Marjinal savdo

Marjinal savdo (inglizcha: margin trading) savdogarga kelishilgan summa — marjani garov ostida kreditga bergan holda, pul va/yoki tovarlardagn foydalangan holda spekulyativ savdo operatsiyalarini oʻtkazishdir.^[1]

Marjinal savdo oddiy ssudadan shu bilan farq qiladiki, olingan pul miqdori odatda garov (marja) miqdoridan bir necha baravar koʻp boʻladi.^[2] Misol uchun, AQSh dollariga 100 ming evro sotib olish yoki sotish boʻyicha shartnoma tuzish huquqini berish uchun broker odatda 2 ming dollardan ortiq boʻlmagan garov pulini talab qiladi. Marjinal savdo savdogarga bir xil kapital bilan operatsiyalar hajmini oshirish imkonini beradi.

Kursning oshishi boʻyicha oʻynaydigan treyderlar „buqalar“ deb ataladi va kursning pasayishi bilan oʻynaydiganlar esa, yaʼni, qoplamasiz savdoni bilan shugʻullanadiganlar „ayiqlar“ deb ataladi.^[3]

Marjinal savdoning keng qoʻllanishi bozorda bitimlar soni va summasini oshiradi. Bu holat savdo operatsiyasi natijasining oʻzgarish tezligining oshishiga, xatarlarning oshishiga olib keladi. Bitimlar hajmining oʻsishi bozorning xarakteriga taʼsir qiladi. Koʻp sonli xaotik mayda bitimlar bozor likvidligini oshiradi va uni barqarorlashtiradi. Boshqa tomondan, agar bitimlar bir yoʻnalishda amalga oshirilsa, ular narxlar tebranishini sezilarli darajada oshirishi mumkin.^[4]

Kredit yelkalaridan foydalanish juda tez boyib ketishga ham, kapitalni tez yoʻqotishga ham olib kelishi mumkin. Statistik maʼlumotlarga koʻra, xususiy investor hisobraqamlarining 76 foizi kredit yelkasi bilan savdo qilishda pul yoʻqotadi.^[5] Shuning uchun, foydalanilgan kredit yelkasining optimal qiymatini topish uchun siz sotilgan vosita kotirovkalarining oʻrtacha oʻzgaruvchanligiga eʼtibor berishingiz kerak. Oʻzgaruvchanlik qanchalik yuqori boʻlsa, katta kredit yelkasidan foydalanish hatto tasodifiy bozor tebranishlari natijasida sezilarli yoʻqotishlarga olib kelishi ehtimoli ham shunchalik yuqori boʻladi.^[6]