Windows Vista

Windows Vista, kişisel bilgisayarlarda, dizüstü bilgisayarlarda ve Media Center PC'lerde kullanılan Microsoft Windows adlı grafiksel işletim sistemi serisinin bir üyesidir. Vista'nın yerine 2009 yılında önce Blackcomb, sonra Vienna kod isimli ve sürüm numarası 6.1, yapı numarası 7600 olan Windows 7 gelmiştir. Vista, 22 Temmuz 2005'te yapılan resmi açıklamadan önce Longhorn kod adıyla tanınıyordu.^[5] 8 Kasım 2006'da Windows Vista'nın geliştirilmesi tamamlanmış ve sistem üreticilerine dağıtılmıştır.^[1] Kasım 2006 itibarıyla bazı sürümler toplu ruhsat müşterilerinin, MSDN ve TechNet abonelerinin erişimine açılmıştır. Microsoft son kullanıcılar için Vista'nın dünya çapında çıkış tarihini 30 Ocak 2007 olarak açıklamıştır. Windows XP'nin çıkışından sonraki bu altı yıllık (2001-2007) ara, Windows 10 ile Windows 11 (2015-2021) sürümlerinden sonra temel Windows sürümlerinin çıkışı arasındaki en uzun zaman aralığıdır. Windows Vista, ilk tasarımında Windows XP'nin üzerine temellendirilmiştir. Windows Longhorn, yapı 4093'e kadar XP kod altyapısını kullanmıştır.^[6] 2004 yılının Ağustos ayında Microsoft, Windows XP çekirdeğinin artık yaşlı ve eski olduğu, verim ve uyumluluk sorunları yarattığı gerekçesi ile Longhorn projesini sıfırlamış (iptal etmiş) ve Windows Server 2003 çekirdeği üzerine yeni bir proje başlatmıştır. Piyasaya çıkan Windows Vista ile iptal edilen Longhorn arasında çok büyük farklar vardır. İnternet ortamında bulunabilecek çeşitli konsept Longhorn videoları ile, piyasaya sürülen esas proje arasında büyük farklar olduğu gözlemlenebilir.

Microsoft'a göre Windows Vista, güncellenmiş grafiksel kullanıcı arabirimi ve Windows Aero adlı görsel tema başta olmak üzere, değiştirilmiş arama özellikleri, Windows DVD Maker gibi yeni çoklu ortam oluşturma araçları ve yeniden tasarlanmış ağ, ses, yazdırma ve görüntüleme alt sistemleri içermektedir. Vista ayrıca peer-to-peer teknolojisi sayesinde bir ev ağındaki makineler arasında iletişim düzeyini arttırarak bilgisayarlar ve aygıtlar arasında dosya ve sayısal ortam paylaşımını kolaylaştırmayı hedeflemektedir. Vista, geliştiriciler için geleneksel Windows API'ı kullanarak uygulamalar yazmayı kolaylaştırmayı hedefleyen .NET Çatısı'nın 3.0 sürümünü sunmaktadır. Buna rağmen, Microsoft'un Vista için belirlediği birincil hedef, Windows işletim sisteminin güvenlik durumunu geliştirmek olmuştur. Windows XP'nin ve öncüllerinin en çok eleştirilen yanı güvenlik açıkları ve zararlı yazılımlara, virüslere ve tampon bellek taşmalarına karşı zayıf oluşuydu.

Windows Vista'nın bazı yeni özellikleri arasında, Windows Aero grafiksel kullanıcı arayüzü, işletim sisteminin her yerinden kolay arama yapmayı sağlayan Windows Arama, oyunlar için yüksek grafikler sunan DirectX 10, Outlook Express'in yerine geçen yeni Windows Mail ve yeni Windows Takvim ve Windows DVD Maker gibi yeni multimedya araçları, ekranın sağ tarafını kaplayan saat, takvim RSS akışları gibi basit araçlar sunan Windows Kenar Çubuğu, Bilgisayarın ve uygulamaların daha hızlı çalışmasını ve yüklenmesini sağlayan Windows SuperFetch, sekmeler, RSS, internetteki zararlı yazılımların bilgisayara bulaşmasını engelleyen korumalı mod gibi yeni özellikleri bulunan Internet Explorer 7, Vista'nın arayüzüne paralel olarak yenilenmiş yeni Windows Media Player 11, Yedekleme ve Geri Yükleme Merkezi, Windows Media Center, oyunlarla ilgili istatistikler verebilen özel Oyun Gezgini ve içerisinde Chess Titans, Purple Place, Hearts, InkBall, Mahjong Titans, gibi yeni oyunlar, Denetim Masası'na entegre edilmiş Windows Update, çocukların bilgisayar kullanımına yönelik Ebeveyn Denetimleri, disk şifreleme uygulaması BitLocker, Windows'u kötü niyetli ve istenmeyen programlara karşı koruyan Windows Defender, bazı dizüstü bilgisayarların üstünde bulunan ekrandan biligsayarı açmadan bazı işlevleri kontrol etmeye yarayan Windows SideShow ve Kullanıcı Hesabı Denetimi bulunmaktadır.

