Selçuklu Hanedanı: Revizyonlar arasındaki fark

Selçuklu Hanedanı
آلِ سلجوق
Selçuklu Hanedanı; آلِ سلجوق
	Selçuklu Hanedanı
Ülke	Büyük Selçuklu İmparatorluğu; Anadolu Selçuklu Devleti; Irak Selçukluları; Kirman Selçukluları; Horasan Selçukluları; Suriye Selçukluları
Milliyet	Türkmenler
Kuruluş	960
Kurucu	Selçuk Gazi
Yıkılış	1308
Son hükümdar	II. Mesud; III. Alâeddin Keykubad
Unvan(lar)	Selçuklu Sultanı, Sultan-ı Selatın (Sultanlar sultanı), Sultan-ı Azam (En büyük, en güçlü sultan)

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmemiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 03.59, 18 Ağustos 2022 tarihindeki hâli

Şablon:Türkmen tarihi

Selçuklu Hanedanı (Farsça: آل سلجوق, Âl-i Selcuk ya da Farsça: دودمان سلجوق Dudman-i Selcuk), Orta Asya kökenli Oğuz Türkmenlerinin bir kolu olan Kınık boyuna mensup bir aile.^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] Dukak'ın soyundan gelen ve Selçuk'un kurduğu Büyük Selçuklu İmparatorluğu ile bir hanedan halini alan Selçuklular 11. ve 14. yüzyıllar arasında Orta Asya'nın bir bölümünü ve Orta Doğu'yu yönetti.

Kuruluşu

Selçuklular, Orta Doğu'da devletler kurarak 300 yıl boyunca egemen olmuş, Oğuzların Kınık boyundan bir Türkmen hanedanıdır. Adı, hanedanın kurucusu Selçuk Bey'den gelir. Göçebe Türkmenlerde bozkırdaki ırmakları geçiş büyük önem arzediyordu. Oğuznamede salı keşfeden kişi boyun önemli bir atası sayılmaktadır. Selçukluların kurduğu devletlerin ilki, Büyük Selçuklu Devletidir. Bu devlet daha sonra Anadolu Selçukluları, Kirman Selçukluları, Horasan Selçukluları, Suriye Selçukluları ve Irak Selçukluları devletleri olarak beşe ayrılmıştır.

Türkmenlerin tarih boyunca kurdukları devletlerden en önemlilerinden birisi Büyük Selçuklu Devleti'dir. Selçuklular 24 Oğuz kabilesinden Kınık boyuna mensupturlar. Oğuzlar 10. yüzyılda Sir-i Derya (Seyhun) ile Hazar Denizi'nin doğusu ve Aral Gölü arasındaki bölgede yaşarken Kınık boyu da bunların arasında Sir-i Derya suyunun ağzına yakın oturmakta idi. 10. yüzyılın başında Oğuz Yabgu Devleti'ni "Yabgu" unvanı taşıyan bir hükümdar idare etmekte idi. Selçuklu ailesinin atası olan Temir-Yalıg (Demir yaylı) lakablı Dukak (veya Dokak)'ın Müslüman olduğu rivayeti de vardır. Dandanakan Muharebesi ile Horasan'ı Gaznelilerden alacak olan Tuğrul ile Çağrı Beyler ise Mikâîl'in oğullarıdır.^[6]^[7]

Selçuklular soyağacı

Hükümdar listesi:

Yusuf İnal

Yunus

Kutalmış

Çağrı

1. Tuğrul
(1037-1063)

Süleyman
Türkiye Selçuk

2. Alparslan
(1063-1072)

Kavurd
Kirman Selçuk

3. Melikşah
(1072-1092)

Tutuş
Suriye Selçuk

Tekiş

5. Berkyaruk
(1094-1105)

8. Sencer
(1118-1157)

4. Mahmud
(1092-1094)

7. Muhammed
(1105-1118)

6. II. Melikşah
(1105)

9. II. Mahmud
(1118-1131)

12. Mesud
(1134-1152)

15. Süleyman Şah
(1160-1161)

11. II. Tuğrul
(1132-1134)

13. III. Melikşah
(1161-1176)

14. II. Muhammed
(1153-1160)

10. Davud
(1131-1132)

16. Arslan
(1161-1176)

17. III. Tuğrul
(1176-1194)

9.-17. = Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yönetmiş ve Sencer'ın ölümünden sonra Irak Selçuklular olarak anılmıştır.

