Türk sinemasının sorunları üzerine bazı tespitler

SineFilozofi, 2019

Türk Sinemasında Azınlıklar, 2020

Lozan Antlaşması’nda belirlenen “azınlık” kavramı çerçevesinde değerlendirilen Türkiye’deki Rum, Ermeni ve Yahudi vatandaşlarımız, sinemanın Osmanlı topraklarına gelişinden bugüne kadar Türk sinemasının üretimine, azalarak da olsa, katkıda bulunmuşlardır. Bu azalmada, Mübadele ve Kıbrıs Meselesi gibi sorunlar nedeniyle, Rum vatandaşların aşama aşama Türkiye’den ayrılmaları etkili olmuştur. Ermenilerin tiyatro, Rumların fotoğrafçılık ve Yahudilerin işletmecilik alanındaki tecrübeleri onların sinema alanındaki faaliyetlere katılmalarını kolaylaştırmıştır. Tiyatro ve fotoğrafçılık gibi sinemayla ilişkili alanlardaki tecrübeleri sayesinde onlar; yapımcı, işletmeci, teknisyen, görüntü yönetmeni, ses mühendisi ve kurgu teknisyeni gibi sinemanın çeşitli alanlarındagörevler üstlenmişlerdir. Türk sineması ile azınlıklar arasında kurulacak diğer bir ilişki de onların sinemadaki temsil edilme biçimleridir. Azınlıkların Türk sinemasındaki temsili, geleneksel Türk tiyatrosu olarak nitelenen Ortaoyunu ve Karagöz gösterilerindeki temsillerden etkilenmiştir. Bu filmlerde Rumlar, meyhaneci ve çeteci; Ermeniler görgü öğretmeni ve ev sahibi; Yahudiler ise kuyumcu ve tefeci olarak temsil edilmişlerdir. Bu çalışmada, elde edilen bilgiler ışığında Azınlıkların sinema üretimine katkıları ve filmlerdeki temsilleri, betimsel yöntemle ortaya konulmaya çalışılmıştır. Turkey’s Greek, Armenian and Jewish citizens, officially recognized as “minorities” in Lausanne Treaty, contributed to the production of Turkish cinema since the Ottoman era until today, albeit in a decreasing manner. Problems such as the population exchange and Cyprus crisis which ended up with the Greek citizens’ departure from Turkey led to their decreasing role in cinema. The experiences of Armenians in theater, Greeks in photography and Jews in business administration made it easier for them to participate to the activities in cinema. By their experience in theater and photography as cinema-related fields, they took up roles in different cinematic professions such as producer, manager, technician, director of cinematography, sound engineer and editor. Another relation that can be established between Turkish cinema and minorities is their representation in cinema. Representation of minorities in cinema has been influenced by the representations in light comedies and Karagöz shows which are regarded as traditional Turkish plays. In these films, Greeks have been represented as barkeepers and gangsters, Armenians as tutoresses and landlords, and Jews as jewelers and usurers. Based on the gathered historical information, this research points out the contribution of minorities in cinematic production and their representation in films through a descriptive method.

2020

Yonetmen panelimizde bu yil 2 yonetmenimiz var. Gecen yil 6 yonetmenimiz bulunmaktaydi. Biraz once kafede Dervis Bey ile sohbet ederken 22 oturumumuzun oldugunu soyledim, 88 sunumumuzun oldugunu belirttim. Gecen sene de benzer sayilar oldugunu vurguladim. Kendisi de soyle dedi: “Ya Turkiye’de bu kadar dusunen insan var mi?” Ben de dedim ki varmis. Demek ki varmis. Biraz da maharet onlari bir araya getirmek. Gercekten bu sempozyum dusunen insanlari bir araya getiren bir ozellige sahip olmaya basladi. Oncelikle aksamin bu saatinde buraya geldiginiz icin hepinize tesekkur ederiz.

1955

Türk Film Dostları Derneği'nin 1955 yılında Türk Filmciliğinin içinde bulunduğu durumu tespit etmek için düzenlediği rapor.

