Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

İçeriğe atla

Katrancı Mehmet Pehlivan: Revizyonlar arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi
[kontrol edilmiş revizyon][inceleme bekliyor]
İçerik silindi İçerik eklendi
SpdyBot (mesaj | katkılar)
k top: Bot: genel dz., olası VP:TBA ile VP:VEFAT ihlalleri ve madde bakımı (hata bildir)
İmmoBot (mesaj | katkılar)
k top: dz
 
(2 kullanıcı tarafından yapılan 12 ara revizyon gösterilmiyor)
1. satır: 1. satır:
{{Düzenle|Mayıs 2013}}
{{Düzenle|Mayıs 2013}}
[[Dosya:Katrancı Mehmet Pehlivan'ın Fransa'da basılmış bir kartpostalı.jpg|küçükresim|Katrancı Mehmet Pehlivan'ın Paris'teki "Cartanji" takma adıyla basılmış bir Fransız kartpostalında yer alan fotoğrafı. (Paris, 1899)]]

{{Güreşçi bilgi kutusu
{{Güreşçi bilgi kutusu
|adı = Katrancı Mehmet
|adı = Katrancı Mehmet
6. satır: 6. satır:
|resim boyutu =
|resim boyutu =
|resim altı =
|resim altı =
|ring adları = Katrancı
|ring adları = Katrancı, Cartanji, Katrandji, The Bashi-bazouk Turk, Mehmed the Turk
|boyu = {{boy|m=1.96}}
|boyu = {{boy|m=1.96}}
|kilosu = {{Dönüştürme|145|kg|abbr=on}}
|kilosu = {{Dönüştürme|145|kg|abbr=on}}
12. satır: 12. satır:
|yayınlanmış kilosu =
|yayınlanmış kilosu =
|doğum tarihi = 1859
|doğum tarihi = 1859
|doğum yeri = [[Şumnu]], [[Bulgaristan]]
|doğum yeri = [[Şumnu]], [[Deliorman]], [[Osmanlı İmparatorluğu]]
|ölüm tarihi = {{Ölüm yılı ve yaşı|1925|1859}}
|ölüm tarihi = {{Ölüm yılı ve yaşı|1925|1859}}
|ölüm yeri = [[Susurluk]], [[Balıkesir (il)|Balıkesir]]
|ölüm yeri = [[Göbel]], [[Susurluk]], [[Balıkesir (il)|Balıkesir]], [[Türkiye Cumhuriyeti]]
|yaşadığı yer =
|yaşadığı yer =[[Susurluk]], [[Balıkesir (il)|Balıkesir]], [[Türkiye Cumhuriyeti]] ve
[[Karacabey]], [[Hüdavendigâr Vilayeti]], [[Osmanlı İmparatorluğu]]
|eğitildiği yer =
|eğitildiği yer =[[Şumnu]]
|eğiten =
|eğiten =
|debut =
|debut =
|emekliliği =
|emekliliği =
|website =
|website =
|akrabaları=[[Ozan Önen]]}}
}}
[[Dosya:Katrancı Mehmet Pehlivan - Kurtdereli Mehmet Pehlivan - Paris - Doublier - Ozan Önen.jpg|küçükresim|Osmanlı İmparatorluğu Edirne Kırkpınar Yağlı Güreşleri başpehlivanları Katrancı Mehmet Pehlivan (Solda) ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan (Sağda), Fransa'nın başkenti Paris'te, cihan pehlivanlığı için gittikleri turnede. ([[Folies Bergère]] müzikholü, Paris, 1899) ]]
[[Dosya:Katrancı Mehmet Pehlivan - Kurtdereli Mehmet Pehlivan - Paris - Doublier - Ozan Önen.jpg|küçükresim|Osmanlı İmparatorluğu Edirne Kırkpınar Yağlı Güreşleri başpehlivanları Katrancı Mehmet Pehlivan (Solda) ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan (Sağda), Fransa'nın başkenti Paris'te, cihan pehlivanlığı için gittikleri turnede. ([[Folies Bergère]] müzikholü, Paris, 1899) ]]
