Tamsi

Tamsi (clade Avialae or class Aves)^[1] in uska classis han Chordata. An Aves in nahilalakip ha phylum nga Chordata, ngan regnum nga Animalia.^[1] An classis nga Aves naglalakip hin 9484 ka mga species, sumala ha Catalogue of Life^[1]. Ini hira mayda duha nga tiil, mapaso it dugo, bertebrado ngan nabunay nga hayop.

An una na kalsipikasyon san katamsihan gin himo ni Francis Willughby ngan John Ray san ira 1676 ka-volume na Ornithologiae.^[2] Gin bag'o ni Carolus Linnaeus an buhat sadton 1758 ngan ginhimo an sistema na taxonomic classification na ginagamit hasta yana.^[3] Ginkilala an tamsi bilang Class Aves sa Linnaean taxonomy. Sa Phylogenetic taxonomy nahihimutang an tamsi sa dinosaur clade na Theropoda.^[4]

An kladograma hini sumala ha Catalogue of Life^[1]:

Base san mga fossil ngan biolohikal na mga ebidensya, an katamsiha amo in usa na ''specialised subgroup'' san theropoda na dinosaur.^[5]

An pinakauna na mga avialan fossils na nahiagian nagtitikang sa Tiaojishan Formation sa Tsina, sadton late Jurassic period (Oxfordian stage), mga 160 milyones katuig an nakalabay. An mga avialan species na nagtikang sini na panahon amo an Anchiornis huxleyi, Xiaotingia zhengi, ngan Aurornis xui.^[6] An pinaka-kilala na avialan, an Archaeopteryx, nagtitikang sadton 155 milyones katuig an nakalabay sa Germany.

Nagdaramo an avialans sin magkadurudilain na porma sadton Cretaceous Period.^[7]

Kompara san iba na vertebrates, an tamsi may ada kalawas na may kakaiba na adaptations, para san iya paglupad.

An skeleton san tamsi amo in mag-gaan na mga tul'an. May mga dagko na luho o cavities ini na puno sin hangin na gintatawag na pneumatic cavities ngan naka konekta sa respiratory system.^[8] Bug'os an bungo san arog na tamsi ngan wara makikita na cranial sutures.^[9]

1. ↑ ^{1.0 1.1 1.2 1.3} Bisby F.A., Roskov Y.R., Orrell T.M., Nicolson D., Paglinawan L.E., Bailly N., Kirk P.M., Bourgoin T., Baillargeon G., Ouvrard D. (ed.) (2011). "Species 2000 & ITIS Catalogue of Life: 2011 Annual Checklist". Species 2000: Reading, UK. Ginhipos tikang han orihinal han 18 Hunyo 2012. Ginkuhà 24 Septyembre 2012.CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: extra text: authors list (link)
2. ↑ del Hoyo, Josep; Andy Elliott; Jordi Sargatal (1992). Handbook of Birds of the World, Volume 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions. ISBN 84-87334-10-5. 
3. ↑ (Linatin) Linnaeus, Carolus (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. Holmiae. (Laurentii Salvii). p. 824. 
4. ↑ Livezey, Bradley C.; Zusi, RL (Enero 2007). "Higher-order phylogeny of modern birds (Theropoda, Aves: Neornithes) based on comparative anatomy. II. Analysis and discussion". Zoological Journal of the Linnean Society. 149 (1): 1–95. doi:10.1111/j.1096-3642.2006.00293.x. PMC 2517308. PMID 18784798.
5. ↑ Prum, Richard O. Prum (19 Disyembre 2008). "Who's Your Daddy?". Science. 322 (5909): 1799–1800. doi:10.1126/science.1168808. PMID 19095929.
6. ↑ Pascal Godefroit; Andrea Cau; Hu Dong-Yu; François Escuillié; Wu Wenhao; Gareth Dyke (2013). "A Jurassic avialan dinosaur from China resolves the early phylogenetic history of birds". Nature. 498 (7454): 359–362. Bibcode:2013Natur.498..359G. doi:10.1038/nature12168. PMID 23719374
7. ↑ Chiappe, Luis M. (2007). Glorified Dinosaurs: The Origin and Early Evolution of Birds. Sydney: University of New South Wales Press. ISBN 978-0-86840-413-4.
8. ↑ Ehrlich, Paul R.; David S. Dobkin; Darryl Wheye (1988). "Adaptations for Flight". Birds of Stanford. Stanford University. Retrieved 13 Disyembre 2007. Based on The Birder's Handbook (Paul Ehrlich, David Dobkin, and Darryl Wheye. 1988. Simon and Schuster, New York.)
9. ↑ Gill, Frank (1995). Ornithology. New York: WH Freeman and Co. ISBN 0-7167-2415-4.

An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Aves

An Wikispecies in may-ada impormasyon nga may pagkahisumpay ha: Aves