Hristiyan anarşizmi
| Makale serilerinden |
 |
Hristiyan anarşizmi, Hristiyanların sadece İsa'nın öğretilerinde vücut bulan Tanrı'ya karşı sorumlu olduklarını, tek gerçek otorite kaynağının Tanrı olduğunu kabul eden ve savunan inanç veya felsefi öğreti.[1] Çoğu Hristiyan anarşist pasifisttir, savaşı ve şiddet kullanmayı reddeder.[2]
Hristiyanlıktaki "Tanrı Krallığı" inancı birçok düşünürü etkilemiş, Orta Çağ ve Yakın Çağ'da birçok düşünür kendi felsefelerini oluşturmuşlardır. Bazıları kitaplarında bu temayı işlerken bazıları bu düşünceyi hayata geçirmişlerdir.
Kitâb-ı Mukaddes'te İsrail ve Filistin'deki krallıkların çok kötü yönetildiği yazılmıştır. Erken Hristiyanlık döneminde Augustus (5. yüzyıl) Tanrı'nın Kenti adlı eserinde siyaseti kötülük olarak gördü ve lanetledi, Tanrı'nın krallığının kurulması ile bu lanetin ortadan kalkacağını savundu. Daha sonra Francis, İsa gibi gönüllü yoksulluğu kabul etti, küçük bir grup oluşturdu. Devletin ve Kilise'nin insanları kandırarak haksız servete ulaştığını, dolayısıyla otoritelerinin ortadan kalkması gerektiğini söylemiştir.
İngiliz Devriminde Bağırganlar ve Kazıcılar adlı iki grup ortaya çıktı; bunlar özellikle Augustin'in "Seviniz ve dilediğinizi yapınız." sözü üzerine anarşizme yakınlaşmışlardır. Blake ise devletin ve kilisenin insanları ezdiğini, sömürdüğünü söylemiştir[kaynak belirtilmeli]. Ayrıca Doğa-İnsan, Kilise-Hristiyanlık, Sermaye-Emek arasında bir tutarsızlık olduğunu düşünmüş ve vurgulamıştır. Blake otoriteyi başlıca adaletsizlik olarak görürdü. Hiçbir yasanın tüm durumları kapsayamayacağını söylüyordu. Tüm insanlar için tek bir yasanın çıkmasını da saçma buluyordu. Bu düşüncesi üzerine "Aslan ve öküz için tek yasa çıkarılması zulümdür." demiştir.
İngiltere'de Wistanley kurduğu komünle bu düşüncenin hayata geçirilebileceğini göstermeye çalışmıştır. Daha sonra, İngiltere'de Godwin anarşizmin babası sayılacaktır ve o da Hristiyanlığı örnek almıştır[kaynak belirtilmeli].
Ayrıca Rus soyluları arasında ve Ortodoks halk arasında anarşist düşünürler ve anarşizm felsefesini kabul etmiş insanlar vardı. Tolstoy barışçı anarşizmi ile bir örnektir. Kitaplarında devletlerin yaptığı hataları ve insan kayırmalarını ele almış, Diriliş adlı romanında olduğu gibi ara sıra Kitâb-ı Mukaddes'ten bölümler sunarak Tanrı Krallığı temasını işlemiştir. Tolstoy "Eğer insanlar Tanrı'nın çocukları olduklarını anlayabilselerdi ne düşman ne de köle kalırdı. Bu durumda devlete ve onun zararlı kurumlarına ihtiyaç kalmazdı."[kaynak belirtilmeli] demiştir. Nitekim bugün Hristiyan anarşizmi dendiğinde Tolstoy ilk akla gelen isimlerdendir ve neredeyse Hristiyan anarşizmi ile özdeşleşmiştir.
Anarşizme aslında Bakunin gibi Tanrı'yı reddeden anarşist felsefecilerle birlikte dinsizlerin (bilhassa ateistlerin) daha çok ilgi gösterdiği düşünülse de, Hristiyanlıktaki Tanrı Krallığı inancını dünyaya da yansıtabileceklerini ve Tanrı dışında otorite olmayacağını düşünen bazı rahip ve koyu dindar Hristiyanlar da inançları doğrultusunda anarşizmi savunmuş veya yaşamışlardır.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Christocrate.ch31 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca)
- Christian Anarchy5 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Christoyannopoulos, Alexandre (2010). Nathan J. Jun; Shane Wahl (Ed.). New Perspectives on Anarchism. Lexington Books. s. 149. ISBN 978-0739132401.
Christian anarchism 'is not an attempt to synthesise two systems of thought' that are hopelessly incompatible; rather, it is 'a realisation that the premise of anarchism is inherent in Christianity and the message of the Gospels'
- ^ Christoyannopoulos, Alexandre (Mart 2010). "A Christian Anarchist Critique of Violence: From Turning the Other Cheek to a Rejection of the State" (PDF). Political Studies Association. 5 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2018.
Siyaset serisi | ||
| Gelenekler |  | |
| Anarşistler | Adolph Fischer (1858–1887) • Aleksandros Grigoropulos (1993–2008) • Alexander Berkman (1870–1936) • Alfredo M. Bonanno (1937– ) • Anselmo Lorenzo (1841–1914) • Auguste Vaillant (1861–1894) • Benjamin Tucker (1854–1939) • Bhagat Singh (1907–1931) • Sacco ve Vanzetti (1888–1927) • Buenaventura Durruti (1896–1936) • Carlo Cafiero (1846–1892) • Carlo Giuliani (1978–2001) • Colin Ward (1924–2010) • Daniel Guérin (1904–1988) • Dyer Lum (1839–1893) • Edward Abbey (1927–1989) • Élisée Reclus (1830–1905) • Émile Armand (1872–1963) • Emile Henry (1872–1894) • Émile Pouget (1860–1931) • Emma Goldman (1869–1940) • Errico Malatesta (1853–1932) • Ettore Aguggini (1902–1929) • Fernand Pelloutier (1867–1901) • Ferdinando Nicola Sacco (1891–1927) • Francisco Ascaso Abadía (1901–1936) • Gün Zileli (1946– ) • Henry David Thoreau (1817–1862) • Jacques Ellul (1912–1994) • Jaroslav Hašek (1883–1923) • Johann Joseph Most(1846–1906) • John Zerzan (1943– ) • Joseph Déjacque (1821–1864) • Juan García Oliver (1901–1980) • Jules Bonnot (1876–1912) • Karim Landais (1980–2005) • Lev Tolstoy (1828–1910) • Lucy Parsons (1853–1942) • Luigi Fabbri (1877–1935) • Luigi Galleani (1861–1931) • Lysander Spooner (1808–1887) • Marius Jacob (1879–1954) • Max Stirner (1806–1856) • Mikhail Bakunin (1814–1876) • Murray Bookchin (1921–2006) • Murray Rothbard (1926–1995) • Nestor Mahno (1888–1934) • Noam Chomsky (1928– ) • Paul Avrich (1931– 2006) • Pyotr Kropotkin (1842–1921) • Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) • Ravachol (1859–1892) • Sante Geronimo Caserio (1873–1894) • Sébastien Faure (1858–1942) • Ugo Fedeli (1898–1964) • Volin (1882–1945) • Voltairine de Cleyre (1866–1912) • William Godwin (1756–1836) | |
| Tarihte anarşizm | ||
| Anarşist teori | ||
| Kültür ve anarşizm | ||
| Ülkelere göre anarşizm | ||
