Amerikan futbolu

ABD'de Amerikan futbolu "football (futbol)"^[1] şeklinde bilinir. Bu terim (Amerikan futbolu yerine futbol); Avrupa futbolu (18 Aralık 1863, İngiltere) kuralları ağırlıklı kurallardan, ragbi kuralları ağırlıklı kurallara geçişin yapıldığı 1876 kolej futbolu sezonunda yönerge kitaplarında yer etmiştir. Bu aşamada oyun kendisine benzerlikleri nedeniyle ragbi olarak adlandırılabilir bir durumdaydı fakat Harvard, söz konusu dönemde ragbi kuralları ağırlıklı oyunun savunucusu konumundaydı, oyunun isminin ragbi olmasını istememekteydi.^[2]

Bunun yanında futbolun popüler olduğu Türkiye, Almanya ve İspanya gibi ülkelerde ise oyuna futbol yerine, "korumalı futbol" ya da "Amerikan futbolu" denmektedir.^[3][4]

Amerikan futbolu, ragbiden ve Avrupa'da oynanan futboldan esinlenilerek ortaya çıkarılmış bir spordur.^[5] Ragbi, Amerikan futbolunda olduğu gibi; iki takımın topu elde tutarak kontrol etmeye çalıştığı, topu sayı direklerinin arasından geçirerek ya da sayı bölgesinde yere değdirerek sayı kazanmaya çalıştıkları bir oyundur.^[6]

O dönemde Amerikan futbolu kabul edilen oyunun ilk maçı; 6 Kasım 1869'da Rutgers ve Princeton arasında oynanmıştır. Maç, her birinde 25 oyuncu olan iki takım arasında, standart bir topla, ragbi ve Avrupa futbolu kuralları karışımı kurallar altında yapılmış, kurallar Avrupa futboluna daha yakın olduğundan da topun elle tutulması ya da elle taşınması yasaklanmıştır. Maçta kullanılan kuralların, Avrupa futbolu kurallarına yakın olmasına karşın; takımın sayı bölgesine sokmak şartıyla topa ayakla, ellerle ya da kafayla vurulmasına izin verilmiştir. Maçın sonunda kazanan taraf 6-4'lük skorla Rutgers olmuştur.^[7][8] Oyun, bu dönemlerde ev sahibi takımların yaptığı kural değişiklikleriyle bir süre daha oynanmaya devam etmiştir. Söz konusu dönemin sonunda, Yale, Columbia, Princeton ve Rutgers üniversitelerinin Amerikan futbolu temsilcileri, 19 Ekim 1873'te toplanarak; her okulda aynı şekilde kullanılması için bir kural kitabı oluşturmuşlardır. Yeni kurallar; takımlardaki oyuncu sayısı 25'ten 20'ye düşürülmesi ve sahanın ölçülerinin 400 fit'e (122 metre) 250 fit (76 metre) olması gibi maddeleri içermiştir. Bunun yanında Harvard, topun ele alınabildiği ve elde tutulan topun taşınabildiği, ragbi kurallarına yakın kuralların kullanıldığı oyunu savunduğu için toplantıda yer almamıştır.^[8]

1875'te Harvard ve Yale arasında, rugbi sitili kurallara yakın kurallar altında oynan bir maçı izleyen 2 Princeton öğrencisi maçtan etkilenmiş; oyunu Princeton Üniversitesi'ne tanıtmışlardır.^[8] Bu olayın ardından Princeton, Harvard, Yale ve Columbia üniversiteleri oyunu; değiştirilmiş bir skor sistemiyle, ragbi kuralları ağırlıklı kurallar ile oynamayı kabul etmiştir^[9] ve aynı zamanda kolejlerin kendi aralarında maçlar yapacağı, Yale'nin 1879'a kadar katılmadığı, kolejlerarası ligini kurmuşlardır. Oyunun bu döneminde, 1880, "Amerikan futbolunun babası" olarak bilinen bir Yale öğrencisi Walter Camp^[9][10] tarafından kuralların değiştirilmesi sağlanmış; takımlardaki oyuncu sayısı 20 kişiden 11 kişiye düşürülmüş, oyuna; oyunu başlatırken kullanılan kaotik ve stabil olmayan "scrum" sistemi yerine "snap" sistemi getirilmiştir.^[9]

 

Snap sisteminin oyuna eklenmesi beklenmedik stratejik sonuçlar ortaya çıkarmıştır. Snap'ten önce oyunda kullanılan scrum sisteminde top sahanın kötü bir yerinde kalırsa; top, oyuncular tarafından vurularak uzaklaştırılmaktaydı. Bu kuralın değişmesinden sonra ise bir grup Princeton öğrencisi; snap sisteminin rakip baskısı altında olmayışın fark etmiş ve bundan faydalanarak topu konumu kötü olsa bile scrum sisteminden farklı olarak oldukları yerde tutmuş; bu şekilde rakibin sayı almasını engellemiştir. 1881 kolej futbolu sezonunun iki namağlup takımı olan Yale ve Princeton, istatistiklerini korumak için bu stratejiyi kullanmıştır. Maçta; iki takım da topa sahip olarak başladıkları oyun süresi yarımında bu "alıkoyma" stratejisini kullanmış ve topu hücum amaçlı ilerletmemiştir. Sonuç olarak maç 0-0'lık beraberlikle tamamlanmıştır. Söz konusu "alıkoyma" oyununun popüler olmayışı da, izleyici sayılarıyla anlaşılmıştır.^[9]

