Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Academia.eduAcademia.edu
SPIS TREŚCI Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Część I. Przewodnik mediewisty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1. Mediewistyka – pojęcie i zakres chronologiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 2. Pomocnik mediewisty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. 2.6. 2.7. 2.8. 2.9. Encyklopedie i leksykony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Literatury średniowiecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wprowadzenie do mediewistyki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Atlasy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Podręczniki – dzieje powszechne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bibliografie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czasopisma mediewistyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Internet dla mediewisty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mediewistyczne zasoby polskich archiwów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 26 27 28 29 32 34 37 40 3. Nauki pomocnicze dla mediewisty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8. Paleografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Kodykologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 Dyplomatyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 Genealogia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Heraldyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 Sfragistyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Numizmatyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Filologia łacińska średniowiecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 4. Główne edycje źródłowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 5. Historiografia średniowieczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 5.1. Wiadomości wstępne i systematyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 5.2. Historiografia niemiecka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141 5.3. Historiografia ruska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 5 Spis treści 5.4. Historiografia czeska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.5. Historiografia litewska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.6. Historiografia węgierska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.7. Historiografia merowińska i karolińska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.8. Historiografia francuska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.9. Historiografia anglosaska i angielska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.10. Historiografia celtycka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.11. Historiografia południowosłowiańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.12. Historiografia italska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.13. Historiografia hiszpańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.14. Historiografia skandynawska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.15. Historiografia zakonu krzyżackiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163 172 177 185 193 197 201 206 208 212 216 221 6. Historiografia Polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 6.1. 6.2. 6.3. 6.4. 6.5. 6.6. 6.7. 6.8. Pojęcie „kronika” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kronika polska Anonima tzw. Galla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kronika polska mistrza Wincentego zwanego Kadłubkiem . . . . . . . . . . . . . Kronika Dzierzwy (dawniej określana jako Kronika Mierzwy) . . . . . . . . . . Kronika wielkopolska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Historiografia śląska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roczniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Roczniki Długosza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 235 245 258 260 266 274 276 7. Hagiografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. Hagiografia Hagiografia Hagiografia Hagiografia insularna (celtycka i anglosaska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . merowińska, karolińska, ottońsko-salicka . . . . . . . . . . . . . . . . słowiańska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . polska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 299 304 308 8. Penitencjały, kazania, egzempla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 8.1. Penitencjały . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 8.2. Kazania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 9. Źródła prozopograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 10. Prawo w średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 10.1. Prawo i źródła prawa do XI w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 10.2. Prawo w pełnym i późnym średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 10.3. Prawo kanoniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367 11. Mediewistyka staropolska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376 12. Archeologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394 13. Historia sztuki średniowiecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 14. Językoznawstwo i onomastyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 6 Spis treści 15. Bizancjum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 15.1. Historiografia Bizancjum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 16. Żydzi w średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445 17. Islam i kraje muzułmańskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458 18. Nauka w średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 19. Główne zagadnienia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 19.1. Historia społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.2. Miasta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.3. Wyprawy krzyżowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.4. Feudalizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.5. Gospodarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.6. Historia wojskowości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.7. Myśl polityczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.8. Szkolnictwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.9. Uniwersytety . