Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
Vükiped

Theropoda

iTheropoda
Timäd fösilik: Triat-Kretat (pläamü böds)
Fut ela (T. rex). Pefotografon in Mused „Field“ Jenava Natik di Chicago (Lamerikän).
Fut ela (T. rex).
Pefotografon in Mused „Field“ Jenava Natik di Chicago (Lamerikän).
 Futaretod dinosaura grupa: Therapoda.
Futaretod dinosaura grupa: Therapoda.
Dakipastad
Edadeadöl (fösil)
Dadiläd nolavik
Regnum: Animalia
Phylum: Chordata
Classis: Sauropsida
Superordo: Dinosauria
Ordo: Saurischia
Subordo: Theropoda
infraordine

Lurood elafas Theropoda (in Vöna-Grikänapük: lunimafuts) binädon me dinosaurs telfutik rooda Saurischia. Do äbinons cifadilo mitifidafs, num semik famülas vü els Theropoda ävolfükons planifidi dü Kretat. Elafs Theropoda balidnaedo äpubons ün laf telid Triata, bü yels za 220-balions. Äbinons mitifidafs teik de prim Yurata jü fin Kretata, bü yels za 65-balions. Atimo papladulons fa bödabids liföl za 9.300s, kels ävolfons ün laf telid Yurata stabü dinosaurs patädik grupa: Coelurosauria. Bevü els Theropoda binons dinosaurs mitifidik famikün ä gretiküns: elafs Spinosaurus (gretikünaf, lunotü mets za 16s), Tyrannosaurus, Allosaurus, ed i Velociraptor (kels valiks äpubons in biomagodemasökod: Jurassic Park). Lü grup at dutons i böds, vü kels smalikünaf: Mellisuga helenae ü bienakolibrit, lunotü zimmets 5 jü 6s.

Vü pats, kels yümons elis Theropoda ad böds, binons: futs kildoatik, elot furcula (vipabom), boms lutofulik e (ön jenets semik) plüms e kuv nögas.

Volfajenav

redakön

Dü dil telid Triata, ädabinon num semik büanas elas Theropoda, ed i elas Theropoda veratik anik, kels ävolfons nilü ods.

Dinosaur mitifidik balid ä primöfikün äbinon el Eoraptor se Largäntän ed elafs Herrerasauria. Lätikafs ädabinons sis dil telid Kretata. Pätuvons in Nolüda- e Sulüda-Merop, ed i ba in Lindän e Sulüda-Frikop. Els Herrerasauria älabons patis e primöfikis ed ävolfölis; sekü jenöfot at, els Herrerasauria, kels büo päpladons vü els Theropoda, atimo palecedons fa fösilavans anik as limafs stabik elas Saurischia, e ba ivolfons bü distikam vü els Saurischia ed Ornithischia.

Els Theropoda primöfikün no dotiks (ü: Eutheropoda = els Theropoda gudik) äbinons elafs Coelophysidae (Coelophysis, Megapnosaurus): famül vemo ästääniköl dinosauras labü koaps leitik, e jiniko in grups älifölas. Bevü ons äbinons yagafs smalik äs Coelophysis edi yagafs gretikum (lunotü mets 6) äs Dilophosaurus. Nims benosekik at älailifons sis dil telid Triata jü fin dila balid Yurata. Do in dadiläds kladimik balid päpladons disi elafs Ceratosauria e pälecedons as tuig flanik elas Theropoda ävolfölum (l. a.s. Rowe e Gauthier 1990), mögos, das äbinons büans elas Theropoda votik valik (kelos sinifonöv, das binons grup parafületik: l. a.s. Mortimor 2001, Carrano et al. 2002).

Elafs Ceratosauria boso ävolfölums (keninükamü elafs Ceratosaurus e Carnotaurus) äpubons dü prim Jurada e fovo älailifons jü fin Yurata in Laurasiyop. Ämätedons gudiko ko elafs Tetanurae: röletafs ävolfölum e - fomü grup elafas Abelisauridae - ädulons jü fin Kretata in Gondwanop.

Elafs Tetanurae binons patädikums ka elafs Ceratosauria. Padilädons ad elafs Megalosauroidea (ü Spinosauroidea, ü Torvosauroidea) ed Avetheropoda. Äbinons suvöfikums dü zänoda-Yurat, ab älailifons jü zänoda-Kretat. Klad latik - äsä nem onik ya jonon - äbinon nilikum bödes e padilädons ad elafs Carnosauria (keninükamü elaf Allosaurus) e Coelurosauria: grup dinosauras vemo gretik ä distöfik, kel äsuvöfikon pato dü Kretat.

