Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu

YHT hattında 14 istasyon bulunmaktadır. Bunlar sırasıyla (Ankara başlangıçlı olarak)

• Ayrıca Pamukova YHT Garı ve Sapanca YHT Garı'nın inşaatları devam etmektedir.

• Konvansiyonel demiryolu: 576,615 kilometre (358,292 mi) (Ankara – Eskişehir – İstanbul-Haydarpaşa güzergâhı)
• Konvansiyonel tren: 7 saat 50 dakika (Fatih Ekspresi) ile 9 saat (Anadolu Ekspresi) arasında
• Yüksek hızlı demiryolu: 655,490 kilometre (407,303 mi) (Ankara YHT – Halkalı güzergahı), 621,717 kilometre (386,317 mi) (Ankara YHT – Söğütlüçeşme güzergahı),
• Yüksek Hızlı Tren: (Ankara – İstanbul YHT) en kısa 4 saat 5 dakika (2024 yılı)
  • Bütün kısımlar tamamlandığında hedeflenen: 3 saat 45 dakika (Ankara – Halkalı)
  • Sürat demiryolu projesi: 1,5 saat (Ankara – Halkalı)

Yüksek hızlı demiryolu hattının Ankara - Eskişehir arasındaki kısmı 13 Mart 2009'da,^[2] Eskişehir - Pendik arasındaki kısmı 2014'te, Pendik - Halkalı arasındaki kısmı ise 12 Mart 2019'da Marmaray ile birlikte hizmete girmiştir. Ayrıca hattın Ankara'daki başlangıç/bitiş istasyonu olan Ankara Yüksek Hızlı Tren Garı 29 Ekim 2016 tarihinde hizmete girmiştir.

İhaleyi kaybeden firmanın yargıya başvurusu sebebiyle 3 sene gecikme olmuştur. Test aşamasında yaşanan gecikmelere ise sinyalizasyon hattına yapılan sabotajların sebep olduğu iddia edilmiştir.^[15]

• Alt geçit: 122
• Viyadük: 21
• Köprü: 43
• Kazı: 32 milyon m³
• Üst geçit: 56
• Menfez: 480
• Tünel: 43
• Dolgu: 19 milyon m³

Bozüyük YHT Garı ile Bilecik YHT Garı arasında bulunan Kurtköy mevkiinde başlayıp Başköy mevkiinde sona eren ve 5589 metrelik uzunluğuyla YHD hattı üzerindeki en uzun tünel olan Tünel-26'da yapılan kazılar esnasında yaşanan göçme ve toprak kaymaları sebebiyle proje güzergâhında mecburi değişiklik yapılmıştır. Bu süre zarfında trenler YHD hattının Tünel-28 ile Tünel-27 arasındaki kısmında konvansiyonel demiryoluna geçiş yapmakta ve yaklaşık 8 km sonrasında Tünel-24'ten tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmektedir. T-26'nın açılmamış kısmı ile YHT hattına bağlanması projesi kapsamında 2017 yılında kazı çalışmalarına tekrar başlanmış olup^[16][17] tünelin tamamının 2025'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır.

Bu kestirme hat ile Geyve – Doğançay – Arifiye – Sapanca hattında yüksek hızlı trenin hızını 80 km/h'e düşürecek olmasından dolayı Arifiye istasyonu Doğançay ripajı ile by-pass edilecektir.

