Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]
İçeriğe atla

İslahiye

Vikipedi, özgür ansiklopedi
İslahiye
İlçe
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlGaziantep
Coğrafi bölgeAkdeniz Bölgesi
İdare
 • KaymakamMuhammet Lütfü Kotan[1]
 • Belediye başkanıKemal Vural (AK Parti)
Rakım530 m
Nüfus
 (2018)
 • Toplam67.674
 • Kır
-
 • Şehir
67.862
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu27800
İl alan kodu0342
İl plaka kodu27

İslahiye, Gaziantep ilinin güneybatısında yer alan ve geçim kaynağı tarım olan bir ilçedir. Nüfusu 67.862 kişidir. İdari bakımdan Gaziantep'in bir ilçesi olmasına rağmen Akdeniz Bölgesi'ne aittir. Akdeniz Bölgesi 'nin doğu ucunda bulunmasından dolayı iklim, bitki örtüsü ve tarımsal faaliyetler açısından Akdeniz Bölgesi'ni andırır. İlçede üzüm festivalleri yapılmaktadır.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

İslahiye, Gaziantep ilinin en eski yerleşim alanlarından biridir. İslahiye Ovası'ndaki çeşitli höyüklerde yapılan araştırmalar yerleşimin Erken Kalkolitik çağda (MÖ. 5500-5000) başladığını göstermektedir. Yöredeki Tilmen, Gedikli ve Zincirli’deki höyüklerde yapılan kazılar Geç Hitit döneminde önemli bir yerleşim yeri olduğunu göstermiştir. MÖ. 1400’lerde Luviler ve Hititler, Sam'al ’a yerleşmiş daha sonra Aramiler ve MÖ. 800 ’lerin sonlarına doğru Asurlular buraya egemen olmuşlardır. MÖ. 333’te Büyük İskender buraya kadar gelmiş ve yeni bir kent kurmuştur. Romalı komutan Pompeius bu kente Nikopolis ismini vermiştir. Nikopolis, Roma’nın Suriye eyaletine bağlı olmuştur.

Partların yağmalamasından sonra şehir önemini yitirmiştir. Bizans döneminde kentin adından söz edilmez. Bölge 1516 yılında Yavuz Sultan Selim tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Yavuz, ele geçirdiği bu yöreye bey olarak Karamanoğlu Beyliği'nin önde gelen sülalelerinden Kösebirleri (Kösebekir) Bey olarak göndermiştir.

Çukurova çevresindeki Kozan ve Gavur Dağı'ndaki Türkmen ve Kürt beyliklerinin tenkili için 1864’te oluşturulan Fırka-i İslahiyye ("Uslandırma Tümeni") adlı sefer birliği 1866 yılında burada yeni bir yerleşim yeri kurarak, dağlardan indirilen aşiret mensuplarını iskân etmiştir. Askerî birliğin anısına kente İslahiye ismi verilmiştir.

I. Dünya Savaşı’nın ardından Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra, İslahiye çevresi önce İngilizler daha sonra da Fransızlar tarafından işgal edilmiştir. Kılıç Ali Paşa'nın birlikleri, 5. dereceden Mecidi Nişanı sahibi Kösebekiroğlu Yüzbaşı Hacı Süleyman, Sima, Sılama, Hacı Ağa, Hacı Daloğlu, Tapucu Ahmet Efendi, Çilo Bekir Ağa ,Süleyman Ağa, Hamza Ağa, Hurşit Ağa, Şıh Mehmet Ağa gibi büyük aile reisleri halkın direnişine destek olmuştur. Fransızların işgali esnasında büyük kahramanlıklar gösteren İslahiye halkı Güvercin Geçidi mevkiinde Fransızları yenilgiye uğratmış ve bunun sonucu olarak da Fransızlar 13 Kasım 1920’de bölgeyi terk etmek zorunda kalmışlardır. 20 Ekim 1921 tarihinde imzalanan Ankara Antlaşması ile Türkiye-Suriye sınırının yeniden çizilmesi sonucunda İslahiye sınırı da tespit edilmiştir.

19. yüzyıl sonlarında Adana vilayetinin Cebelibereket (Osmaniye) sancağına bağlı bir kaza merkezi iken, 1933’te Cebelibereket kaldırılmış, İslahiye de Gaziantep’e ilçe olarak bağlanmıştır. Daha sonra Nurdağı ilçe olunca Sakçagözü Bucağı ve bu bucağa bağlı 19 köy İslahiye'den alınarak Nurdağı'na bağlanmıştır.

İlçede günümüze gelebilen tarihi eserler arasında; Nikopolis (İslahiye) kentinin kalıntıları, Akropol surları, Tilmen Höyük, Gedikli Höyük, Zincirli Höyük (Sam’al), Kırışkal Höyük ve Yesemek köyündeki Yesemek Açık Hava Müzesi bulunmaktadır.