 

Microsoft'a göre Windows Vista'yı çalıştırabilecek bilgisayarlar Vista Uyumlu (Vista Capable) ve Vista Premium Sürümüne Hazır (Vista Premium Ready) olarak sınıflandırılmaktadır. Vista Uyumlu veya dengi bir bilgisayarın en az 800 MHz işlemci, 512 MB RAM ve DirectX 9 destekli bir ekran kartına sahip olması gerekir. Vista Uyumlu PC'ler Aero kullanıcı arabirimi de dahil olmak üzere gelişmiş Vista grafiklerini destekler. Vista Premium Sürümüne Hazır bir bilgisayar en az 1.0 GHz işlemci, 1 GB sistem belleği, yeni Windows Görüntü Sürücüsü Modeli'ni destekleyen ve en az 128 MB bellekli bir ekran kartı gerektirir ve Vista'nın üst düzey özelliklerini destekler. Microsoft, bir bilgisayarın Vista'yı çalıştırabilme yeteneğini ölçen Windows Vista Yükseltme Danışmanı adlı bir yazılımı da Windows XP ve Windows Vista kullanıcılarına sunmaktadır.

Microsoft'un web sitesinde bazı Vista uyumlu donanımlar listelenmektedir. Belirttikleri Vista Premium Sürümüne Hazır dizüstü bilgisayarlarda Intel Core 2 Duo T5500 veya üzeri işlemci ve 1 GB bellek bulunmaktadır.

Microsoft'un aldığı bir kararla beyazla boyanmış bir Vista Capable yazısı Home Premium'a uygun gri boyalı ise Home Basic'e uygun olduğunu göstermektedir

Microsoft Windows Vista Service Pack 1 (SP1), ilk olarak tüm Microsoft iş ortaklarına 4 Şubat 2008 tarihinde gönderildi. Ardından, 15 Şubat 2008 tarihinde ise, MSDN ve TechNet üyeleri için indirilmeye sunuldu. İlk son kullanıcı sürümü olan "Wave 0", 18 Mart 2008 tarihinde, Microsoft Download Center üzerinden 5 dilde (İngilizce, Almanca, Fransızca, İspanyolca ve Japonca) tek başına yükleme paketi olarak tüm kullanıcılara, Windows Update ve Download Center üzerinden yayınlandı. SP1, 14 Nisan 2008 tarihinde 31 dilde, bağımsız güncelleştirme olarak sunuldu. SP1 yüklemesi, Haziran 2008 başından itibaren, tüm dillerde otomatik güncelleştirme olarak yayımlandı ve güncelleştirme, yükleneceği Windows Vista sürümüne göre dosya boyutu değişmektedir. Windows Vista için Service Pack 1, 2007 yılında Windows Vista için yayınlanmış olan tüm güncelleştirmeleri içermektedir; ayrıca yeni güvenilirlik ve performans güncelleştirmeleri, yeni donanımlarla uyumluluk ve yazılım programlarıyla uyumluluk güncelleştirmeleri de içermektedir. Windows Vista SP1 bilgisayara yüklendiğinde, yeni bir özellik veya önemli bir değişiklik olmuyor. Windows Vista Enterprise ve Ultimate sürümlerinde yer alan Windows BitLocker yani sabit disk şifreleme özelliği, Service Pack 1 ile birlikte tüm sabit diski ve sürücüleri şifreleme olanağı sunuyor.