Kluo, dü dil latik Yurata, ädabinons grups no läs ka fols elas Theropoda: els Ceratosauria, megalosaurs, karnosaurs e koelurosaurs, kels äyagons bevü mödots gretik dinosauras planifidik smalik e gretikas. Grups fol at älailifons dü Kretat, do te tels - elafs Abelisauridae e Coelurosauridae - ärivons fini timäda at, kü isoelikons taledaviko (els Abelisauridae in Gondwana, ed els Coelurosauridae in Siymerop).

Bevü els Theropoda, koelurosaurs äfomons grupi distöfikün. Koelurosaurafamüls anik, kels äflorons dü Kretat, äbinons elafs Tyrannosaurus, Dromeosaurus (a.s. elaf Velociraptor e Deinonychus, kels sümons vemo ad elaf Archaeopteryx - l. Ostrom 1969, Paul 1988, Dingus e Rowe 1998), elafs Troodontidae sümik ad dromeosaurs, elafs Oviraptorosauria valifidik, elafs Ornithomimidae (= „strutafomikafs“) e Therizinosauridae (gianakralilabikafs) planifidiks, ed i böds (dinosauragrup teik, kel älailifon pos dadeadam gretik finü Kretata). Do prim grupas difik at luveratiko ädabinons ün fin, u ba ün zänod, Yurata, pas dü Kretata ämödikons. Fösilavans anik, äs hiel Gregory S. Paul, emobons (l. Paul 1988, 2002), das somikafs, u ba valikafs elas Theropoda at älicinons de dinosaurs äflitöl (soäs el Archaeopteryx), kels iperons fägi ad flitön ed igeikons ad lifastül taledik. Teorod at kanon plänön, kikodo els Coelurosauria äbinons so selediks ün Yurat, ab klülabots fösilik votik nog panedons ad kleilükön licini elas Theropoda ävolfölum.

Kladasits

redakön

Dadiläd

redakön

Elafs Theropoda gretikün

redakön

El Tyrannosaurus rex äbinon gretikün ä popätikün elas Theropoda valemo sevädikas dü degyels mödik. Pos tüv onik ye dinosaurs mitifidik gianagretik votik ya pebepenons, a.s. elafs Spinosaurus, Carcharodontosaurus, Giganotosaurus, Tyrannotitan e Mapusaurus. In biomagodem: Jurassic Park III, el Spinosaurus pubon as gretikum ka el Tyrannosaurus, e fösils rigik ela Spinosaurus stütons atosi: ma ons, el Spinosaurus äbinon lunikum mö mets za fols ä vetikum mö touns za fols ka el Tyrannosaurus (l. logodi in yeged Linglänapükik: [[en:Dinosaur size|Gretot dinosauras). No nog dabinon plän nolavik kleilik pro säk, kikodo nims at äglofons so vemiko (äbinons gretikum ka mitifidafs valik büik e posiks).

Literat

redakön
  • Carrano, M. T., S. D. Sampson, e C. A. Forster. 2002. The osteology of Masiakasaurus knopfleri, a small abelisauroid (Dinosauria: Theropoda) from the Late Cretaceous of Madagascar. Journal of Vertebrate Paleontology toum: 22, nüm: 3, pads: 510-534.
  • Dingus, L. e T. Rowe. 1998. The Mistaken Extinction: Dinosaur Evolution and the Origin of Birds. Freeman.
  • Holtz, T. R. 1998. A new phylogeny of the carnivorous dinosaurs. GAIA nüm: 15, pads: 5-61 (ISSN: 0871-5424). (Vödem rigädik.)
  • Kirkland, J. I., L. E. Zanno, S. D. Sampson, J. M. Clark e D. D. DeBlieux. 2005. A primitive therizinosauroid dinosaur from the Early Cretaceous of Utah, Nature: Vol. 435, pp. 84-87.
  • Mortimer, M. 2001. "Rauhut's Thesis", Dinosaur Mailing List Archives, 2001 yulul 4id.
  • Ostrom, J. H. 1969. Osteology of Deinonychus antirrhopus, an unusual theropod from the Lower Cretaceous of Montana, Bulletin of the Peabody Museum of Natural, nüm: 30, pads: 1-165.
  • Paul, G. S. 1988. Predatory Dinosaurs of the World. New York: Simon and Schuster Co. ISBN 0-671-61946-2.
  • Paul, G. S. 2002. Dinosaurs of the Air. (ISBN 0-8018-6763-0)
  • Rowe, T., e J. Gauthier. 1990. Ceratosauria. In D. B. Weishampel, P. Dodson e H. Osmólska, H. (red.), The Dinosauria, pads: 151-168. University of California Press, Berkley, Los Angeles, Oxford.

Yüms plödik

redakön

In Linglänapük:


Pekopiedon se „https://vo.wikipedia.org/w/index.php?title=Theropoda&oldid=3283183“