Bu "alıkoyma" stratejisini engellemek için kural değişikliği gerekmekteydi ve snap sisteminin kaldırılıp, scrum sistemine dönülmesi gündeme gelmişti. Ancak Walter Camp, bu geriye dönüş yerine "down" kurallar sisteminin (hücum hakkı sistemi) eklenmesini sağlamış; oyuna yeni eklenen bu kurallar sistemine göre takımlar üç hücum hakkı içerisinde, topun ilk konumuna göre belirlenen 5 yardlık (4.6 metrelik) mesafeyi geçmek zorunda tutulmuştur. Bu üç hücum hakkı içerisinde takımın belirlenen mesafeyi geçememesi durumunda da topun konumu korunmuş, hücum hakkı diğer takıma geçirilmiştir. Aynı zamanda değişiklik, ölçümlerin doğru yapılabilmesi için Amerikan futbolu sahasının 5 yardlık mesafelere bölünmesiyle ona; kendine özgü bölünmüş oyun alanı görüntüsünü (gridiron) kazandırmış ve bu durum oyunun ragbiden ciddi bir biçimde ayrılmasını sağlayan ilk olay olmuştur. Söz konusu dönemde oyunda gidilen diğer değişiklikler; saha ölçülerinin küçültülüp 110 yarda 53.5 yard olması ve bir touchdown'ın 4 sayı, bir "safety"'nin ve touchdown sonrası başarılı bir field goal'un 2 sayı, normal bir field goal'ın 5 sayı olmasıdır. Ek olarak, bel altından "tackle" (oyuncuyu düşürmek) kural ihlali olmaktan çıkmış ve maç esnasında sabit bir "line of scrimmage" (oyun çizgisi) belirlenmeye başlamıştır.^[9]

Bu kural değişikliklerine rağmen Amerikan futbolu, şiddet içerikli bir spor olarak bilinmekteydi. Yığılma içeren bazı oyun formasyonları sakatlıklara hatta ölümlere yol açmaktaydı.^[11] Oyun, 1905'te ülke genelinde toplamda 19 sporcunun ölümüne neden olunca; dönemin başkanı Theodore Roosevelt tarafından gerekli değişiklikler yapılıp güvenli hale getirilene kadar yasakladı.^[12] Söz konusu gerekliliği yerine getirmek amacıyla 28 Aralık 1905'te 62 kolej ve üniversitenin temsilcileri yapılacak kural değişikliklerini tartışmak amacıyla New York'ta toplanmıştır. Toplantı; daha sonra National Collegiate Athletic Association (NCAA) şeklinde adlandırılacak olan Amerika Birleşik Devletleri Kolejlerarası Spor Federasyonu'nun kurulmasıyla sonuçlanmıştır.^[13]

1906'da oyuna bir takım pas kuralları eklenmiş ancak kural; mevcut yasaklamalar ve kurallar nedeniyle büyük bir etki yaratmamıştır. Aynı yılda oyun süresinin 70 dakikadan 60 dakikaya çekilmesi ve hücum hakkı sistemindeki uzunluğun 5 yarddan (4.6 metre) 10 yarda (9.1 metre) çıkarılması gibi kural değişiklikleri de yapılmıştır. Oyuna eklenen bir diğer kural ise; snap sırasındaki kargaşayı engelleyen, bir Amerikan futbolu topu uzunluğundaki tarafsız alandır. 1909'da bir field goal'ın sayı değeri 5'ten 3'e düşürülmüş, 1912'de ise bir touchdown'un sayı değeri 4'ten 6'ya çıkarılmıştır. Sonrasında oyun sahasının uzunluğu, iki ucuna 10 yardlık (9.1 metre) saha sonu bölgeleri eklenerek 100 yarda (91 metre) düşürülmüş (toplamda 120 yard) ve üç olan hücum hakkı, dört hücum hakkına çıkarılmıştır.^[14][15] 1914'te oyuna oyun kurucuyu (pasör konumundayken) koruyan "roughing the passer" (oyun kurucular pas atma sırasında sakatlığa daha yatkın bir pozisyon aldığı için böyle bir kural söz konusudur) bir mekanik daha eklenmiş^[16] ve 1918'de topu yakalama (pası yakalama) sistemi; uygun oyuncuların pası sahanın herhangi bir yerinde tutabilmesine olanak verecek şekilde değiştirilerek günümüzdeki halini almıştır.