[[Dosya:Katrancı Mehmet Pehlivan.jpg|küçükresim|[[Osmanlı İmparatorluğu]] Edirne [[Kırkpınar Yağlı Güreşleri]] Başpehlivanı '''Katrancı Mehmet Pehlivan''', "Paris Şehri Ödülü" ve "Cihan Pehlivanlığı Turnuvası" için imparatorluğu temsilen gittiği Paris'te, [[Folies Bergère]] müzikholünde. (Paris, 1899)]]
'''Katrancı Mehmet Pehlivan''', 1859 yılında [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda -bugün [[Bulgaristan]] sınırları içinde kalan- [[Deliorman]] bölgesinin [[Şumnu]] şehrinin bir köyünde doğmuş efsanevi Türk güreşçidir. Diğer [[Osmanlı İmparatorluğu]] başpehlivanları gibi onun da [[Deliorman]] bölgesinde doğup büyümesi, pehlivan olmasının önünü açmıştır. Tıpkı [[Koca Yusuf]] gibi [[Evlad-ı Fatihan]] mensubu bir Şumnulu olup, 1453 sonrası [[Fatih Sultan Mehmet]] tarafından [[Balkanlar]]'a yerleştirilen bir [[Türkler|Türk]] aileden gelmektedir ve [[93 Harbi]] olarak anılan 1877-1878 [[Osmanlı-Rus Savaşı]] öncesi, Anadolu topraklarına göç ederek, Balkanlar'daki memleketine benzettiği [[Karacabey Ovası]]'nda bulunan [[Susurluk]]'un [[Göbel]] beldesine yerleşmiştir.
[[Dosya:Folies Bergère Grand Prix de Lutte de Paris 1899 - Championnat International,.jpg|küçükresim|Türk yağlı güreş efsanesi (siyah kıspetli) Katrancı Mehmet Pehlivan'ın illüstratör Henri-Gabriel Ibels tarafından resmedildiği Paris Folies Bergère 1899 Cihan Pehlivanlığı Büyük Turnuvası'nın resmî afişi. (Grand Prix de lutte de Paris, championnat international aux Folies-Bergère) Affiche Illustrateur: Henri-Gabriel Ibels]]
'''Katrancı Mehmet Pehlivan''', 1859 yılında [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda -günümüzde [[Bulgaristan]] sınırları içinde kalan- [[Deliorman]] bölgesinin [[Şumnu]] şehrinin bir köyünde doğmuş efsanevî Türk güreşçidir. Diğer [[Osmanlı İmparatorluğu]] başpehlivanları gibi onun da [[Deliorman]] bölgesinde doğup büyümesi, pehlivan olmasının önünü açmıştır. Tıpkı [[Koca Yusuf]] gibi [[Evlad-ı Fatihan]] mensubu bir Şumnulu olup, 1453 sonrası [[Fatih Sultan Mehmet]] tarafından [[Balkanlar]]'a yerleştirilen Karamanoğulları kökenli bir [[Türkler|Türk]] aileden gelmektedir ve [[93 Harbi]] olarak anılan 1877-1878 [[Osmanlı-Rus Savaşı]] öncesinde, sene 1876'da Anadolu topraklarına göç ederek Balkanlar'daki memleketine benzettiği [[Karacabey Ovası]]'nda bulunan [[Susurluk]]'un [[Göbel]] beldesine yerleşmiştir. Balkan göçmeni olarak geldiği topraklarda, günümüzde Karacabey Harası adıyla bilinen Osmanlı İmparatorluğu'nun resmî saray çiftliği Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu'nda çalıştığı bilinmektedir. Bu bağlamda Katrancı'nın, Susurluk'un Göbel isimli yerleşiminin Türkleştirilmesinde büyük rol oynadığı düşünülür.