Doğançay ripajı, Geyve'de Alifuatpaşa mevkiinden başlayıp, Doğançay'da Sakarya Nehri'ni ve D-650 Karayolu'nu köprüyle geçip, Sapanca'da mevcut YHD hattına bağlanıyor. 34 km'lik tünel ve viyadükten oluşan bu kestirme için 21 Şubat 2012'de ihaleye çıkıldı. İhaleye katılan firmaların mali zarfları 29 Mart 2012 tarihinde açıldı ve maliyet inanılmaz büyük olduğundan dolayı ihalenin iptaline kadar verildi.^[18] 2021'e dek bu kesimde trenler Alifuatpaşa'da konvansiyonel demiryolu hattına geçip, Sapanca'da tekrar YHD hattına dönerek yoluna devam etmekteydi. İnşaat çalışmaları devam etmekte olup, ilk etap olan Gevye (Alifuatpaşa) - Doğançay arası Haziran 2021'de hizmete girdi. Hizmete giren ilk etapla birlikte trenler Alifuatpaşa yerine Doğançay'da konvansiyonel hatta bağlanmakta ve Alifuatpaşa - Doğançay arasındaki kesim artık YHT'ler tarafından kullanılmamaktadır. Kalan kısmın ise 2025'te bitirilip hizmete alınması planlanmaktadır. Tamamı hizmete girdiğinde Arifiye istasyonu YHT kullanımına kapatılıcak ve trenler Pamukova ve Sapanca'da duracaktır. Bu kapsamda Pamukova Yüksek Hızlı Tren Garı'nın inşaası sürmekte olup hem YHT'ler hem de Ada Ekspresi tarafından kullanılacak ve hem YHD hem de konvansiyonel hat için ayrı peronlar bulunduracak olan Sapanca Yüksek Hızlı Tren Garı'nın inşaatı ise henüz başlamamıştır. Ripajın tamamlanmasıyla beraber her iki istasyon da hizmete girecektir. Ripaj, T-26 tüneliyle birlikte hizmete girdiğinde Ankara-İstanbul arası seyahat süresi toplam 35 dakika daha kısalacaktır.

Şu anki kısmen tamamlanmış ve kısmen devam etmekte olan projenin yüksek hız akreditasyonu alabilecek kesimi Köseköy'de son bulmaktadır. Trenler İstanbul'a ulaşabilmek için yenilenen konvansiyonel demiryolu hattını ortalama 110 km/saat hızla kullanmaktadır. Ayrıca YHD hattının Sapanca – Köseköy arasındaki kesimi Ada Ekspresi ve yük trenleri tarafından da ortak kullanılmaktaydı. 2019'da bu kesimin hemen bitişiğindeki mevcut çift hat konvansiyonel demiryolu yenilenerek YHT harici trenlerin kullanımına açılmasıyla bu kesimde konvansiyonel trafik, YHD hattından ayrıldı. Köseköy – İzmit – Gebze hattı üzerinde ise şu an mevcut hatta ek olarak 3. ve -kimi yerlerde- 4. hattın yapımı devam etmektedir. Bu sayede Köseköy-Gebze arasında da YHT'lerle diğer trenlerin trafiği ayrılacak, böylece YHT'ler Gebze - İzmit - Köseköy arasını 150 km/saat hızla alabilecek ve Ankara - İstanbul arası toplam yolculuk süresi biraz daha kısalacaktır. Ayrıca bu kapsamda bazı noktalara Ada Ekspresi için ek istasyonların da yapım ve kullanım dışı mevcut istasyonların yolcu kullanımına hazırlanması işleri sürmektedir. Bu sayede Ada Ekspresi'nin daha çok noktaya ve yolcuya hizmet etmesi sağlanacaktır.

İleriki ihtiyaçlar, Marmaray Tüneli'nde oluşabilecek sıkışıklar ve daha hızlı bir demiryolu hattı için, Sürat Demiryolu olarak da adlandırılan ikinci bir YHD projesi geliştirilmiştir. Bu proje esasında ilk olarak 1980'lerde öne sürülmüş ve hatta inşasına başlanmış ancak ödenek yetersizliğinden dolayı yarıda kesilmiştir. Bu projede trenlerin maksimum hızının 350 km/saat'e kadar çıkması planlanmakta olup, güzergah Ankara – Beypazarı – Nallıhan – Mudurnu – Arifiye üzerinden gelip buradan mevcut YHD hattına bağlanacaktır. Marmaray Tüneli'ne alternatif olarak da İstanbul Sabiha Gökçen Havalimanı – Yavuz Sultan Selim Köprüsü – İstanbul Havalimanı – Halkalı güzergahı planlanmıştır.