 

Profesyonel Amerikan futbolunun çıkışından önce oynanan oyunun ruhunda sıkı bir amatörlük yatması; doğrudan yasaklanmış olmasa da ödemelerin önüne geçiyordu ve oyuncuların ödeme alması Amerikan futbolu çevreleri tarafından hoş karşılanmıyordu. Fakat 12 Kasım 1892'de William "Pudge" Heffelfinger; Allegheny Athletic Association için, Pittsburgh Athletic Club'a karşı oynaması için $500 ödeme almıştır. Bu; onu, Amerikan futbolu oynamak için nakit ödeme alan ilk sporcu yapmıştır. Buna rağmen oyunun bu dönemlerinde kulüpler oyuncuların iş bulmasına yardım ediyor ve oyuncularına; kupalar, ödüller ya da kol saati gibi satılarak paraya çevrilebilecek eşyalar veriyordu.^[17]

 

Zamanla profesyonel oyunculuk artmış ve daha yaygın hale gelmiş, bu; oyuncu maaşlarında artışı ve transfer hareketliliklerini de beraberinde getirmiştir. Bunun yanında oyunun yaygınlaşma döneminde, profesyonel seviyede Amerikan futbolu oynaması kural ihlali olan kolej öğrencilerine de; takımlarda oynamaları için yasal olmayan yollarla ödeme yapılmıştır. 1920'de profesyonel seviyede Amerikan futbolu oynayan birkaç takım bu bağlamdaki problemleri çözmek üzere birleşerek ileride National Football League (NFL) olacak Amerika Profesyonel Amerikan Futbolu Birliği'ni kurmuştur. Kurulan bu yapının temel amacı; takımların oyuncular için yaptığı maddi mücadelelerin (hem kendi takımlarında oynamaları için, hem de başka takımlarda oynamalarına engel olmak için)^[18] ve kolej öğrencilerinin profesyonel futbolda kullanılmasının önüne geçmekti. 1922'de ise NFL kendisini, ABD'nin esas profesyonel Amerikan futbolu ligi ilan etmiştir.^[19]

NFL profesyonel düzey Amerikan futbolunun yaygınlaşması ve oynanması için kurulmuş olsa da söz konusu yıllarda oyunun baskın oynanma düzeyi, kolej düzeyiydi. Ligin yasallaşması ve kolej futbolu gibi yaygınlaşması ise 1925'te bir NFL takımı olan Pottsville Maroons'un, Notre Dame all-star takımını bir gösteri maçında yenmesi sonrasında hızlanmıştır.^[20] İlerleyen dönemlerde, özellikle 1930'lu yılların sonunda, pas oyunlarının daha sık tercih edilmeye başlanması ise profesyonel Amerikan futbolunu, kolej futbolundan ayırmaya başlamıştır.^[18] Sporun yaygınlaşmasındaki ivmelenme ise, Baltimore Colts'un New York Giants'ı uzatma süresinde 23-17 mağlup ettiği ve günümüzde de "Tarihin oynanmış en iyi Amerikan futbolu maçı" olarak nitelendirilmeye devam eden 1958 NFL Şampiyonluk Maçı sonrasında olmuştur. Maçın canlı televizyon yayını milyonlarca izleyiciye ulaşmış ve sporun popüleritesini gözle görülür biçimde arttırmıştır. Bununla beraber rakip lig AFL (American Football League)'nin 1960'ların başında yaptığı değişiklikler; 1960'ların ortasında Amerikan futbolunu ABD'de en çok takip edilen spor haline getirmiştir.^[21]

AFL, 1960'larda yükselmeye ve NFL'in piyasadaki hakimiyetine rakip olmaya başlamıştır. AFL, ABC ile yaptığı yayın anlaşmasının sonunda, göreceli az bilinirliğinden yükselmeye başlamıştır. AFL'nin bu yükselişi, bölgesel olan NFL'i genişlemeye zorlamış ve sonuç olarak Dallas ve Minnesota'da yeni lig AFL'nin yükselişini durdurmak amacıyla NFL'e eklenmiştir. AFL ise cevap olarak ABD'de oynanmakta olan profesyonel Amerikan futboluna birkaç yenilik getirmiştir. Bu yenilikler; NFL'in de yaptığı gibi gibi oyun süresinin hakemlerin cebinde bulunan bir saat yerine bir skor tablosunda gösterilmesi, touchdown'dan sonra isteğe bağlı 2 sayılık "cenversion" (touchdown sonrası şutla elde edilen 1 sayı yerine 2 sayılık "conversion", pasla ya da koşuyla elde edilebilmekteydi) sistemi, takım formalarına oyuncu isimlerinin yazılması, takımlarda azınlığı oluşturan oyuncu mevkilerinin görevlerinde genişlemeye gidilmesi şeklindeydi. Aynı zamanda AFL'deki takımlar NFL takımları tarafından bazı seçilmiş kolej oyuncularıyla sözleşme de imzalamıştır. Oyuncular için verilen rekabet 1965'te bir AFL takımı olan New York Jets'in, çaylak Joe Namath'e önerdiği $437.000'lik rekor kontrat teklifi ile kızışmıştır. Ardından gelen $40 milyon değerindeki NBC yayın kontratı, kolej futbolunun da devamlılığını sağlamıştır.^[22]