Dönemin önemli pehlivanlarından [[Koca Yusuf]], [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]], [[Adalı Halil]], [[Ahmet Kara]], [[Büyük Yaşar Pehlivan]], [[Hergeleci İbrahim]], [[Karagöz Ali]], [[Filiz Nurullah]] ile güreşmiştir. Edirne [[Kırkpınar]] başpehlivanlığı bulunmaktadır. Döneminin Osmanlı başpehlivanıdır ve güreş otoritelerine göre bu pehlivanlardan sonra yağlı güreş tarihimizdeki başpehlivan dönemi bitmiştir.
Katrancı Mehmet Pehlivan, Osmanlı döneminin en önemli pehlivanlarından [[Koca Yusuf]], [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]], [[Adalı Halil]], [[Ahmet Kara]], [[Büyük Yaşar Pehlivan]], [[Hergeleci İbrahim]], [[Karagöz Ali]], [[Filiz Nurullah]] ile güreşmiştir. Katrancı'nın Edirne [[Kırkpınar]] başpehlivanlığı bulunmaktadır. Döneminin Osmanlı başpehlivanıdır ve güreş otoritelerine göre bu pehlivanlardan sonra yağlı güreş tarihimizdeki başpehlivan dönemi bitmiştir.


1892 yılında düzenlenen güreşlerde yeni yetişmekte olan [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]'ı ezerek, güreş tarihçisi [[Muallim Sami Karayel]]'e göreyse kaburga kemiklerini kırarak yendi ve sonraları dostu olacak olan [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]'ın bir süre hasta yatmasına ve güreş sahalarından uzak kalmasına neden oldu. 1894 Mayıs ayında [[Manyas]]'ın [[Mürvetler]] köyünde yapılan düğün güreşinde [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]'la tekrar karşılaştı. İki sene öncesine oranla daha gelişmiş olan [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]’ı bu müsabakada da yendi. İsmi gittikçe ünlenen Katrancı, Osmanlı topraklarının her yerinden güreş müsabakaları almaya başladı.
1892 yılında düzenlenen güreşlerde yeni yetişmekte olan [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]'ı ezerek, güreş tarihçisi [[Muallim Sami Karayel]]'e göreyse kaburga kemiklerini kırarak yenmiş ve sonraları dostu olacak olan [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]'ın bir süre hasta yatmasına ve güreş sahalarından uzak kalmasına neden olmuştur. 1894 Mayıs ayında [[Manyas]]'ın [[Mürvetler]] köyünde yapılan düğün güreşinde [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]'la tekrar karşılaşmıştır. İki sene öncesine oranla daha gelişmiş olan [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]]’ı bu müsabakada da yenmiştir. İsmi gittikçe ünlenen Katrancı, Osmanlı topraklarının her yerinden güreş müsabakaları almaya başlamıştır.


Bugün [[Yunanistan]] topraklarında bulunan [[Selanik]]'te o dönem "Beşçınarlar Bahçesi"ni çalıştıran İsmail Bey, bahçesinde düzenlediği ve 30 Ağustos - 1 Eylül 1896 tarihlerinde yapılacağı önceden ilan edilen güreşlere; Türkiye'nin en ünlü güreşçileri ile beraber Bursa-Balıkesir yöresinden Katrancı Mehmet'i ve Kurtdereli Mehmet'i de çağırmıştı. Bu güreşlere Katrancı Mehmet ve Kurtdereli Mehmet birlikte gittiler. Davet edilen diğer pehlivanlardan yalnız [[Adalı Halil]] ve [[Büyük Yaşar Pehlivan]] gelmişlerdir ve [[Selanik]]’te yayınlanan "Asır Gazetesi" bu güreşlerin sonucunu şöyle bildirmiştir:
Günümüzde [[Yunanistan]] topraklarında kalan [[Selanik]] şehrinde o dönem "Beşçınarlar Bahçesi"ni çalıştıran İsmail Bey, bahçesinde düzenlediği ve 30 Ağustos - 1 Eylül 1896 tarihlerinde yapılacağı önceden ilan edilen güreşlere; Türkiye'nin en ünlü güreşçileri ile beraber Bursa-Balıkesir yöresinden Katrancı Mehmet'i ve Kurtdereli Mehmet'i de çağırmıştır. Bu güreşlere Katrancı Mehmet ve Kurtdereli Mehmet birlikte gitmişlerdir. Davet edilen diğer pehlivanlardan yalnız [[Adalı Halil]] ve [[Büyük Yaşar Pehlivan]] gelmişlerdir ve [[Selanik]]’te yayınlanan "Asır Gazetesi" bu güreşlerin sonucunu şöyle bildirmiştir:


''Katrancı Mehmet Pehlivan, Büyük Yaşar'ı mağlup ederek ödülün yarısını hak etti ise de, Adalı Halil Pehlivan ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan yenişemediklerinden mükafat ikisine bölüştürülerek verilmiştir.''
''Katrancı Mehmet Pehlivan, Büyük Yaşar'ı mağlup ederek ödülün yarısını hak etti ise de, Adalı Halil Pehlivan ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan yenişemediklerinden mükafat ikisine bölüştürülerek verilmiştir.''


