassieke muziek is ook heel interessant. Kubrick stond al vrij bekend voor zijn liefde van klassieke muziek. Ik hoor wel eens mensen zeggen op MM dat ze de jaren zeventig sfeer haten, wat ik persoonlijk niet begrijp. Ik ben zelf nog 20 jaar oud maar persoonlijk hou ik ervan. Ik haat eigenlijk veel van moderne cinema en de moderne wereld. Vind dat dus apart want bijna elke gebruiker is ouder dan mij op de site.

Kubrick is een van de beste regisseurs allertijden en A Clockwork Orange is een kunstwerk.

Weinig die het weten denk ik,maar dit heeft nog een groot aantal clockwork skinhead bands oftewel oi in zijn kielzog gehad in de jaren 80.de film is wat moeilijk,de muziek was voor mij gemakkelijk toegankelijk,dat wil zeggen de oi muziek.

Laatst weer herzien. Blijft een aparte film.

Alleen snap ik niet waarom hij singing in the rain in die badkuip ging zingen. Dan verraad ie toch zichzelf?

Ah wat jammer. Het buurthuis waar mijn schaakclub gevestigd is, is morgenavond gesloten, dus de schaakavond gaat niet door.

Moet ik me maar vermaken met ACO, op het grote doek, in Concordia, Enschede.

Er zijn slechtere alternatieven.

Middelmatig.

Een film die ik eigenlijk al véél langer had moeten zien. Een echte klassieker en steevast terug te vinden in straffe lijstjes. En het moet gezegd dat het duidelijk is waarom. Audiovisueel vind ik de film nog steeds staan als een huis. Daar zit, dik 50 jaar na dato, amper sleet op. Tof om te zien. Dat bevreemdend sfeertje komt er direct in, vanaf het eerste shot in de melkherberg.

Waar ik wél op afknap is de maatschappijkritiek. Ik ken het bronmateriaal helemaal niet, maar vind het bijzonder moeilijk om de film écht goed te beleven gezien de bochten in het verhaal. Het is zonder twijfel cynisch bedoeld, maar ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat de film op dat vlak wél gedateerd is. Alsof het een soort afzetting is tegen een maatschappijbeeld dat toentertijd bestond of dreigde te bestaan, maar intussen allang weer vervlogen is. Hoe het ook zij; de tweede helft kakt de film, mijns inziens, behoorlijk in en daar herstelt hij niet meer van.

2,5

Ik ben juist van mening dat de thema’s tijdloos zijn. Met gedateerde maatschappijktritiek jeeft het weinig van doen. Het gaat om de dualiteit van de wereld om ons heen. Vrije wil vs conditionering. Chaos vs orde, vrijheid vs maakbaarheid. En heel specifiek waar ligt de grens tussen mens zijn en een organische machine?

Daarbij lijken deze soort staatscontrole juist meer van deze fijd. Ergens kun je de hersenspoeling ook nog wel koppelen aan hetgeen nepnieuws bij velen teweeg brengt.

In 1984 ging je naar kamertje 101 om het binnenwerk van de ontspoorde mens te laten corrigeren middels foltering van lichaam en geest. In ACWO gaat men operatief te werk. In beide gevallen delft de mens het onderspit omdat er niets van levenslust overblijft. Het idee van de maakbaarheid van mens en maatschappij leidt onherroepelijk tot een dystopie. Misschien is dat geen maatschappijkritiek, maar een universele waarheid.

Prachtige film over een groep jonge mannen die er iedere avond op uit gaan om stennis te schoppen. Een dystopische, satirische science fiction met een flink portie geweld en maatschappelijk kritiek. Mooi openingsshot met de arrogante blik van een uitstekend gecaste Malcolm McDowell. De originele aankleding en de veelal klassieke muziek werkt uitstekend hier.

In de marge van deze bijzonder fascinerende film is er de troebele relatie tussen Kubrick en Burgess. ACO is gebaseerd op het boek van Anthony Burgess. Initieel was het de bedoeling dat Burgess ook het scenario schreef. Echter, Kubrick verwierp die versie en schreef zelf het scenario. Sinds het uitbrengen van de film liet Burgess op geregelde tijdstippen verklaren dat de film weinig toevoegde aan zijn boek en dus hijzelf de grootste verdienste had aan het succes van de film. Kubrick van zijn kant liet dan weer weten dat hij slechts het boek nam als aanloop voor de film. Voelde Burgess zich miskend ? Of heeft Kubrick het werk van Burgess verbeterd ? Het is wel zo dat de film het boek heeft overschaduwd. Voor de film werd Burgess niet als een ernstige auteur gezien. Zijn werk kreeg pas waardering nadat de film er was. Toch volgt de film voor zo'n 90% het boek. Enkel het personage van Alex is in de film wat sympathieker gemaakt waardoor Alex meer als een martelaar voor de Staat wordt getekend.

Wat de beoordeling van de film betreft, is er voor mij geen eenduidige conclusie. Door de karikaturale stijl en een schematische opbouw is de film meer afstandelijk. Emotie verbergt zich achter een dikke laag satire. Maar de film bevat een meesterlijke vormgeving waarin fotografie, locaties, muziek en geluid innovatief werden gebruikt. Misschien verwoordde David Thomson het best door te schrijven ; Kubrick knows too much about cinema and too little about life. ik vermoed dat ook Burgess daarmee vrede zou kunnen nemen.

In menig lijstje 'beroemde mensen die binnen het autismespectrum vallen' komt de naam Kubrick voor. Hij krijgt dan vaak het Asperger-syndroom toebedeeld. De uitspraak van David Thomson lijkt daar naar te wijzen, ofschoon onbekend is of Kubrick ooit gediagnosticeerd is. Kubrick was een intense perfectionistische filmmaker die zich obsessief op elk detail richtte en volgens mij meer interesse had in dingen dan in mensen en menselijkheden. Dit komt tot uitdrukking in A Clockwork Orange. Ik heb altijd moeite met deze film gehad die wat vormgeving betreft erg interessant is maar waarvan het verhaal en de personages mijn niet kunnen boeien. Zijn obsessieve gerichtheid op details kent het hoogtepunt in 'the Shining' waar Kubkick een netwerk van betekenissen aan details weeft en zo zijn échte meesterwerk aflevert.