Kolej oyuncuları için verilen rekabet, 1966'da NFL'nin sahiplerinin, AFL'ye tamamlanması 1970'leri bulacak olan birleşme teklifi götürmesiyle sona ermiştir. İki lig arasındaki anlaşma; her yıl yapılacak olan ortak bir oyuncu seçimini ve sezon sonunda lig şampiyonlarının birbiriyle mücadele edeceği "Dünya Şampiyonluğu" maçını da içermekteydi. Söz konusu şampiyonluk maçının ilki, 1966 yılının sonunda gerçekleşmiş; 1970'te birleşimin tamamlanmasıyla da maçın adı tekrar NFL Şampiyonluk Maçı (daha sonra Super Bowl olarak bilinecek) olmuştur.^[22]

 

Bir futbol maçı, her biri 11 oyuncudan oluşan 2 takım arasında oynanır.^[23][24][25] Sahada daha fazla oyuncu bulundurmak ya da daha fazla oyuncu oynatmak ceza sebebidir.^[23][26][27] Başlarda takımlar, oyun aralarında istedikleri kadar oyuncu değiştirebiliyorlardı^[28][29][30] ancak oyuna sonradan bir grup sistemi, kuralı eklendi ve bu kuralın eklenmesi takımların oyuncularını hücum takımı, savunma takımı ve özel takım şeklinde üçe bölmesiyle sonuçlandı.^[31]

Her oyuncu mutlaka kendine ait bir formaya sahip olmalı ve bu forma 1'den 99'a kadar herhangi bir sayı ile numaralandırılmış olmalıdır. Fakat NFL kurallarına göre bir oyuncu, formasında 0 numarayı da taşıyabilir.

Hücum takımının amacı, oyundaki en büyük ve en önemli olan amaca ulaşmak, yani touchdown yapmaktır.^[32]

Hücum takımı snap yapmadan önce mutlaka düzgün ve kurallar çerçevesindeki bir formasyonda dizilmiş olmalıdır. Bir hücum takımının kural dışı sayılması için takımın arka sahada 4'ten fazla, hücum çizgisinde ise 50 ve 79 numaraları arasında 5'ten az oyuncusu olması yeterlidir.^[24][33][34] Takım, forma numaralarına sadık kalarak hakemi haberdar ettiği sürece herhangi bir anda oyuncu değiştirebilir çünkü savunma takımını bilgilendirecek kişi hakemin kendisidir.^[35] Takımların hiçbiri, snap için topu tutan oyuncu hariç, snap yapılana kadar tarafsız bölgeye giremez. Bunun yanında hücum çizgisi oyuncuları, snap yapılana kadar hareket edemez.^[36]

 

Arka saha için ana mevkiler oyun kurucu (QB), koşucu (HB/TB) ve fullbacktir (FB). Oyun kurucu, hücumun beyni ve lideri olarak kabul edilir. Çünkü ya koçtan gelen oyunları takıma aktarır ya da oyunu kendisi belirler. Oyun kurucular takıma oyun aktarma işini genellikle oyun başlamadan hemen önce, huddle sırasında yaparlar. Oyun başlayacağı sırada ise oyun kurucular, snapi yapacak oyuncunun arkasında beklerler, daha sonra topu alırlar, aldıktan sonra ya topla koşarlar ya da pas verirler.^[32]

Koşucuların, aynı zamanda kuyruk arkası olarak da bilinirler, görevi ise koşu oyunlarında topu taşımaktır. Koşucular aynı zamanda oyunun gereksinimlerine göre alıcı rolünde de oynayabilirler. Fullbackler ise genellikle koşuculardan uzundur, ana görevleri ise savunma takımı oyuncularına blok yapmaktır, fakat nadiren de olsa top taşıdıkları görülmektedir,^[37] fakat pas oyunlarında neredeyse hiç ama hiç kullanılmazlar.^[38]

Hücum çizgisindeki oyuncuların ana görevi ise savunma çizgisi oyuncularına blok yapmaktır, aynı zamanda pas oyunlarda oyun kurucuya sack yapılmasını engellemek, koşu oyunlarında ise koşucuya alan açmak ve blok yapmakta hücum çizgisindeki oyuncuların görevlerindendir.^[37] Hücum çizgisinin lideri ise çizginin en içteki oyuncusu olan, snap yaparak topu oyun kurucuya gönderen ve oyunu başlatan, blok yapan^[37] be diğer çizgi oyuncularının görevini doğru yapıp yapmadığını kontrol eden^[39] pivottur (C). Pivotun sağ ve sol yanında ise gardlar (G), gardların dış yanında yani sağ gardın sağında, sol gardın solunda ise forvetler (T) bulunmaktadır.

