Jimmy Carter
James Earl "Jimmy" Carter Jr. (1 Ekim 1924 - 29 Aralık 2024), Amerikan siyasetçi ve Amerika Birleşik Devletleri'nin 39. başkanı. 1977-1981 yılları arasında başkanlık yapmıştır. Carter Center'daki çalışmalarından dolayı 2002 yılında Nobel Barış Ödülü'nü kazanmıştır.
| Jimmy Carter | |
|---|---|
| |
| Resmî portre, 1978 | |
| 39. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
| Görev süresi 20 Ocak 1977 - 20 Ocak 1981 | |
| Başkan Yardımcısı | Walter Mondale |
| Yerine geldiği | Gerald Ford |
| Yerine gelen | Ronald Reagan |
| 76. Georgia Valisi | |
| Görev süresi 12 Ocak 1971 - 14 Ocak 1975 | |
| Yerine geldiği | Lester Maddox |
| Yerine gelen | George Busbee |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | James Earl Carter, Jr. 1 Ekim 1924 Plains, Georgia, ABD |
| Ölüm | 29 Aralık 2024 (100 yaşında) Plains, Georgia, ABD |
| Partisi | Demokrat |
| Evlilik(ler) | Rosalynn Smith
(e. 1946; ö. 2023) |
| Çocuk(lar) | 4 |
| Bitirdiği okul | Amerika Birleşik Devletleri Deniz Harp Okulu (BS, 1946) |
| Mesleği | Asker, çiftçi, yazar |
| Dini | Baptist[1] |
| Ödülleri |     
|
| İmzası | 
|
| Askerî hizmeti | |
| Bağlılığı |  ABD
|
| Branşı |  Amerika Birleşik Devletleri Donanması
|
| Hizmet yılları | 1943-53 (Donanma) 1953-61 (Donanma Rezerv) |
| Rütbesi |  Teğmen
|
| Çatışma/savaşları | II. Dünya Savaşı |
Yaşamı
değiştirCarter çocukluğunda ABD Deniz Harp Okulu'na katılmayı hayal etmişti. 1941'de Americus yakınlarındaki Georgia Southwestern College'da mühendislik alanında lisans eğitimine başladı. Ertesi yıl Atlanta'daki Georgia Teknoloji Enstitüsü'ne geçti ve 1943'te Deniz Harp Okulu'na kabul edildi. İyi bir öğrenciydi ancak akademinin birinci sınıf öğrencilerinin agresif taciz kültürünün aksine, onlardan ayrılmış ve sessiz bir insan olarak görüldü. Akademide, Carter kız kardeşi Ruth'un arkadaşı Rosalynn Smith'e âşık oldu. İkili, 1946'daki mezuniyetinden kısa bir süre sonra evlendi.
1924 yılında doğdu. ABD'nin Georgia eyaletinde fıstık tarımıyla uğraşan bir ailenin çocuğudur. 1970 yılında Georgia eyaletine vali seçildi. 1976 yılında o zamanki başkan Gerald Ford'a karşı Demokratik Parti'den adaylığını koydu ve seçimi küçük bir farkla kazanarak başkan oldu.
Başkanlığından sonraki dönemde dünya çapındaki birçok krizde ara buluculuk görevini üstlendi. Bu konudaki katkılarından dolayı 2002 yılında Nobel Barış Ödülü aldı.
1982'de Carter, insan haklarını geliştirmek ve genişletmek için The Carter Center'ı kurdu. Barış müzakerelerini yürütmek, seçimleri izlemek ve gelişmekte olan ülkelerde hastalıkların önlenmesi ve ortadan kaldırılmasını ilerletmek için yoğun seyahatler yaptı. Carter, Habitat for Humanity yardım kuruluşunda önemli bir figür olarak kabul ediliyor. İsrail-Filistin çatışması gibi devam eden Amerikan ve küresel meseleler hakkında aktif olarak yorum yapmaya devam ederken, siyasi hatıralardan şiire kadar 30'dan fazla kitap yazdı.
