Dilencilik

Dilencilik, yardıma muhtaç olduğu gerekçesiyle başka insanlardan para, yiyecek vb. şeyler isteme. Geçimini bu şekilde sağlayan kişiye dilenci denir. Dilencilere, geri kalmış ve gelişmekte olan ülkelerde daha çok rastlanır. Dilencilik dünyanın en eski mesleklerinden biridir.

Dilencilik bazen dinî gerekçelerle yapılır. Bazı din ve mezheplerde din adamları dilenerek veya sadece bağışlarla geçinirler. Bu tür dilenme, din adamlarının dünya işlerinden ellerini çekerek dinî çalışma ve meditasyonlarına daha fazla zaman ayırmalarına imkân verir.

• Bir köşe başında bekleyerek geçenlerden para isteme. Bu tür, en yaygın dilencilik şeklidir.
• Sokaklarda gezerek, dükkân önleri, toplu taşım durakları gibi işlek yerlerde yardım dilenme. Bu tür dilencilik hastanede mahsur kalma, parasızlık nedeniyle yolda kalma gibi mazeretler ileri süren dilenciler tarafından en çok tercih edilen şekildir.
• Kapı kapı dolanarak ev sakinlerinden yardım dilenme. Bu tür dilencilik de yolda kalma veya hastanede mahsur kalma mazeretlerini kullananlar tarafından sıklıkla tercih edilir. Bazı durumlarda sadece işitme ve/veya konuşma engelli olduğunu belirten bir pankart taşırlar.
• Yoksul görünümlü olmayan kişiler tarafından yapılan dilencilik. Bu tür dilencilikte dilenci, benzin bitmesi, cüzdanını kaybetme gibi mazeretler ileri sürerek insanları dilenci olmadığına, gerçekten yardıma ihtiyacı olduğuna inandırmaya çalışır. Çoğu kez yardım eden kişilerin adresini isteyerek parayı geri gönderme sözü verir.

Dilencilerin bir kısmı gerçekten yardıma muhtaç olmakla beraber bir kısmı da toplumun insaf, yardımseverlik ve dindarlık duygularını sömürerek kolay ve haksız kazanç elde etmeye çalışırlar. Bu amaçla genellikle yoksul görünümlü olmaya dikkat ederler. Engelli olmak veya engelli çocuğu olmak avantaj sağladığı için engelli veya hasta taklidi yaparlar. Bazı durumlarda dilenci çetelerinin eline düşmüş çocuklar sakat bırakılır veya engelli rolü oynamaya zorlanır.

Gelişen teknoloji ile birlikte dilencilerin çalışma şekilleri de değişmiştir. Günümüzde dilenci çeteleri cep telefonu ile haberleşerek zabıta veya polis kontrollerine karşı birbirlerini uyarmakta, aynı bölgelerde dilenmemeye dikkat etmektedirler.^{[kaynak belirtilmeli]} Polisler tarafından gözaltına alınan dilencilerin yüklü miktarda meblağ elde ettiği görülmektedir.^[1]

Dilenmek pek çok ülkede suç olmamakla birlikte dilenciliğe zorlamak ya da aklı baliğ olmayan kimseleri suistimal etmek suçtur ve cezaî yaptırımla karşılaşılabilir. Kamu huzurunu bozduğu durumlarda dilenciler, polis, zabıta gibi kamu görevlileri tarafından dilendikleri mekândan uzaklaştırılabilirler.

Birleşik Krallık'ta 1824 yılında çıkarılan Evsizler Yasası'na göre dilencilik suçtur ancak hapis cezası yaptırımı yoktur. Bununla birlikte genellikle, toplu taşım araçları haricinde dilencilere müdahalede bulunulmaz.

Romanya'da 1991 yılında çıkarılan 61 no.lu yasaya göre dilencilik suçtur.^[2]

Türklerde ilk olarak Timur İmparatorluğu zamanında dilencilik âdetinin kaldırılması yönünde adım atılmıştır. Tüzükât-ı Timur eserinde Hükümdar Timur çalışamayan dilencilere yardım yapılmasını ve bunların bir daha dilencilik yapmaması ve bu konuda resmî yazı alınmasını, aksi halde memleketten sürülmelerini hükmetmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Günümüzde ise TCK'ya göre dilencilik suç olmamakla birlikte dilenciliğe zorlamak ya da aklı baliğ olmayan kimseleri suistimal etmek suçtur. TCK madde 229 şu şekildedir:

1. Çocukları, beden veya ruh bakımından kendini idare edemeyecek durumda bulunan kimseleri dilencilikte araç olarak kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
2. Bu suçun üçüncü derece dahil kan veya kayın hısımları ya da eş tarafından işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
3. Bu suçun örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmiş olması hâlinde, verilecek ceza bir kat artırılır.

T.C. devleti, yardıma muhtaçları Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü'ne yönlendirerek ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olmaktadır.

Wikimedia Commons'ta Dilencilik ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Bir Kent Sorunu: Dilencilik (sempozyum kitabı) 28 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (~180 MB)