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.10. Muzyka średniowieczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19.11. Życie codzienne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 476 479 484 487 493 509 514 519 524 527 20. Nowsze tendencje w mediewistyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 20.1. 20.2. 20.3. 20.4. 20.5. Antropologia historyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . „Zwrot przestrzenny” w mediewistyce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Historia pojęć . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mediewalizm w kulturze nowożytnej i współczesnej . . . . . . . . . . . . . . . . Historia kobiet i gender history . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 532 536 540 545 548 Część II. Przewodnik bibliograficzny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 557 1. Starożytności słowiańskie, germańskie i celtyckie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 559 2. Historia Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565 2.1. 2.2. 2.3. 2.4. 2.5. Zagadnienia ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Pierwsi Piastowie X w. – początek XII w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Okres rozbicia dzielnicowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Polska XIV w. (do układu w Krewie) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Polska XV w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565 570 582 591 600 3. Poszczególne kraje i regiony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. Ruś . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Czechy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Niemcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Litwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 610 618 626 630 7 Spis treści 3.5. Węgry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6. Skandynawia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.7. Francja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.8. Anglia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.9. Irlandia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.10. Kraje Półwyspu Iberyjskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.11. Italia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.12. Państwo zakonu krzyżackiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.13. Bałkany . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 638 643 647 650 655 656 657 661 667 4. Historia Kościoła powszechnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673 4.1. Leksykony, podręczniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Chrystianizacja Europy w średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Kościoły krajowe wczesnego średniowiecza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4. Kościół czasu reformy XI–XII w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5. Późne średniowiecze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6. Biblia w średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.7. Papiestwo w średniowieczu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.8. Mistyka średniowieczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.9. Kościoły wschodnie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.10. Herezje średniowieczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.11. Monastycyzm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 673 676 679 682 684 686 688 691 692 693 698 5. Historia Kościoła w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706 5.1. Prace ogólne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 706 5.2. Kościół w Polsce X–XII w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 707 5.3. Kościół w Polsce XIII–XV w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 711 Wykaz skrótów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 718 Indeks nazwisk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 720 Wykaz autorów poszczególnych rozdziałów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 769 8 WYKAZ AUTORÓW POSZCZEGÓLNYCH ROZDZIAŁÓW dr Michał Bogacki – cz. I: 19.6 dr hab. Dariusz Dąbrowski, prof. UKW – cz. I: 5.3; cz. II 3.1 dr Maciej Dorna – cz. I: 5.15; cz. II: 3.12 dr hab. Zbyszko Górczak, prof. UAM – cz. I: 19.1, 19.2, 19.5 dr hab. Ryszard Grzesik, prof. PAN – cz. I: 5.6, 7.3, cz. II: 3.5, 3.13 dr hab. Andrzej Gulczyński – cz. I: 10.2 dr Bogdan Hojdis – cz. I: 11 dr hab. Jarosław Jarzewicz, prof. UAM – cz. I: 13 prof. dr hab. Tomasz Jasiński – cz. I: 3.3 dr hab. Krzysztof Kaczmarek, prof. UAM – cz. I: 19.8; cz. II: 4.5, 4.11, 5.3 dr hab. Elżbieta Kowalczyk-Heyman, prof. UW – cz. I: 14 dr hab. Adam Krawiec – cz. I: 8.1, 8.2, 9, 19.9, 19.11, 20.2, 20.3; cz. II: 4.10 dr Jakub Kujawiński – cz. I: 3.1, 3.2, 5.12; cz. II: 3.11 dr Maciej Michalski – cz. I: 2.7, 2.8, 7.0, 7.4, 20.4, 20.5 dr hab. Jarosław Nikodem, prof. UAM – wstęp; cz. I: 5.4, 5.5, 6.8, 19.7; cz. II: 2.1–2.5, 3.2, 3.4 dr hab. Zdzisław Pentek, prof. UAM – cz. I: 3.4, 4, 5.8, 5.11, 5.13, 15.0, 15.1, 17, 19.3, 19.10, cz. II: 3.7, 3.10, 4.9 dr Piotr Pokora – cz. I: 2.9, 3.5, 3.6 dr hab. Dariusz Andrzej Sikorski – wstęp, cz. I: 2.1–2.6, 3.8, 5.1, 5.7, 5.9, 5.14, 10.3, 12, 19.4, 20.1; cz. II: 3.6–3.8, 4.1–4.4, 4.6–4.8, 5.1, 5.2 769 Wykaz autorów poszczególnych rozdziałów dr hab. Edward Skibiński – cz. I: 6.1–6.7 prof. dr hab. Jerzy Strzelczyk – cz. I: 1, 5.2, 5.10, 7.1, 7.2, 18; cz. II: 1, 3.3, 3.9 prof. dr hab. Stanisław Suchodolski – cz. I: 3.7 dr Jacek Wiewiorowski – cz. I: 10.1 dr Rafał Witkowski – cz. I: 16 prof. dr hab. Wiesław Wydra – cz. I: 11 prof. dr hab. Andrzej Marek Wyrwa – cz. I: 12 770