 

Asıl görevleri pas yakalamak olan mevkiler ise geniş alanlı top tutucular (WR) ve opsiyonellerdir (Tight End) (TE).^[40] Geniş alanlı top tutucular oyun çizgisine çok yakın dururlar ve genelde hücum çizgisinden ayrılırlar. Geniş alanlı top tutucuların ilk ve ana görevleri oyun kurucunun attığı pasları yakalamaktır,^[37] fakat koşu oyunlarında yanıltıcı ya da blok yapacak oyuncu olarak da kullanılabilirler. Opsiyoneller ise geniş alanlı top tutucuların yanlarında dururlar ve ana görevleri ise oyuna göre değişir: blok yapmak ya da top taşımak.^[37]

 

Savunma takımının ana görevi düşürmelerle ve top çevirmelerle (top çalma ve top düşürme) hücum takımının ilerlemesine engel olmaktır.^[32]

Savunma çizgisinde (DL) bulunan mevkiler ise, defanslar (DE) ve savunma forvetleridir (DT). Defans oyuncuları oyun çizgisinin sonlarında dururlar, ancak savunma forvetleri defansların arasında ve daha içtedir. Defansların ve savunma forvetlerinin ilk ve ana sorumluluğu koşu oyunlarında koşucuya alan tanımamak, onu düşürmeye çalışmak ya da pas oyunlarında pası atacak olan kişiye, oyun kurucuya baskı yapmak ve hücum çizgisini dağıtarak arka defansların hücum çizgisini aşmasını sağlamaktır.^[37]

Arka defans oyuncuları savunma çizgisinin gerisinde dururlar ancak arka saha savunmasının da ilerisindedirler. Aynı şekilde bu görevdeki oyuncular ikiye bölünmüşlerdir: orta arka defans (MLB) ve dış arka defans (OLB). Arka defanslar savunma oyunlarını savunmaya söyleyen oyunculardır ve bu nedenle savunma takımının merkezi olarak görülürler. Arka defansların ana görevleri koşu oyunlarında koşucuyu engellemektir, ancak gerekliliğe göre pas oyunu sırasında oyun kurucuya baskı yapmak, arka saha hücum oyuncularını, geniş alanlı top tutucuları ve opsiyonelleri tutmaktır.^[41]

 

Savunma arka sahası, diğer adıyla ikinci kapı, ikinciler ya da ikinci savunmanın içerdiği roller ise, arka köşe (CB) ve güvencelerdir (S). Güvenceler rol olarak iki şekilde adlandırılır. Bunlar: serbest güvence (FS) ve güçlü güvencedir (SS).^[37] Arka köşe oyuncuları ise savunmanın dışında beklerler ve genelde top tutucuları savunurlar. Bulundukları konum ise ikinci savunmanın önü, savunma çizgisinin arkasıdır. Güvenceler ise savunmanın en son halkalarıdır ve derin pas oyunlarını aynı zamanda uzun koşu oyunlarını durdurmak güvencelerin ana sorumluluklarıdır.^[37]

Özel takımlar, tüm vuruş oyunlarından sorumlu olan takımlardır. Özel takımlar, o anki oyunda topun kontrolüne sahip olan takımdır ve karşı takım oyuncuları blok yapmaya ve topu geri çevirmeye çalışırken, field goal (FG) denemelerini, puntları ve kickoffları yaparlar.^[32]

 

Field goal ve TSS (Touchdown sonrası sayı) takımları için 3 özel mevki bulunmaktadır. Bunlar: vurucu (K ya da PK), tutucu (H) ve uzun başlatıcıdır (LS). Uzun başlatıcının görevi, topu vurucunun vurması için uygun bir noktaya getirip tutacak olan tutucuya snap yardımı ile fırlatmaktır. Ancak kickofflarda genelde bir tutucu kullanılmaz, çünkü top bir top tutucu ekipman yardımıyla sabitlenir; her şeye rağmen kimi durumlarda bir tutucu kullanılabilir, bunun sebebi olarak ise hava şartlarının topun tutucu ekipmanda durmasına engel olması ya da saha zemininin yeterince iyi olmaması gösterilebilir. Alıcı takımda topu tutan ve daha sonra topu ileriye taşıyan oyuncu vuruş döndürücüsü (KR) olarak da bilinir.^[42]

Aynı zamanda punt oyunu sırasında da farklı mevkiler bulunur. Bunlar: punter (P), uzun başlatıcı ve gunnerdır. Uzun başlatıcıların punt oyunundaki ana görevleri ise topu direkt olarak top yere değmeden onu havaya bırakıp vuracak olan puntera snaplemektir.Gunnerların görevi ise punt oyunu sırasında çizgiye dağılmak ve boş alan bularak puntın geri dönüşünü yapacak oyuncuyu düşürerek ilerlemesini engellemektir.^[43]

 

Amerikan futbolunda kazanan taraf, maç boyunca en fazla skoru toplamış olan taraftır. Bir Amerikan futbolu maçında skor kazanmanın birden fazla yolu bulunmaktadır.