1897 yılına gelindiğindeyse, bu yıl [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] için bir savaş yılı olmuştur. [[Girit]] ve [[Yunanistan]]'da [[1897 Osmanlı-Yunan Savaşı]] bütün şiddeti ile devam ediyor ve bu nedenle birçok Türk buralardan anayurda göç ediyordu. [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]], göçmenlere ve savaş gazilerine yardım toplamak için her il ve ilçede güreşler düzenliyordu. Bu amaçla [[Bursa]]’da bir dernek kurulmuş ve dernek 26 Nisan 1897 Cuma günü ve 28 Nisan 1897 Pazar günü [[Bursa]]’da güreş yarışmaları düzenlemişti.
1897 yılına gelindiğindeyse, bu yıl [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]] için bir savaş yılı olmuştur. [[Girit]] ve [[Yunanistan]]'da [[1897 Osmanlı-Yunan Savaşı]] bütün şiddeti ile devam ediyor ve bu nedenle birçok Türk buralardan anayurda göç ediyordu. [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı Devleti]], göçmenlere ve savaş gazilerine yardım toplamak için her il ve ilçede güreşler düzenliyordu. Bu amaçla [[Bursa]]’da bir dernek kurulmuş ve dernek 26 Nisan 1897 Cuma günü ve 28 Nisan 1897 Pazar günü [[Bursa]]’da güreş yarışmaları düzenlemiştir. Güreşlere Kütahyalı Kafa Ali, Balıkesirli [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]] ve Katrancı Mehmet Pehlivan, Yenişehir’den Rüstem, Şumnulu Arap Ali ve Küçük Yusuf Pehlivan katılmıştır. Cuma günkü güreşte Katrancı Mehmet, [[Kafa Ali Pehlivan]]'la güreşmiş ve uzun süren güreşin sonunda yenişemeyip berabere kaldıkları kabul edilmiştir. Pazar günü de Katrancı Mehmet, Kurtdereli Mehmet ile güreşmiş ama onunla da bu defa yenişememişlerdir. Güreş tarihçisi [[Muallim Sami Bey]]'in yazdığına göre, [[Adapazarlı Abaza Hasan Pehlivan]] [[Karakucak güreşi|karakucak]] güreşmek şartıyla bütün başpehlivanlara meydan okumuş ve ortaya da 50 lira koymuştur. Katrancı Mehmet, Adapazarı’na kadar giderek Abaza Hasan Pehlivan'ı 15 dakikada yenerek 50 lirayı kazanmıştır.

Güreşlere Kütahyalı Kafa Ali, Balıkesirli [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]] ve Katrancı Mehmet Pehlivan, Yenişehir’den Rüstem, Şumnulu Arap Ali ve Küçük Yusuf Pehlivan katıldılar. Cuma günkü güreşte Katrancı Mehmet, [[Kafa Ali Pehlivan]]'la güreşti ve uzun süren güreşin sonunda yenişemeyip berabere sayıldılar. Pazar günü de Katrancı Mehmet, Kurtdereli Mehmet ile güreşti ama onunla da bu defa yenişemediler.