+++

2019

Sinefilozofi , 2020

Yönetmenler: Derviş ZAİM, Pelin ESMER Moderatörler: Serdar ÖZTÜRK, Işıl BAYSAN SERİM Serdar Öztürk: Hoş geldiniz değerli konuklar. Yönetmen panelimizde bu yıl 2 yönetmenimiz var. Geçen yıl 6 yönetmenimiz bulunmaktaydı. Biraz önce kafede Derviş Bey ile sohbet ederken 22 oturumumuzun olduğunu söyledim, 88 sunumumuzun olduğunu belirttim. Geçen sene de benzer sayılar olduğunu vurguladım. Kendisi de şöyle dedi: "Ya Türkiye'de bu kadar düşünen insan var mı?" Ben de dedim ki varmış. Demek ki varmış. Biraz da maharet onları bir araya getirmek. Gerçekten bu sempozyum düşünen insanları bir araya getiren bir özelliğe sahip olmaya başladı. Öncelikle akşamın bu saatinde buraya geldiğiniz için hepinize teşekkür ederiz. Şimdi tabii ilginç bir sempozyum oluyor yani sinema ve felsefe. Felsefe madem sorgulamak üzerine kuruluysa biraz-tırnak içerisinde-sıkıştırma üzerine kuruluysa bizim de bu panelde yönetmenleri sıkıştırma hakkımız var diye düşünmekteyim. Dolayısıyla baştan yönetmenlerimizi uyarıyorum. Yani burada hem biz hem de dinleyiciler tarafından sıkıştırılabilirsiniz. Çünkü sorgulama hakkımız var ve felsefe demek zaten sonuna kadar sorgulama demek. Işıl Hocam, yöntem olarak şöyle bir yöntem takip edelim mi? Geçen yılki yöntem. Biz genel sorularımızı soralım moderatörler olarak, daha sonra sözü dinleyicilere verelim-çünkü onlarında da sormak istedikleri sorular var-ve kendi aramızda bir söyleşi yapalım. Sorgulayıcı, sıkıştırıcı bir söyleşi. Işıl Baysan Serim: Soruları teker teker mi soralım yoksa hepsini birden mi soralım? Serdar Öztürk: Teker teker soralım. Pelin Esmer: Yavaş yavaş gelin. Sıkıştırma filan, şimdi böyle daha başlangıçta. Serdar Öztürk: Mizah ustası, mizahi konuşan Derviş Bey zannediyor millet ama gördüğünüz gibi bizde de bir şeyler var, değil mi? Işıl Baysan Serim: Tabii canım. Bir temayül oluştu zaman içerisinde. Sinemacı dostlarımız sayesinde o dili biz de öğrenmeye başladık. Serdar Öztürk: İzninizle, o zaman ben genel bir soruyla başlayayım. Şimdi, felsefede iki yaklaşım var. Kabaca toplarsak birincisi, kavram ve mantık temelli bir sunum. Kavram ve mantık üzerinden giden bir yaklaşım, hakikati bulma kaygısı ve bunun içinde olağanüstü kavramsal çerçeveler yaratmak. Diğer tarafta ise, nasıl yaşamalıyız sorusu üzerine bu bir gün önce bahsettiğim mesele, nasıl yaşamalıyız sorusu üzerine biraz kafa yoran bir düşünce. Dolayısıyla bu iki yaklaşım birbiriyle çokta uyumlu değil aslında. Şimdi sizin-Söyleşiler.Interviews

Bu çalışma herhangi bir ülkede çekimi gerçekleşmiş ve bunun akabinde Türk sinemasında da tekrar aynı senaryo kullanılarak çekilmiş filmleri incelemektedir. Bu durum sinema literatürüne yeniden çekim (remake) olarak girmiştir. Yeniden çekilen filmler genellikle ülkeler için ticari bir amaç taşımaktadır ve bir noktada yapımcılar için düşünülmüş ve yapılmış olanı yapmak kolay olarak adlandırılabilir. Fakat bu durum ülkelerin sineması için bazen beklenilen sonuçları vermez. Her ülkenin kendine ait belirli kalıpları taşıyan kültürel ögeleri vardır. Bu ögeler yeniden çekimi yapılan filmler için bazen bir engel niteliği taşıyabilir ve Türk sineması yeniden çekim filmler noktasında bu kültür farklılıklarının en çok yaşandığı ülkelerden biri olarak belirtilebilir. Her ne kadar yeniden çekim filmlerin batılılaşma ve Amerikanlaştırma özelliği olsa da bu özelliğin bu engellere takıldığı yadsınamaz bir gerçek olarak karşımıza çıkmaktadır. Yeniden çekimin tarihine inerek ne gibi engellerin olduğu ve sinemanın kültürden ne kadar etkilendiği durumlarını aydınlatmak çalışmanın temel yapısını oluşturmaktadır. Bir uzaylı filmi, bir romantik komedi ve bir korku filminin yeniden çekiminin inceleneceği bu çalışma da kültür kavramına sıkça değinilecektir. Yeniden çekim bir film, çekildiği ülkenin sinemasına uyarlanırken o ülkeye ait kültürel kodlar film içerisinde -filmin anlaşılabilir ve kabul edilebilir olması için- sıkça karşımıza çıkmaktadır. Bu durumda filmler o ülkeye ait bir hale gelirken, o ülkeye ait hale getirilme çalışmasında da bazı sorunlarla da karşılaşabilir. Her ülkenin kültürünün biricik olması kendine ait özelliklerinin bulunması başka ülkelerin sinemasında anlaşılmayabilmekte farklı bir kodla verilse dahi hava da kalabilmektedir.