boʻyoq
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]boʻ-yoq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BOʻYOQ ’rang berish uchun ishlatiladigan modda’. Bu doʻkonda xorijdan keltirilgan turli rangdagi b oʻ yo h l a r sotiladi. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’rang’ maʼnosini anglatgan boy otidan -a qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga (ЭСТЯ, II, 178) -q qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan; oʻzbek tilida q undoshi oldidagi a un — lisi â unlisiga almashgan: (boy + a = boya-) + Q = boyaq
> boyâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Boʻyash, rang berish uchun ishlatiladigan modda; narsalarga surtilgan shunday modda qatlami.◆ Akvarel boʻyoq. Moy boʻyoq. Koʻk boʻyoq. Boʻyogʻi koʻchgan idish. Boʻyoqning yaxshisi — boʻzchining boshgigi. Maqol. n◆ Toʻrt qadam yurib, sutrang boʻyoqqa boʻyalgan eshik oldiga bordi. Oʻ. Hoshimov, Nur borki, soya bor.◆ Hozirgacha iinatshshb kelingan organik boʻyoqlar oʻrniga tabiiy boʻyoqlardan foydalanish mumkin. "Fan va turmush".◆ Ochiq plat-formshshrda zangor boʻyoqlari yarqirab tank-lar turardi. I. Rahim, Chin muhabbat.
2 koʻchma Nutqni bezovchi badiiy tasvir vositalari.◆ Gapga boʻyoq bermoq. m Bu sheʼr-larda tabiat yorqin boʻyoqlarda mohirlik bshshn chizib bershian. Gazetadan ◆ Navoiy yil fasllarining jonli manzaralarini yaratadi, ularni chizish davomida alohida boʻyoqlar qi-dirardi. Gazetadan
3 Lab boʻyogʻi, pomada.◆ Qiz qoixariga oro berishni tugatib, endi lablariga boʻyoq sur-tayotgan ekan. X. Toʻxtaboyev, Shirin qovun-lar mamlakati.
- Boʻlar ish boʻldi, boʻyogʻi sindi Kimsaning roziligisiz boʻlib oʻtgan ish-harakat haqida, "endi na chora", "endi pushaymonning foydasi yoʻq" maʼnolarida ishlatiladi. -Ke, qoʻy, Qarshivoy! Oʻtgan gapga salovat. Boʻlar ish boʻldi, boʻyogʻi sindi, — dedi Haqqul ota qoʻl sshtab. H. Nazir, Suv gadosi — oqpadar..
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]БЎЁҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]boʻyoq