Marmaray projesi kapsamında Haydarpaşa Garı 2013'te geçici olarak kullanıma kapatılmıştır. Gar sahasında Roma, Bizans vs Osmanlı dönemine ait olan arkeolojik kalıntıların bulunması ve 2010'da gar binasının çatısında çıkan yangın sonrası 2016'da başlatılan restorasyon çalışmaları nedeniyle garın yeniden hizmete girmesi gecikmiştir. Bu sebeple şu anda Anadolu yakasındaki YHT seferleri için başlangıç/bitiş noktası Söğütlüçeşme Tren İstasyonu'dur. Ancak eş zamanlı tren işletilmesine imkân sağlayan aktif bir gar sahasının olmayışı YHT sefer sayısının artırılamamasına sebep olmaktadır. Bu kapsamda ilk önce "Söğütlüçeşme YHT Garı" projesi ortaya atılmış ancak gelen tepkiler sonrası proje rafa kaldırılmıştır. Bunun yerine daha önce başka amaçlar için değerlendirilmesi düşünülen Haydarpaşa Garı'nın yeniden tren seferlerinde kullanılmasına karar verilmiştir. Gar binasının içinde ve dışında restorasyon çalışmaları devam ederken trenlerin yanaşacağı yeni platformlar inşa edilmiştir. Ayrıca gar sahasının girişinde, İbrahimağa semtinde bulunan demiryolu köprüsü yeniden inşa edilmiştir. Gar sahasında bulunan arkeolojik kalıntıların bir kısmının üstü, rayların döşenmesi için kapatılırken kalan kısım ise arkeopark olarak değerlendirilecektir. Proje kapsamında gar sahasına üç demiryolu hattı girecek olup 1. hat doğrudan peronlara, 2. hat bakım-onarım sahasına ve 3. hat ise Haydarpaşa Limanı'na ve Haydarpaşa-Sirkeci Tren Feribotu'na ulaşacaktır. Tren feribotunun yeniden aktifleşmesiyle birlikte Marmaray Tüneli'ni kullanamayan tehlikeli madde taşıyan trenler bu feribotlarla karşıya taşınarak İstanbul-Pythion demiryolu'na devam edeceklerdir. Haydarpaşa Garı'nın 2024 yılı sonunda yeniden hizmete girmesi planlanmaktadır.^[19][20]

 

Proje 10 Etaptan oluşmaktadır.

Tamamlanan etaplar^[21]

• Ankara – Sincan : 24 km
• Sincan – Esenkent : 15 km
• Esenkent – Eskişehir : 206 km
• Eskişehir Gar geçişi
• Eskişehir – İnönü : 30 km
• İnönü – Vezirhan : 54 km
• Vezirhan – Köseköy : 104 km (kısmen)
• Köseköy – Gebze : 56 km
• Gebze – Pendik – Halkalı: 75.771 km

Devam eden etaplar

• Tünel-26: 8 km
• Doğançay ripajı: 34 km

İnönü – Gebze etabında 36 adet tünel yapımı planlanmış ancak uygulamada bazı tüneller birleştirilmiş veya iptal edilmiştir. TBM ile açılan T-26 tünelinde heyelan riski ile önce tünelin yeri değiştirilmiş daha sonra TBM'nin tünel içinde ilerleyememesi üzerine bu kısım iptal edilerek güzergâh değiştirilmiştir. Şu anda yeni güzergâhta bulunan tüneldeki çalışmalar sürmektedir.

Yüksek Hızlı Tren

• Ankara – Eskişehir YHT
• Ankara – İstanbul YHT
• Ankara – Konya YHT
• Ankara – Karaman YHT
• İstanbul – Eskişehir YHT
• İstanbul – Konya YHT
• İstanbul – Karaman YHT
• İstanbul – Sivas YHT

 

Wikimedia Commons'ta Ankara-İstanbul yüksek hızlı demiryolu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• TCDD resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• TCDD Taşımacılık resmî sitesi 8 Şubat 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.