Fotoğraflar

Çift başlı Selçuklu kartalı, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası.
Tuğrul Kulesi, Tuğrul Bey'in anısına Tahran'ın güneyinde dikilen yapı, 12. yüzyıl.
Bitum taşı ile gümüş kakma. 1188-1219 tarihleri arasında Selçuklu sanatına bir örnek, Herat, Afganistan. British Museum.
Soylu erkek başı, 12.-13. yüzyıl, İran.
Satranç seti, 12. yüzyıl, İran. New York Metropolitan Sanat Müzesi.
Selçuklu sultanlarının mezarlarını barındıran Karahan İkiz Türbeleri, 1053, İran.
Selçuklu Lahit, Eskişehir Arkeoloji Müzesi.

Ayrıca bakınız

Notlar

^ Concise Britannica Online Seljuq Dynasty 2007-01-14 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. article
^ "Definition of SELJUK". www.merriam-webster.com (İngilizce). 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
^ Tabib, Rashid Al-Din; Ṭabīb, Rashīd al-Dīn; Faḍlallāh, Rašīd-ad-Dīn; Nishapuri, Zahir al-Din; Nīšāpūrī, Ẓahīr-ad-Dīn (2001). The History of the Seljuq Turks from the Jāmiʻ Al-tawārīkh: An Ilkhanid Adaptation of the Saljūq-nāma of Ẓahīr Al-Dīn Nīshāpūrī (İngilizce). Psychology Press. ISBN 978-0-7007-1342-4. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
^ Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel Kural (29 Ekim 1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808 (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29163-7. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.
^ Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 209
^ Kevin Alan Brook, (2006) The Jews of Khazaria, 2nd ed. Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
^ D.M. Dunlop (1966) The Khazars. The Dark Ages: Jews in Christian Europe, , 711-1096, .

[1] Concise Britannica Online Seljuq Dynasty 2007-01-14 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. article

[2] "Definition of SELJUK". www.merriam-webster.com (İngilizce). 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.

[3] Tabib, Rashid Al-Din; Ṭabīb, Rashīd al-Dīn; Faḍlallāh, Rašīd-ad-Dīn; Nishapuri, Zahir al-Din; Nīšāpūrī, Ẓahīr-ad-Dīn (2001). The History of the Seljuq Turks from the Jāmiʻ Al-tawārīkh: An Ilkhanid Adaptation of the Saljūq-nāma of Ẓahīr Al-Dīn Nīshāpūrī (İngilizce). Psychology Press. ISBN 978-0-7007-1342-4. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.

[4] Shaw, Stanford J.; Shaw, Ezel Kural (29 Ekim 1976). History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808 (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-29163-7. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2022.

[5] Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 209

[6] Kevin Alan Brook, (2006) The Jews of Khazaria, 2nd ed. Rowman & Littlefield Publishers, Inc.