1898’de [[İstanbul]]’a gelen dönemin en ünlü Fransız sirk cambazı ve menajer [[Doublier]], [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]] ile Katrancı Mehmet Pehlivan'ı [[Avrupa]] turnesi için [[Paris]]’e götürdü. Bugünkü adı [[L'Équipe]] olan ve [[Fransa Bisiklet Turu]] ile bugünkü [[UEFA Şampiyonlar Ligi]] fikrini ortaya atan [[Fransa]]'nın gelmiş geçmiş en ünlü spor gazetesi Le Velo Gazetesi de Katrancı Mehmet Pehlivan'a büyük yer ayırmıştır. [[L'Équipe]] (Le Velo) arşivindeki bilgilere göre, [[Moulin Rouge]]'un açılmasına ilham veren ve meşhur Can-can dansının da ünlendiği Paris [[Folies Bergère]]'de Ocak 1899’da düzenlenen “Paris Şehri Ödülü” yarışmalarına katılan Katrancı Mehmet Pehlivan, bu yarışmalarda üç şampiyon Fransız güreşçiyi de yendikten sonra dördüncü güreşte yenilerek greko-romen güreş tarzını tam bilmiyor olmanın sıkıntısını çekmiştir. [[Folies Bergère]] müzikholünün sahnesinde tüm Avrupa basınının ilgisini çeken Katrancı Mehmet Pehlivan, [[yağlı güreş]]in yanı sıra bilhassa [[karakucak]] güreş tarzının da üstadı olarak gösterilmektedir. [[Muallim Sami Bey]]'in yazdığına göre, [[Adapazarlı Abaza Hasan Pehlivan]] [[Karakucak güreşi|karakucak]] güreşmek şartıyla bütün başpehlivanlara meydan okumuş ve ortaya da 50 lira koydu. Katrancı Mehmet, Adapazarı’na giderek Abaza Hasan Pehlivan'ı 15 dakikada yenerek 50 lirayı kazandı.
1898’de [[İstanbul]]’a gelen dönemin en ünlü Fransız sirk cambazı ve menajer [[Doublier]], [[Kurtdereli Mehmet Pehlivan]] ile Katrancı Mehmet Pehlivan'ı [[Avrupa]] turnesi için [[Paris]]’e götürmüştür. Bugünkü adı [[L'Équipe]] olan ve [[Fransa Bisiklet Turu]] ile bugünkü [[UEFA Şampiyonlar Ligi]] fikrini ortaya atan [[Fransa]]'nın gelmiş geçmiş en ünlü spor gazetesi Le Velo Gazetesi de Katrancı Mehmet Pehlivan'a büyük yer ayırmıştır. [[L'Équipe]] (Le Velo) arşivindeki bilgilere göre, [[Moulin Rouge]]'un açılmasına ilham veren ve meşhur can-can dansının da ünlendiği Paris [[Folies Bergère]] müzikholünde Ocak 1899’da düzenlenen “Paris Şehri Ödülü” yarışmalarına katılmış Katrancı Mehmet Pehlivan, bu yarışmalarda üç şampiyon Fransız güreşçiyi çok kısa sürede yenmiştir. [[Folies Bergère]] müzikholünün sahnesinde bilhassa yüksek desibeldeki ''"Hayde bre!"'' şeklindeki meşhur narasıyla tüm Parislilerin ve Avrupa basınının ilgisini çekmiş olan Katrancı Mehmet Pehlivan, [[yağlı güreş]]in yanı sıra bilhassa [[karakucak]] güreş tarzının da üstadı olarak gösterilmektedir. "Cihan pehlivanı" olarak anılmasının sebeplerinden biri, Edirne Kırkpınar Yağlı Güreşleri'nin başpehlivanı olarak Osmanlı İmparatorluğu'nu Paris'te temsil etmiş olmasından ileri gelir.


Yazar [[Ozan Önen]]'in de akrabası olan cihan pehlivanlarından Katrancı Mehmet Pehlivan, 1928 yılında [[Susurluk]]'un [[Göbel]] beldesinde ölmüştür. İsmi onuruna güreşler düzenlenmektedir ve şehrin en büyük caddesine ismi verilip heykeli dikilmiş, camii duvarlarına da resimleri asılmış olup aynı beldede bulunmakta olan mezar taşına da şu kitabe yazılmıştır:
Yazar [[Ozan Önen]]'in de akrabası olan cihan pehlivanlarından Katrancı Mehmet Pehlivan, 1928 yılında [[Susurluk]]'un [[Göbel]] beldesinde hayatını kaybetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu Başpehlivanı Katrancı Mehmet'in onuruna Susurluk Göbel'de her sene, geleneksel Katrancı Mehmet Pehlivan Yağlı Güreşleri düzenlenmektedir. Pehlivanın ismi, şehrin en büyük caddesine verilmiş olup şehrin girişineyse heykeli dikilmiştir. Susurluk Göbel Meydanı'ndaki merkez camiî duvarlarına dahî fotoğrafları asılmış olup aynı beldede bulunmakta olan mezar taşındaysa şu kitâbe yer almaktadır:


