Bilge Karasu

Bilge Karasu 1930'da İstanbul'da dünyaya geldi. Genellikle sanıldığının aksine, Musevi asıllı Osmanlı siyasetçi Emanuel Karasu ve onun yeğeni dünyaca ünlü yoğurt şirketi Danone Grubu'nun kurucusu İzak Karasu ile herhangi bir akrabalık ilişkisi bulunmamakla birlikte, Bilge Karasu'nun daha sonra Müslümanlığı seçmiş bulunan anne ve babası da Musevi asıllıdır.^{[kaynak belirtilmeli][2]} Şişli Terakki Lisesi'nde ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'nde öğrenim gördü. 1963 yılında, Rockefeller bursuyla gittiği Avrupa'dan 1964'te dönerek çevirmenliğe başladı. Basın-Yayın ve Turizm Genel Müdürlüğü'nde ve Ankara Radyosu dış yayınlar servisinde çalıştı.^[3] Ankara Radyosu için radyo oyunları yazdı.^[4] 1974 yılından ölümüne kadar Hacettepe Üniversitesi' Felsefe bölümünde öğretim görevlisi olarak çalıştı.^[5] Ankara'da Nilgün Sokak'ta yıllarca küçük bir bodrum katında yaşadı.^[6] 14 Temmuz 1995'te pankreas kanseri tedavisi sürerken Hacettepe Üniversitesi Hastanesi'nde öldü. Karşıyaka Mezarlığı’na gömüldü.^[7]

Yazmaya 17 yaşında başladı.^[8] İlk yazısı 1950'de, ilk öyküsü de 1952'de Seçilmiş Hikâyeler Dergisi'nde yayımlanan Bilge Karasu,^[3] bireyin sorunlarına ağırlık veren, onun günlük hayatındaki açmazlarını işleyen bir yazardır. Her insanın hayatında en az birkaç kere kafasından geçirdiği ya da yaşadığı "sevgi", "dostluk", "yalnızlık", "tutku", "inanç/inançsızlık", "korku" ve "ölüm" gibi kavramları imgesel bir dille anlatır. Okuyucu günlük hayatına tanıklık ettiği hikâyedeki kahramanda ya da kişilerde kendinden parçalar bulur. Böylece kullanılan imgeleri de rahatlıkla bilinçaltında kendi yaşamına göre şekillendirip yorumlar, hikâyeyle okur arasında bir bağ oluşur. Çünkü Karasu, insanla/insanüstüyü, olağanla/olağanüstüyü yapaylığa düşmeden, metnin doğal akışı/hayatın da kurgusal akışı içinde verir^[9] Okurun hayal gücünü bir noktaya kadar özgür bırakır. Karasu kelimelerini özenle seçer. Dili işlenmiş, üzerinde çok çalışılmış, oynanmış bir dildir. Kullandığı arı Türkçe başka yazarlarda yapay ve zorlama dururken, onun metinlerinde hoş bir tat bırakır. Çünkü ritim düşünülerek, ses düşünülerek, görsellik düşünülerek kurulmuş, kurgulanmış, kusursuz olması istenmiş bir dille yazılmıştır.

Türkçe edebiyatın en özgün kalemlerinden biri olan Karasu "Gece" adlı kitabıyla Amerika'da verilen "Pegasus Ödülü"nü kazanan tek Türk yazardır; bu ödülle birlikte kitapları İngilizceye çevrilmiş ve ABD'nin çeşitli üniversitelerinde romanı Türk edebiyatı üzerine konferanslar vermiştir.

Ölümünden önce yayınlanan kitabı Narla İncire Gazel (1995), ölümünden sonra 1996'da yayınlanan son kitabı ise Altı Ay Bir Güz'dür.^[10]

2017 yılında, Mustafa Arslantunalı, bir nehir söyleşi olarak planlanan ancak Karasu'nun vefatıyla yarım kalan söyleşilerini Nasıl Yazıyorsam Öyleyimdir adıyla yayımladı.^[11]

Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Merkezi 13-14 Aralık 2010 tarihlerinde Bilge Karasu’nun doğumunun 80, ölümünün 15.yılı dolayısıyla "Altı Ay Bir Güz" başlığı altında Uluslararası Bilge Karasu Sempozyumu düzenledi. Başkanlığını Talat Halman'ın yaptığı sempozyuma Bilge Karasu'dan İngilizceye yaptığı çevirilerle 2004’te ABD’nin en önemli çeviri ödülünü (National Translation Award) kazanan Aron Aji ve kimi kitaplarını Fransızcaya çeviren Alain Mascarou ile edebiyat dünyasından isimler katıldılar.^[12][13]

• Troya’da Ölüm Vardı (1963)
• Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı (1970)^[14]
• Göçmüş Kediler Bahçesi (1980)
• Kısmet Büfesi (1982)
• Lağımlaranası ya da Beyoğlu
• Susanlar (2008) (öykü, şiir, deneme, röportaj)

• Gece (1985)
• Kılavuz (1990)

• Ne Kitapsız Ne Kedisiz (1994)
• Narla İncire Gazel (1995)
• Altı Ay Bir Güz (1996) (ölümünden sonra yayınlandı)

• Peter Pan (Radyo için oyunlaştıran Bilge Karasu) (1967), Ankara Radyosu
• Sevilmek, (Ocak 1970), Ankara Radyosu^[15]
• Kerem ile Kediler, (Mart 1970), Ankara Radyosu
• Gidememek^[16]
• Aşk^[16]

• Abraham Lincoln, Emil Ludwing, 1953, Cep Kitapları
• Doktor Martino, William Faulkner, 1956, Yenilik Yayınları
• Bella'nın Ölümü, Georges Simenon, 1981, Karacan Yayınları
• Salgına İnanıyorum, Jean Cocteau, 1968, Türk Dili (Sinema Ozel Sayısı), Ankara: Sayı: 196 (Ocak 1968), s. 422-425
• İşin Özü Bir Öykü Anlatmaktır, Jean Renoir, Türk Dili (Sinema Ozel Sayısı), Ankara: Sayı: 196 (Ocak 1968), s. 426-428

• 1963 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü, D. H. Lawrence’den çevirdiği Ölen Adam ile^[8]
• 1970 Sait Faik Hikâye Armağanı, Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı ile
• 1994 Pegasus Ödülü, Gece ile
• 1994 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (Ne Kitapsız Ne Kedisiz adlı deneme kitabı ile)^[17]

• Bilge Karasu Aramızda (1997) (Hazırlayanlar: Füsun Akatlı, Müge Gürsoy Sökmen)
• Yazının da Yırtılıverdiği Yer (Bir Bilge Karasu Okuması) (2007); yazar: Cem İleri; Metis Yayınları
• Bilge Karasu'yu Okumak (Hazırlayan: Doğan Yaşat), Metis Yayınları, 2013.
• Nasıl Yazıyorsam Öyleyimdir; hazırlayan: Mustafa Arslantunalı, Kırmızıkedi Yayınları

• MEB 100 Türk edebiyatçısı listesi

 

Vikisöz'de Bilge Karasu ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

• Güzel, Cemal (1996). "Bilge Karasu Kaynakçası". Anadolu Sanat Dergisi, Özel Sayı: Bilge Karasu İçin. Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları. 
• "Bilge Karasu". www.felsefe.hacettepe.edu.tr. 17 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015. 
• Doğan Yaşat, (Ed.) (Mart 2013). "Dosya: Bilge Karasu". Teorik Bakış Dergisi, 1. Sel Yayınları. s. 160.