Sağlığı ve Uzun yaşamı
değiştir2024 yılı itibarıyla 100 yaşında ve 43 yıllık emekliliğiyle hem yaşayan en yaşlı başkan hem de başkanlık sonrası en uzun süre kalan ABD başkanıdır. Aynı zamanda yaşayan üçüncü en yaşlı eski dünya lideridir.[2][3] 22 Mart 2019'da, George Bush'u 94 yaşında ve 171 gün yaşında geçerek, en uzun yaşayan ABD başkanı olmuştur.[4] Carter, 2019'da People dergisine verdiği bir röportajda, bu kadar uzun yaşayacağını asla beklemediğini ve uzun ömrün en iyi açıklamasının iyi bir evlilik olduğunu söylemiştir. Carter, 99. doğum gününü kutlamadan birkaç ay önce evinde palyatif bakıma girmiştir.[5]
Carter Center, Carter'ın 100. doğum gününü kutlamak için müzisyenlerin ve ünlülerin katılımıyla olacak olan "Jimmy Carter 100: A Celebration in Song" konserinin duyurusunu yaptı. Etkinlik 17 Eylül 2024'te Atlanta, Georgia'daki Fox Theatre'da gerçekleşti.[6] 1 Ekim 2024'te Carter, 100 yaşına girdi ve böylece bu yaşa ulaşan ilk başkan oldu. Doğum gününü kutlamak için yerel etkinlikler arasında, Carter'ın arka bahçesinden izlediği, Naval Air Station Oceana'dan sekiz Deniz pilotunun gerçekleştirdiği bir F-18 Super Hornet uçuş gösterisi ve Chip Carter'ın katıldığı Plains Lisesi'nde 100 yeni vatandaş için düzenlenen bir vatandaşlık töreni yer aldı.[7]
Carter, Plains'teki 209 Woodland Drive adresinde evinin önünde gömülmek üzere düzenlemeler yapmıştır. 2006'da, Carter Center'da Washington D.C.'de bir cenaze töreni planlandığını da belirtmiştir. Carter, Joe Biden'dan cenaze konuşmasını yapmasını talep etmiştir.[8]
Ölümü ve cenazesi
değiştir29 Aralık 2024'te Carter'ın oğlu, James E. Carter III, babasının öldüğünü açıkladı.[9] The New York Times'a göre cenaze hazırlıkları birkaç yıl önce başlamıştı. Carter, motorlu konvoyla Atlanta'ya götürülecek ve burada Georgia Eyalet Meclisi'ne getirildikten sonra Carter Merkezi'nde bir buçuk gün boyunca ziyaretçilerin ziyaretine açılacak. Daha sonra, Birleşik Devletler Kongre Binası'nda bir buçuk gün daha devlet töreni düzenlenecek. Carter'ın cenazesi, Washington Ulusal Katedrali'nde yapılacak törenin ardından Georgia, Plains'teki evine defnedilecektir.[10] Carter için bir devlet cenazesi düzenlenecektir.[10]
Taziyeler
değiştirABD Başkanı Joe Biden, "Amerika ve dünya olağanüstü bir lideri, devlet adamını ve insani bir savunucuyu kaybetti" dedi. Seçilmiş başkan Donald Trump ise Carter'ın, "Amerikalıların hayatlarını iyileştirmek için elinden gelen her şeyi yaptığını" belirtti.[11]
Kaynakça
değiştir- ^ Warner, Greg. "Jimmy Carter says he can 'no longer be associated' with the SBC". Baptist Standard. 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2009.
He said he will remain a deacon and Sunday school teacher at Maranatha Baptist Church in Plains and support the church's recent decision to send half of its missions contributions to the Cooperative Baptist Fellowship.
- ^ "Jimmy Carter Sets New Record for Longest-Living President as He Turns 98 Years Old". Peoplemag (İngilizce). 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2023.
- ^ "Jimmy Carter, former US president, turns 100". www.bbc.com (İngilizce). 1 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
- ^ Barrow, Bill. "Jimmy Carter's new milestone: Longest-lived U.S. president". The Detroit News (İngilizce). 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
- ^ "Jimmy Carter turns 99 at home with Rosalynn and other family as tributes come from around the world". AP News (İngilizce). 1 Ekim 2023. 1 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
- ^ Smith, Matthew W. "'Jimmy Carter 100′ event turns Fox Theatre into a 'Love Shack'". The Atlanta Journal-Constitution (İngilizce). ISSN 1539-7459. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
- ^ "Local Navy pilots honor former President Carter's 100th Birthday with flyover". WHRO Public Media (İngilizce). 1 Ekim 2024. 1 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
- ^ Judd, Donald (14 Mart 2023). "Biden says Carter asked him to deliver his eulogy | CNN Politics". CNN (İngilizce). 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2024.
- ^ "Former President Jimmy Carter dies at 100". NBC News (İngilizce). 29 Aralık 2024. Erişim tarihi: 29 Aralık 2024.
- ^ a b "Tentative Plans for Carter's Memorial Services". nytimes.com. 29 Aralık 2024. Erişim tarihi: 30 Aralık 2024.
- ^ O'Connell, Oliver (16 Mayıs 2024). "Jimmy Carter death – updates: Trump pays tribute after former president's death aged 100". The Independent (İngilizce). Erişim tarihi: 29 Aralık 2024.