Ah Mehmet mevt / Ünün vardı Türkiye’de / Yenilmedin Avrupa’da / Ahir ecel geldi ser’e / Bu kabirde yatan insan / Katrancı Mehmet Pehlivan. / Oku bana bir fatiha / Ruhu olsun daima şadan.
"Ah Mehmet mevt / Ünün vardı Türkiye’de / Yenilmedin Avrupa’da / Ahir ecel geldi ser’e / Bu kabirde yatan insan / Katrancı Mehmet Pehlivan. / Oku bana bir fatiha / Ruhu olsun daima şadan."


== Kaynakça ==
== Kaynakça ==

10.43, 23 Eylül 2024 itibarı ile sayfanın şu anki hâli.

Katrancı Mehmet Pehlivan'ın Paris'teki "Cartanji" takma adıyla basılmış bir Fransız kartpostalında yer alan fotoğrafı. (Paris, 1899)
Katrancı Mehmet
Doğum1859
Şumnu, Deliorman, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1925 (65-66 yaşlarında)
Göbel, Susurluk, Balıkesir, Türkiye Cumhuriyeti
Yaşadığı yerSusurluk, Balıkesir, Türkiye Cumhuriyeti ve Karacabey, Hüdavendigâr Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
AkrabalarıOzan Önen
Profesyonel güreş kariyeri
Takma ad(lar)ıKatrancı, Cartanji, Katrandji, The Bashi-bazouk Turk, Mehmed the Turk
Boyu1,96 m (6 ft 5 in)
Kilosu145 kg (320 lb)
Eğitildiği yerŞumnu
Osmanlı İmparatorluğu Edirne Kırkpınar Yağlı Güreşleri başpehlivanları Katrancı Mehmet Pehlivan (Solda) ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan (Sağda), Fransa'nın başkenti Paris'te, cihan pehlivanlığı için gittikleri turnede. (Folies Bergère müzikholü, Paris, 1899)
Osmanlı İmparatorluğu Edirne Kırkpınar Yağlı Güreşleri Başpehlivanı Katrancı Mehmet Pehlivan, "Paris Şehri Ödülü" ve "Cihan Pehlivanlığı Turnuvası" için imparatorluğu temsilen gittiği Paris'te, Folies Bergère müzikholünde. (Paris, 1899)
Türk yağlı güreş efsanesi (siyah kıspetli) Katrancı Mehmet Pehlivan'ın illüstratör Henri-Gabriel Ibels tarafından resmedildiği Paris Folies Bergère 1899 Cihan Pehlivanlığı Büyük Turnuvası'nın resmî afişi. (Grand Prix de lutte de Paris, championnat international aux Folies-Bergère) Affiche Illustrateur: Henri-Gabriel Ibels

Katrancı Mehmet Pehlivan, 1859 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nda -günümüzde Bulgaristan sınırları içinde kalan- Deliorman bölgesinin Şumnu şehrinin bir köyünde doğmuş efsanevî Türk güreşçidir. Diğer Osmanlı İmparatorluğu başpehlivanları gibi onun da Deliorman bölgesinde doğup büyümesi, pehlivan olmasının önünü açmıştır. Tıpkı Koca Yusuf gibi Evlad-ı Fatihan mensubu bir Şumnulu olup, 1453 sonrası Fatih Sultan Mehmet tarafından Balkanlar'a yerleştirilen Karamanoğulları kökenli bir Türk aileden gelmektedir ve 93 Harbi olarak anılan 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı öncesinde, sene 1876'da Anadolu topraklarına göç ederek Balkanlar'daki memleketine benzettiği Karacabey Ovası'nda bulunan Susurluk'un Göbel beldesine yerleşmiştir. Balkan göçmeni olarak geldiği topraklarda, günümüzde Karacabey Harası adıyla bilinen Osmanlı İmparatorluğu'nun resmî saray çiftliği Mihaliç Çiftlikât-ı Hümâyûnu'nda çalıştığı bilinmektedir. Bu bağlamda Katrancı'nın, Susurluk'un Göbel isimli yerleşiminin Türkleştirilmesinde büyük rol oynadığı düşünülür.