Bir touchdownun değeri 6 puandır ve bu oyundaki skor kazanma yöntemleri içinde değeri en yüksek olandır. Oyunda touchdownın olabilmesi için topun saha sonuna koşu veya pasla ulaştırılmış olması, saha sonunun içinde yakalanmış olması ya da karşı takımın saha sonunda top yerdeyken tutulmuş olması gerekir.^[32] Touchdowndan sonra takım toucdown sonrası skor (TSS, PAT) dener ve bunlardan birisi değeri 1 puan olan fazladan puan, diğeri ise değeri 2 puan olan 2. touchdowndır. TSS'ler oyunun profesyonellik derecesine bağlı olarak 2 ya da 3 yarda çizgisinden gerçekleştirilir. Eğer takım 1 puanlık (fazladan puan) oyunun denerse, vurucu tutucunun tuttuğu topa vurur ve sayı direklerinin arasından geçirmeye çalışır, eğer top direklerin arasından geçerse sayı başarılıdır.^[44] Eğer takım 2 puanlık oyun denerse, takım touchdown yapmaya çalışır ve eğer başırılı olursa 2 puan kazanır, buna 2 puan oyunu denir.^[44] Eğer TSS'lerden herhangi biri başarısız olursa, takım bundan puan almaz.^[45][46][47] Büyük çoğunlukla takımların fazladan puan denemesi başarılıdır ve profesyonellik derecesi düşse dahi başarı oranı çok düşmez, ancak 2 puan oyunu çok daha fazla risk içerdiğinden başarı ihtimali de düşüktür, daha az bilinir ve daha az denenir ki bu yüzden TSS genellikle fazladan puan olarak bilinir.^[44]

Puan vuruşu, bilinen adıyla field goal (FG), 3 puan değerindedir ve vuruşla, topun sayı direklerinin arasından geçirilmesiyle olur.^[48][49][50] Bir TSS'den ya da field goaldan sonra skoru yapan takım kickoff yapmak zorundadır.^[51] Güvence, bilinen adıyla safety ise is topu taşıyan kişi kendi saha sonunda düşürüldüğünde elde edilir. Safetynin değeri 2 puandır ve savunma takımına verilir.^[32] Ek olarak, safetyden sonra puanı kaybeden takım, puanı kazanan takıma topu serbest vuruş yardımıyla gönderir.^[52]

 

Amerikan futbolu maçları uzunluğu 120 yard (110 m) ve eni 53 yard (48 m) olan çim sahalarda oynanır. Sahadaki çizgiler sayı çizgilerinin arasında olmakla beraber sayı çizgileri ile saha sonu çizgisi arasında 10 yard (9,1 m) bulunur..

Sahadaki ana çizgiler her yarı sahanın kendi saha sonuna olan uzaklığını göstermek adına kullanılır. Her ana çizginin arasında 10 yardalık bir mesafe bulunur. Bu ana çizgilerin her biri, arasında 5 yarda mesafe bulunan çizgilerle 2'ye bölünmüştür. Aynı şekilde bu 5 yardalık çizgilerde arasında 1 yarda bulunan ve daha detaylı hesaplar için kullanılan çizgilerle 5 parçaya bölünmüştür. Bunun yanında sayı vuruşlarının mesafesini ölçmek ve doğruluğunu onaylamak adına da sayı direklerinin hizasından itibaren, bir sayı direğinden diğer sayı direğine, arasında enine 5 yarda boyuna ise 1 yardalık mesafe bulunan çizgiler mevcuttur. Touchdown sonrası sayılar için ise, sayı çizgisinin gerisine, kolej futbolunda 3, profesyonel futbolda ise 2 yardalık mesafe ile 1 yardalık çizgiler çizilir.^[53][54][55]

Sayı direklerinin merkezi, sahanın enine uzunluğunun tam ortasındadır. Sayı direklerinin pivot kısımdan ayrıldığı bölgenin yerden yüksekliği 3 metre (10 fit), pivot kısmın üstü ise kolej ve profesyonel futbolda 6 metre, lise futbolunda ise 7 metredir.^[56][57][58] Sayı direkleri genellikle sarı renklidir ve en üst kısmında belli olması adına turuncu bayraklar bulunur.^[56][57][58]