İlçede, 1958'de 2.400 m2 alana kurulan kapalı cezaevi, 2019'da kullanıma kapatılmasının ardından kütüphaneye dönüştürüldü ve 2020'de “İslahiye Sabiha – Aziz Bali İlçe Halk Kütüphanesi” ismiyle koğuşlardan birisinin korunarak açıldı.

İlçe, 2023 Kahramanmaraş depremleri sebebiyle ağır hasar görmüştür.

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akdeniz Bölgesi'nin doğu bölümünde yer alan, Gaziantep iline bağlı bir ilçe olan İslahiye’nin, doğusunda Merkez ilçe, doğu ve güneydoğusunda Kilis, güney ve güneybatısında Hatay, batısında Osmaniye, kuzey ve kuzeydoğusunda Kahramanmaraş, güneyinde de Suriye bulunmaktadır. Gaziantep’in batı kesiminde yer alan ilçe topraklarının batı ve doğusu engebeli, orta alanları ise düzlüktür. Batısında Nur Dağları'nın doğu uzantıları, doğusunda ise, Sof (Kartal) Dağı bulunmaktadır. İslahiye Ovası bu dağların arasında güneybatı-kuzeydoğu doğrultusunda uzanır. Aynı zamanda tektonik kökenli olan bu ova, Kahramanmaraş-Hatay çöküntü alanındadır. Nur ve Sof Dağlarından doğan çok sayıdaki çay ve dereler ovayı suladıktan sonra Asi Nehri’ne katılır. Bu akarsuların en önemlisi Karasu Çayı’dır. Bu çayın üzerine sulama ve taşkınları önlemek amacı ile Tahtaköprü Barajı kurulmuştur. İlçenin doğal bitki örtüsünü makidir. Yüksek yerlerde (Hızırlı Yaylası) ormanlık alanlara da rastlanır.

İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 518 metre olup, Gaziantep’e 88 km uzaklıktadır. Yüzölçümü 1.513 km², toplam nüfusu ise 59.911'dir.

İklim özellikleri bakımından Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında geçiş özelliği gösterir. Daha çok Akdeniz ikliminin etkisindedir. Bazı yıllar coğrafi konumu ve sıcaklık etkisiyle kışlar şiddetli geçer. Yazların şiddetli sıcak geçmektedir.

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

İslahiye ulaşım olanakları bakımından kavşak noktadadır. İlçe içerisinden geçen Gaziantep-Antakya güzergâhı yol ilçe dışına taşınarak ulaşımı rahatlatmıştır. Yeni yapılan yol gidiş geliş çift şerit olup döküm asfalt türündendir.

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe ekonomisi tarım, hayvancılık ve ormancılığa dayalıdır. Yetiştirilen başlıca bitkiler, buğday, soğan, şeker pancarı, pamuk, arpa, baklagiller, zeytin, kırmızı biber, sarımsak, soya fasulyesi, mısır ve üzümdür. Su boylarında sebzecilik yapılmaktadır. İlçenin dağlık kesimlerinde hayvancılık ve ormancılık ön plandadır. Sığır, koyun ve kıl keçisi yetiştirilir. İlçe topraklarında boksit ve dolomit yatakları vardır. İlçede çok sayıda taş madeni ocakları ve hazır beton firmaları vardır.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Toplam Şehir Kır
İslahiye ilçesi (Osmaniye)
1927[3] 18.373 1.419 16.954
İslahiye ilçesi (Gaziantep)
1935[4] 26.538 2.284 24.254
1940[5] 24.767 4.521 20.246
1945[6] 27.149 4.313 22.836
1950[7] 32.478 4.993 27.485
1955[8] 39.647 7.395 32.252
1960[9] 50.414 11.560 38.854
1965[10] 59.911 13.775 46.136
1970[11] 66.570 16.892 49.678
1975[12] 78.292 20.683 57.609
1980[13] 85.605 22.082 63.523
1985[14] 96.504 29.031 67.473
1990[15][a] 72.235 34.607 37.628
2000[16] 79.011 38.770 40.241
2007[17] 66.083 31.963 34.120
2008[18] 65.218 31.204 34.014
2009[19] 65.521 30.904 34.617
2010[20] 65.531 30.942 34.589
2011[21] 65.762 31.468 34.294
2012[22] 66.193 32.342 33.851
2013[23] 66.170 66.170 veri yok
2014[24] 65.869 65.869 veri yok
2015[25] 65.799 65.799 veri yok
2016[25] 66.941 66.941 veri yok
2017[25] 67.714 67.714 veri yok
2018[25] 67.674 67.674 veri yok
2019[25] 67.023 67.023 veri yok
2020[25] 67.862 67.862 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Nurdağı ilçesinin kurulması ile nüfus azalmışrır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  3. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  4. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  5. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  6. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  7. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  8. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  9. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  10. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  23. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  24. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  25. ^ a b c d e f

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İslahiye&oldid=33318542" sayfasından alınmıştır