Katrancı Mehmet Pehlivan, Osmanlı döneminin en önemli pehlivanlarından Koca Yusuf, Kurtdereli Mehmet Pehlivan, Adalı Halil, Ahmet Kara, Büyük Yaşar Pehlivan, Hergeleci İbrahim, Karagöz Ali, Filiz Nurullah ile güreşmiştir. Katrancı'nın Edirne Kırkpınar başpehlivanlığı bulunmaktadır. Döneminin Osmanlı başpehlivanıdır ve güreş otoritelerine göre bu pehlivanlardan sonra yağlı güreş tarihimizdeki başpehlivan dönemi bitmiştir.

1892 yılında düzenlenen güreşlerde yeni yetişmekte olan Kurtdereli Mehmet Pehlivan'ı ezerek, güreş tarihçisi Muallim Sami Karayel'e göreyse kaburga kemiklerini kırarak yenmiş ve sonraları dostu olacak olan Kurtdereli Mehmet Pehlivan'ın bir süre hasta yatmasına ve güreş sahalarından uzak kalmasına neden olmuştur. 1894 Mayıs ayında Manyas'ın Mürvetler köyünde yapılan düğün güreşinde Kurtdereli Mehmet Pehlivan'la tekrar karşılaşmıştır. İki sene öncesine oranla daha gelişmiş olan Kurtdereli Mehmet Pehlivan’ı bu müsabakada da yenmiştir. İsmi gittikçe ünlenen Katrancı, Osmanlı topraklarının her yerinden güreş müsabakaları almaya başlamıştır.

Günümüzde Yunanistan topraklarında kalan Selanik şehrinde o dönem "Beşçınarlar Bahçesi"ni çalıştıran İsmail Bey, bahçesinde düzenlediği ve 30 Ağustos - 1 Eylül 1896 tarihlerinde yapılacağı önceden ilan edilen güreşlere; Türkiye'nin en ünlü güreşçileri ile beraber Bursa-Balıkesir yöresinden Katrancı Mehmet'i ve Kurtdereli Mehmet'i de çağırmıştır. Bu güreşlere Katrancı Mehmet ve Kurtdereli Mehmet birlikte gitmişlerdir. Davet edilen diğer pehlivanlardan yalnız Adalı Halil ve Büyük Yaşar Pehlivan gelmişlerdir ve Selanik’te yayınlanan "Asır Gazetesi" bu güreşlerin sonucunu şöyle bildirmiştir:

Katrancı Mehmet Pehlivan, Büyük Yaşar'ı mağlup ederek ödülün yarısını hak etti ise de, Adalı Halil Pehlivan ve Kurtdereli Mehmet Pehlivan yenişemediklerinden mükafat ikisine bölüştürülerek verilmiştir.

1897 yılına gelindiğindeyse, bu yıl Osmanlı Devleti için bir savaş yılı olmuştur. Girit ve Yunanistan'da 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı bütün şiddeti ile devam ediyor ve bu nedenle birçok Türk buralardan anayurda göç ediyordu. Osmanlı Devleti, göçmenlere ve savaş gazilerine yardım toplamak için her il ve ilçede güreşler düzenliyordu. Bu amaçla Bursa’da bir dernek kurulmuş ve dernek 26 Nisan 1897 Cuma günü ve 28 Nisan 1897 Pazar günü Bursa’da güreş yarışmaları düzenlemiştir. Güreşlere Kütahyalı Kafa Ali, Balıkesirli Kurtdereli Mehmet Pehlivan ve Katrancı Mehmet Pehlivan, Yenişehir’den Rüstem, Şumnulu Arap Ali ve Küçük Yusuf Pehlivan katılmıştır. Cuma günkü güreşte Katrancı Mehmet, Kafa Ali Pehlivan'la güreşmiş ve uzun süren güreşin sonunda yenişemeyip berabere kaldıkları kabul edilmiştir. Pazar günü de Katrancı Mehmet, Kurtdereli Mehmet ile güreşmiş ama onunla da bu defa yenişememişlerdir. Güreş tarihçisi Muallim Sami Bey'in yazdığına göre, Adapazarlı Abaza Hasan Pehlivan karakucak güreşmek şartıyla bütün başpehlivanlara meydan okumuş ve ortaya da 50 lira koymuştur. Katrancı Mehmet, Adapazarı’na kadar giderek Abaza Hasan Pehlivan'ı 15 dakikada yenerek 50 lirayı kazanmıştır.