Amerikan futbolunda kullanılan top (kısaca futbol) ragbi'deki topla neredeyse aynıdır.^[59] Oyunun profesyonellik derecesine göre değişiklik gösteren futbolun şişirilme miktarı 12,5 psiden 13,5 psiye kadar, ağırlığı 397 gramdan 425 grama kadar herhangi bir değer alabilir (profesyonellik derecesinin kurallarına göre);^[58][60][61] ancak ölçüler genellikle aynıdır. Profesyonel futbolda kullanılan futbolun uzun ekseni 11 inçten 11,25 inçe kadar, uzun çevresi 28 inçten 28,5 inçe kadar kısa çevresi 21 inçten 21,25 inçe kadar değişiklik gösterebilir.^[58][60]

Amerikan futbolu maçları hem profesyonel hem kolej düzeyinde 15 dakikalık 4 çeyrek, 30 dakikalık 2 yarı olmak üzere toplamda 60 dakikadır.^[62][63] Lise düzeyinde ise çeyrekler 12 dakika, yarılar ise 24 dakika olmak üzere maç toplamda 48 dakika sürmektedir.^[64] 2 devrenin arasında 1. devre bittikten sonra başlayan bir devre arası süresi bulunur ve aynı zamanda 1. çeyrek ile 2. çeyrek, 3. çeyrek ile de 4. çeyrek arasında da ufak bir ara bulunmaktadır.^[62][63][65] Oyunun başlangıcında, iki takımın oyuncuları ve hakemler saha ortasında para atışını yapmak için buluşurlar. Para atışı sırasında konuk ekibin kaptanı, paranın yüzlerinden olan "heads"'i ya da "tails"'i seçer. Para atışını kazanan tarafın kaptanı ise 1.-2. yarı için kickoff'u yapmayı, 1.-2. yarı için alıcı olmayı ya da savunulacak saha sonunu seçer. Para atışını kaybeden tarafın kaptanı ise, kazanan tarafın seçim yapmadığı tarafta seçim yapar. Örneğin eğer kazanan takım herhangi bir yarıda kickoff yapmayı tercih etmişse, kaybeden taraf herhangi bir yarı için savunacağı saha sonunu seçebilir. Çoğu takım para atışını kazanınca kickoff alıcısı olmayı tercih eder çünkü bu ilk drive için topun kontrolünü almak demektir.^[66] Takımlar 3. çeyreğe başlarken kickoff alıcısı ya da vurucusu olmayı ayrıca saha sonlarını değiştirirler.^[67] Eğer 1. yarının sonunda bir hak devam ediyorsa, oyun hak tamamlanana kadar devam eder.^[68][69][70]

Her şeye rağmen oyun süreleri duraksama, oyun araları ve karar süreleri gibi gecikmelerden dolayı uzar ve ortala bir NFL maçının süresi 3 saatten biraz uzundur.^[71] Oyun zamanı ise bir oyun saati yardımıyla tutulur. Aynı şekilde bu saat, hakemlerin kararlarına göre, duraksamalara göre ve saati etkileyecek durumlara göre bir operatör tarafından idare edilir.^[62][72] Bu saatten ayrı olarak bir de hak süresi saati bulunur ve bu saat duraksama zamanlarını sınırlandıran süreyi gösterir. Eğer oyuna başlanamadan bu hak süresi biterse, hücum takımı gecikmeden ötürü ceza alır. Bu süre profesyonel ve kolej futbolunda 40 saniye, lise futbolunda ise 25 saniyedir ancak eğer gerekirse hakemler bu süreye ekleme ya da çıkarma yapabilirler.^[68][73][74]

 

Oyunda hücum takımının topu ilerletmek adına kullanabileceği 2 ana oyun türü bulunur: koşu oyunu ve pas oyunu. Standart bir oyundan önce oyun kurucu, yapılacak oyunu takıma söyler ve ardından pivot snap yaparak topu oyun kurucuya gönderir, oyunu başlatır. Bunun hemen ardından oyun kurucu topu önce iki eliyle, daha sonra ise güçlü eliyle tutar, ya pas verir ya da kendisi koşar. Eğer topu taşıyan oyuncu düşer, saha dışına çıkar veya düşürülürse ya da hiçbiri olmadan pas isabetsiz kalırsa o anki oyun biter. Aynı şekilde pas oyunun gerçekleşebilmesi için ise pası verecek oyuncunun (genelde quarterback) oyun çizgisinin arkasında olması gerekir.^[51] NFL'de bu kurallara ek olarak topu taşıyan oyuncunun kaskının çıkması da o anki oyunu bitirir.^[75]

Hücum takımının topu 10 yarda ilerletebilmek için 4 hakkı, bilinen ismiyle 4 downı bulunur. Eğer hücum takımı bu 4 down içerisinde topu 10 yarda ilerletebilirse başka bir 4 down daha kazanır. Eğer hücum takımı bu 4 down içerisinde topu 10 yarda ilerletememiş ise, topu çevirir ve hücum hakkı bulunulan konumdan karşı takıma geçer. Ancak çoğu zaman takımlar 4. hakkına ulaştığı zaman topu punt yardımıyla uzaklaştırır ve karşı takımın oyununa olabildiğince geriden başlamasını sağlar; bunun yanında eğer takım field goal mesafesinde ise, skor kazanmak için bir sayı vuruşu deneyebilir.^[51] Down sisteminin doğru bir biçimde ilerleyebilmesi için zincir kullanan 2 hakem saha kenarında sürekli topu takip eder.^[76] Televizyon yayınlarında ise first down çizgisi sarı bir biçimde ekrana çizilmektedir.^[77]