Windows Vista için Service Pack 2, Release to Manufacturing (RTM) aşamasına ulaştı. MSDN aboneleri için 19 Mayıs 2009 tarihinde yayınlandı, ardından 25 Mayıs 2009 tarihinde Microsoft Download Center sitesinde beş dilde (İngilizce, Almanca, Fransızca, İspanyolca ve Japonca) ve 26 Mayıs 2009 tarihinden itibaren Windows Update üzerinden indirilmeye sunuldu. Türkçenin de içinde bulunduğu 36 dilde yayımlanan "Wave 1" ise 22 Haziran 2009 tarihinden itibaren Microsoft internet sitesinde ve Windows Update üzerinden indirilmeye sununlmuştur.

Bir dizi güvenlik ve diğer düzeltmelere ek olarak, aşağıdaki yeni özellikler de eklenmiştir. Ayrıca Internet Explorer 8 dahil edilmemiştir.

• Windows Search 4.0 (şu anda SP1 sistemleri için tek başına güncelleştirme olarak kullanılabilir).
• Bluetooth 2.1 Kablosuz desteği için Özellik Paketi ekler.
• Blu-ray ortamı üzerine veri kaydı Depolama için Windows Özellik Paketi sağlar.
• Windows Connect Now (WCN) ile Wi-Fi yapılandırmayı basitleştirmek.
• Aktif Wi-Fi bağlantılarıyla devamı için destek iyileştirildi.
• exFAT dosya sistemi için UTC zaman desteği ile doğru dosya senkronizasyonu çapraz sağlar.
• ICCD/CCID akıllı kartlar için destek.
• VIA 64 bit işlemciler için destek.
• Yüksek tanımlı içerik akışı için ses ve video performansını artırır.
• Windows Media Center (WMC) için TV içerik korumasını artırır.
• İyileştirilen güç yönetimi ilkesi, bazı yapılandırmalarda orijinalden %10 daha fazla verimlilik sağlar.

Windows Vista Platform Güncelleme, yaklaşık Ekim 2009 sonunda çıkacaktır ve Windows 7 ile birlikte gönderilen önemli yeni bileşenleri içerecektir, (güncellenen kitaplıklar gibi). Windows Update üzerinde önerilen bir yükleme olarak sıkışık olacaktır ve bu, Service Pack 2 gerektirir.

Platform güncelleme, hem Windows Vista ve hem de Windows 7 için uygulama geliştiriciler hedef sağlamıştır. Aşağıdaki bişenleri oluşturur.

• Windows Grafikleri çalışma zamanı (Windows Graphics runtime): Direct2D, DirectWrite, Direct3D 11, DXGI 1.1 ve WARP;
• Windows Imaging Component (Windows Görüntüleme Bileşeni) için güncelleştirmeler;
• XPS Print API --- API: Application Programming Interface yani Uygulama Programlama Arayüzü anlamına gelir --- (XPS Yazdırma Arayüzü), XPS Document API (XPS Belge Arayüzü) ve XPS Rasterization Service (XPS Rasterization Hizmeti) için güncelleştirmeler;
• Windows Automation API (Windows Otomasyonu Uygulama Programlama Arayüzü) (Microsoft Active Accessibility ---Microsoft Etkin Erişilebilirlik anlamındadır--- ve UI Automation ---bu, Kullanıcı Arayüzü Otomasyonu anlamındadır--- için güncelleştirmeler); (Windows XP'de de mevcut olacak)
• Windows Taşınabilir Aygıtlar Platformu (Windows Portable Devices Platform) (Bluetooth ve MTP Aygıt Hizmetleri üzerinden MTP desteği ekler);
• Windows Ribbon API (Windows Şerit Arayüzü);
• Animasyon Yöneticisi Kitaplığı (Animation Manager Library).

Bazı güncelleştirmeler de ayrı sürümler için kullanılabilir olacak, hem Windows XP ve de Windows Vista'da şunlar vardır:

• Windows Yönetim Çerçevesi: Windows PowerShell 2.0, Windows Uzaktan Yönetim 2.0, BITS 4.0
• Uzak Masaüstü Bağlantısı 7.0 istemcisi
• Windows Web Services API (Windows Ağ Hizmetleri Uygulama Programlama Arayüzü)