[7] D.M. Dunlop (1966) The Khazars. The Dark Ages: Jews in Christian Europe, , 711-1096, .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ 5. satır: / 5. satır: @@
 {{Türkiye tarihi}}
 {{İran tarihi}}{{Azerbaycan tarihi}}{{Türkmen tarihi}}{{Anadolu tarihi}}
-'''Selçuklu Hanedanı''' ({{Dil|fa|آل سلجوق|dil_adı=e}}, Âl-i Selcuk ya da {{dil|fa|دودمان سلجوق}} Dudman-i Selcuk), Orta Asya kökenli [[Oğuzlar|Oğuz Türkmenleri]]nin bir kolu olan [[Kınık boyu]]na mensup bir aile.<ref>Concise Britannica Online [http://concise.britannica.com/ebc/article-9378199/Seljuq-dynasty Seljuq Dynasty] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070114233201/http://concise.britannica.com/ebc/article-9378199/Seljuq-dynasty|date=2007-01-14}} article</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Seljuk|başlık=Definition of SELJUK|erişimtarihi=14 Temmuz 2022|dil=İngilizce|website=www.merriam-webster.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220714100817/https://www.merriam-webster.com/dictionary/Seljuk|arşivtarihi=14 Temmuz 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?vid=ISBN0700713425&id=jmMpaJZemk0C&pg=PA3|başlık=The History of the Seljuq Turks from the Jāmiʻ Al-tawārīkh: An Ilkhanid Adaptation of the Saljūq-nāma of Ẓahīr Al-Dīn Nīshāpūrī|tarih=2001|dil=İngilizce|yayıncı=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1342-4|ad=Rashid Al-Din|soyadı=Tabib|ad2=Rashīd al-Dīn|soyadı2=Ṭabīb|ad3=Rašīd-ad-Dīn|soyadı3=Faḍlallāh|ad4=Zahir al-Din|soyadı4=Nishapuri|ad5=Ẓahīr-ad-Dīn|soyadı5=Nīšāpūrī|erişim-tarihi=14 Temmuz 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220714101818/https://books.google.com/books?vid=ISBN0700713425&id=jmMpaJZemk0C&pg=PA3|arşivtarihi=14 Temmuz 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?vid=ISBN0521291631&id=UVmsI0P9RDUC&pg=PA7|başlık=History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808|tarih=29 Ekim 1976|dil=İngilizce|yayıncı=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-29163-7|ad=Stanford J.|soyadı=Shaw|ad2=Ezel Kural|soyadı2=Shaw|erişim-tarihi=14 Temmuz 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220714100814/https://books.google.com/books?vid=ISBN0521291631&id=UVmsI0P9RDUC&pg=PA7|arşivtarihi=14 Temmuz 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 209</ref> [[Dukak]]'ın soyundan gelen ve [[Selçuk Bey|Selçuk]]'un kurduğu [[Büyük Selçuklu İmparatorluğu]] ile bir hanedan halini alan Selçuklular [[11. yüzyıl|11.]] ve [[14. yüzyıl]]lar arasında [[Orta Asya]]'nın bir bölümünü ve [[Orta Doğu]]'yu yönetti.
+'''Selçuklu Hanedanı''' ({{Dil|fa|آل سلجوق|dil_adı=e}}, Âl-i Selcuk ya da {{dil|fa|دودمان سلجوق}} Dudman-i Selcuk), Orta Asya kökenli [[Oğuzlar|Oğuz Türkmenleri]]nin bir kolu olan [[Kınık boyu]]na mensup bir aile.<ref>Concise Britannica Online [http://concise.britannica.com/ebc/article-9378199/Seljuq-dynasty Seljuq Dynasty] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070114233201/http://concise.britannica.com/ebc/article-9378199/Seljuq-dynasty|date=2007-01-14}} article</ref><ref>{{Web kaynağı|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/Seljuk|başlık=Definition of SELJUK|erişimtarihi=14 Temmuz 2022|dil=İngilizce|website=www.merriam-webster.com|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220714100817/https://www.merriam-webster.com/dictionary/Seljuk|arşivtarihi=14 Temmuz 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?vid=ISBN0700713425&id=jmMpaJZemk0C&pg=PA3|başlık=The History of the Seljuq Turks from the Jāmiʻ Al-tawārīkh: An Ilkhanid Adaptation of the Saljūq-nāma of Ẓahīr Al-Dīn Nīshāpūrī|tarih=2001|dil=İngilizce|yayıncı=Psychology Press|isbn=978-0-7007-1342-4|ad=Rashid Al-Din|soyadı=Tabib|ad2=Rashīd al-Dīn|soyadı2=Ṭabīb|ad3=Rašīd-ad-Dīn|soyadı3=Faḍlallāh|ad4=Zahir al-Din|soyadı4=Nishapuri|ad5=Ẓahīr-ad-Dīn|soyadı5=Nīšāpūrī|erişimtarihi=14 Temmuz 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220714101818/https://books.google.com/books?vid=ISBN0700713425&id=jmMpaJZemk0C&pg=PA3|arşivtarihi=14 Temmuz 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?vid=ISBN0521291631&id=UVmsI0P9RDUC&pg=PA7|başlık=History of the Ottoman Empire and Modern Turkey: Volume 1, Empire of the Gazis: The Rise and Decline of the Ottoman Empire 1280-1808|tarih=29 Ekim 1976|dil=İngilizce|yayıncı=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-29163-7|ad=Stanford J.|soyadı=Shaw|ad2=Ezel Kural|soyadı2=Shaw|erişimtarihi=14 Temmuz 2022|arşivurl=https://web.archive.org/web/20220714100814/https://books.google.com/books?vid=ISBN0521291631&id=UVmsI0P9RDUC&pg=PA7|arşivtarihi=14 Temmuz 2022|ölüurl=hayır}}</ref><ref>Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 209</ref> [[Dukak]]'ın soyundan gelen ve [[Selçuk Bey|Selçuk]]'un kurduğu [[Büyük Selçuklu İmparatorluğu]] ile bir hanedan halini alan Selçuklular [[11. yüzyıl|11.]] ve [[14. yüzyıl]]lar arasında [[Orta Asya]]'nın bir bölümünü ve [[Orta Doğu]]'yu yönetti.
 == Kuruluşu ==