 

Amerikan futbolunda vuruşların 2 ana kategorisi bulunur. Bunlardan birisi oyun anı vuruşlarıdır ve hücum takımı tarafından oyun çizgisinin arkasından olmak üzere herhangi bir oyun sırasında yapılabilir,^[80][81][82] diğer vuruş çeşidi ise serbest vuruşlardır.^[83][84][85] Serbest vuruşlar ise; yarıların başlarında, uzatma devresinin başında, başarılı bir field goaldan sonra vurulan kickoff ve safetyden sonra vurulan safety kick olmak üzere 2 çeşittir.^[81][86][87]

Kickoffta, top, profesyonel ve kolej futbolunda vurucu takımın sahasındaki 35 yarda çizgisine, lise futbolunda ise 40 yarda çizgisine konur. Ardından vurucu takım hareketli vuruş ya da tutucu yardımıyla vuruştan birini seçer. Eğer tutucu yardımıyla vuruş seçildiyse, top yere, tutucuya konulabilir ya da eğer gerekirse bir tutucu yardımıyla tutulabilir. Safety kick sırasında ise vurucu takım topu kendi sahasında bulunan 20 yarda çizgisine koyar. Bu durumlarda vurucu takım topu punt yardımıyla, hareketli vuruşla ya da tutucu yardımıyla uzaklaşabilir ancak profesyonel seviyede tutucu yardımıyla vuruşta özel top tutucu araçları (kicking tee) kullanamaz. Vuruşun ardından alıcı takımdaki herhangi bir oyuncu topu tutup ilerletebilir, aynı zamanda top 10 yardalık mesafeyi geçmişse vurucu takım da topu tutabilir.^[88][89][90]

Oyun anı vuruşlarının ise 3 çeşidi bulunmaktadır: hareketli vuruşlar, tutucu yardımıyla yapılan vuruşlar ve puntlar. Sadece hareketli ve tutucu yardımıyla yapılan vuruşlar skor kazandırabilir.^[48][49][50] Tutucu yardımıyla yapılan vuruşlar ise skor kazandıran vuruşların genelde tercih edilenidir,^[78] çünkü hareketli vuruşlarda topun sivri ucu vuruşu zorlaştırmaktadır.^[78][79] Oyun anı vuruşu yapıldıktan sonra ve top oyun çizgisini geçtikten sonra, eğer yakalanırsa vurucu takım tarafından tutulup ilerletilebilir. Bu durumda ya da topun kimse tarafından tutulamadan yere değmesi durumunda top artık ölü top olur ve ölü top kuralları geçerlilik kazanır, bir sonraki oyunun başlama noktası bu olaylardan gerçekleşenin gerçekleşme noktasıdır.^[91][92][93]

 

Amerikan futbolu sert temaslar gerektiren bir oyundur ve yapısı gereği sakatlıklar sıkça görülmektedir. Çoğu sakatlıklar takımların antrenmanlarında gerçekleşirken, sakatlıkların geneli oyuncuların birbirine yaptığı sert temaslardan kaynaklanmaktadır.^[94] Sakatlıkları engellemek adına, oyuncuların bir ekipman setini eksiksiz olarak giymesi gerekir. En düşük seviye oyuncuların kask ve omuz padi giymesi yeterlidir ancak üst seviye liglerde oyuncuların bunlara ek olarak dizlik, göğüs koruyucuları ve ağız koruyucuları gibi ekipmanlar giymesi gerekmektedir.^[95][96][97] Sakatlıkların çoğu vücudun alt kısmında, hatta geneli diz bölgesinde olsa da vücudun üst kısmında da sakatlıkların görülmesi mümkündür. En çok görülen sakatlık türleri ise zorlanmalar, burkulmalar, morluklar, kırıklar, çıkıklar ve beyin sarsıntılarıdır.^[94] Beyin sarsıntısı gibi sakatlıkların tekrarı, oyuncuların hayatına bunaklık, Parkinson hastalığı ve depresyon gibi kalıcı etkiler bırakabilmektedir.^[98]

• Türkiye millî Amerikan futbolu takımı
• Skor çizgisi (Amerikan futbolu)
• Türkiye'de Amerikan futbolu
• Uluslararası Amerikan Futbolu Federasyonu
• Tight end (Amerikan Futbolu)
• Kırmızı bölge (Amerikan futbolu)
• Sack (Amerikan futbolu)
• Futbol sporları
• Amerika Birleşik Devletleri millî Amerikan futbolu takımı

• nfltr.com24 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• tbsf.org.tr 3 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.