1898’de İstanbul’a gelen dönemin en ünlü Fransız sirk cambazı ve menajer Doublier, Kurtdereli Mehmet Pehlivan ile Katrancı Mehmet Pehlivan'ı Avrupa turnesi için Paris’e götürmüştür. Bugünkü adı L'Équipe olan ve Fransa Bisiklet Turu ile bugünkü UEFA Şampiyonlar Ligi fikrini ortaya atan Fransa'nın gelmiş geçmiş en ünlü spor gazetesi Le Velo Gazetesi de Katrancı Mehmet Pehlivan'a büyük yer ayırmıştır. L'Équipe (Le Velo) arşivindeki bilgilere göre, Moulin Rouge'un açılmasına ilham veren ve meşhur can-can dansının da ünlendiği Paris Folies Bergère müzikholünde Ocak 1899’da düzenlenen “Paris Şehri Ödülü” yarışmalarına katılmış Katrancı Mehmet Pehlivan, bu yarışmalarda üç şampiyon Fransız güreşçiyi çok kısa sürede yenmiştir. Folies Bergère müzikholünün sahnesinde bilhassa yüksek desibeldeki "Hayde bre!" şeklindeki meşhur narasıyla tüm Parislilerin ve Avrupa basınının ilgisini çekmiş olan Katrancı Mehmet Pehlivan, yağlı güreşin yanı sıra bilhassa karakucak güreş tarzının da üstadı olarak gösterilmektedir. "Cihan pehlivanı" olarak anılmasının sebeplerinden biri, Edirne Kırkpınar Yağlı Güreşleri'nin başpehlivanı olarak Osmanlı İmparatorluğu'nu Paris'te temsil etmiş olmasından ileri gelir.

Yazar Ozan Önen'in de akrabası olan cihan pehlivanlarından Katrancı Mehmet Pehlivan, 1928 yılında Susurluk'un Göbel beldesinde hayatını kaybetmiştir. Osmanlı İmparatorluğu Başpehlivanı Katrancı Mehmet'in onuruna Susurluk Göbel'de her sene, geleneksel Katrancı Mehmet Pehlivan Yağlı Güreşleri düzenlenmektedir. Pehlivanın ismi, şehrin en büyük caddesine verilmiş olup şehrin girişineyse heykeli dikilmiştir. Susurluk Göbel Meydanı'ndaki merkez camiî duvarlarına dahî fotoğrafları asılmış olup aynı beldede bulunmakta olan mezar taşındaysa şu kitâbe yer almaktadır:

"Ah Mehmet mevt / Ünün vardı Türkiye’de / Yenilmedin Avrupa’da / Ahir ecel geldi ser’e / Bu kabirde yatan insan / Katrancı Mehmet Pehlivan. / Oku bana bir fatiha / Ruhu olsun daima şadan."

  • Karayel, M. Sami: En Meşhur Türk Pehlivanları 2: Koca Yusuf. Muallim Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul 1942.
  • Karayel, M. Sami: En Meşhur Türk Pehlivanları 3: Kurtdereli Mehmet. Muallim Ahmet Halit Kitabevi, İstanbul 1942.
  • Koloğlu, Orhan: Türk Güreşi. Yavuz Yayınları, İstanbul, 1972
  • Öğretmenin Sesi, 2010
  • Susurluk Kardeş Gazetesi, 2013 3 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.