Bulgar Komünist Partisi
Bulgar Komünist Partisi Българска комунистическа партия Balgarska komunistiçeska partiya | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | Бкп |
| İlk lider | Dimitır Blagoev |
| Son lider | Petır Mladenov |
| Kuruluş tarihi | 1903 |
| Kapanış tarihi | 3 Nisan 1990 |
| Gençlik kolu | İşçi Gençlik Birliği |
| İdeoloji | Komünizm Marksizm-Leninizm |
| Siyasi pozisyon | Aşırı Sol |
| Uluslararası üyelik | Komintern (1919-1943) Kominform (1948-1956) |
| Bulgaristan | |
Bulgar Komünist Partisi (Българска комунистическа партия / Balgarska komunistiçeska partiya) Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nin 1946-1990 yılları arasında iktidardaki partisiydi. Vatan Cephesi'ne liderlik eden parti 1944 yılında II. Dünya Savaşı'nın sonuna doğru, Bulgar partizanlar hükûmeti devirmesi sonucu iktidara geldi.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Partinin kuruluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Partinin kökeni 1903 yılında Sosyal Demokrat Parti'den ayrılarak kurulan Bulgaristan Sosyal Demokrat ve İşçi Partisi'ne dayanıyordu. Partinin lideri Dimitır Blagoev'di. Georgi Dimitrov da partinin önde gelenleri arasındaydı. Parti Bulgaristan'ın I. Dünya Savaşı'na katılmasına karşı çıktı, Ekim Devrimi'ne yakınlık duydu ve 1919 yılında kurulan Komintern'e katıldı. Bundan sonra Bulgaristan Komünist Partisi olarak yeniden örgütlendi. Dimitrov partinin kuruluşundan 1949 yılındaki ölümüne kadar merkez komite üyesiydi. 1946-1949 arası devlet başkanlığı yapmıştı.
1938 yılında İşçi Partisi'yle birleşen parti Bulgar İşçi Partisi adını aldı. 1948 yılında Bulgar İşçileri Sosyal Demokrat partisiyle yaşanan birleşmeden sonra partinin adı Bulgar Komünist Partisi'ne dönüştü.
Çervenkov dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dimitrov'un ani ölümünden sonra partinin başına Vulko Çervenkov geçti. Katı bir Stalinist olan Çervenkov partiyi Moskova çizgisinde tuttu. 1948'de Kominform'a katılan parti Yugoslavya Komünist Partisi'nin ittifaktan atılması sonrasında Titocu olduğu ileri sürülen parti üyelerine karşı iç temizlik yaptı. Geniş çaplı tutuklamalar yaşandı. Stalin'in ölümünden bir yıl sonra 1954 Mart'ında Çervenkov görevinden alındı.
Jivkov dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]1954-1989 arası partiyi Todor Jivkov yönetti. Sovyetler Birliği'ne yakın olan Jivkov Nikita Kruşçev'in yerini Leonid Brejnev'e bırakmasından sonra da bu bağlılığını sürdürdü. 1980'li yıllarda parti ülkede yaşayan Türk azınlığa karşı asimilasyon politikaları nedeniyle uluslararası çapta eleştiriye uğradı.
Partinin dağılışı
[değiştir | kaynağı değiştir]1989'da Doğu Bloku'nu saran reform sürecinde Jivkov görevinden ayrılmak zorunda kaldı ve daha ılımlı bir çizgiye kayan parti 1990 yılında Marksizm-Leninizm çizgisinden vazgeçtiğini duyurdu ve adını Bulgar Sosyalist Partisi olarak değiştirerek Sosyalist Enternasyonal'e katıldı. Bunun üzerine partiden ayrılan birçok eski komünist yeni örgütlenmelere giriştirler. Aleksander Paunov yönetimindeki Bulgaristan Komünist Partisi bu oluşumlardan biridir.
Parti liderleri
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vasil Kolarov, Dimitır Blagoev, Georgi Dimitrov ve Todor Jivkov
- Dimitır Blagoev (1903–1924)
- Georgi Kirkov (–)
- Hristo Kabakçıyev (–)
- Georgi Dimitrov (1946–1949)
- Vulko Çervenkov (1949–1954)
- Todor Jivkov (1954–1989)
- Petır Mladenov (1989–1990)
- Aleksandır Lilov (1990)
