Macau

Ang unang kilalang rekord ng pangalan "Macau" na naisalin bilang "Ya/A Ma Gang" ("亞/阿-媽/馬-港") ay nasa isang liham na napetsahang 20 Nobyembre 1555. Pinaniwalaan ng mga lokal na nananahanan na pinagpala at pinrotektahan ng diyosa ng dagat na si Mazu (na tinatawag ding A-Ma) ang daungan at ipinangalan ang mga tubig sa paligid ng templong A-Ma sa kanya.^[12] Noong dumating ang mga Portuges na manggagalugad sa pook at tinanong ang pangalan ng lugar, akala ng mga lokal na ang templo ang pinagtatanong nila at sinabi nila na "Ma Kok" (媽閣) ito.^[13] Amaquão ang pinakamaagang pagbabaybay nito ng Portuges. Iba't ibang baryasyon ang ginamit hanggang naging karaniwan ang Amacão / Amacao at Macão / Macao noong ika-17 siglo, dahan-dahang naging pamantayan ang Macao, at Macau ngayon.^[12]

Iba't iba ang mga pangalan ng Tangway ng Macau sa Tsino, kabilang ang Jing'ao (井澳/鏡澳), Haojing (濠鏡), at Haojing'ao (濠鏡澳).^[12][14] Sama-samang itinawag na Shizimen (十字門) ang tatlong pulong Taipa, Coloane, at Hengqin. Naging Aomen (澳門) ang mga pangalang ito sa pagdaka, Oumún sa Kantones na may kahulugang "tarangkahan ng baya" o "tarangkahan ng daungan", na tumutukoy sa buong teritoryo.^[14]

Ayon sa mga tuklas ng arkeolohiya, mayroong mga pamayanang pantao sa rehiyon noong mga anim na libong taon na ang nakalipas. Pormal na naging bahagi ang Macau ng Tsina mula noong dinastiyang Qin (221 BK hanggang 207 BK).

Unang nakilalang pinagtirahan ang rehiyon noong dinastiyang Han.^[15] Gayunpaman, hindi lumago ang Macau bilang malaking pamayanan hanggang dumating ang mga Portuges noong ika-16 na siglo. Ang unang Europeong bisita na dumating sa Tsina sa pamamagitan ng dagat si Jorge Álvares, isang eksplorador na dumating sa 1513.^[16] Unang itinayo ng mga mangangalakal ang istasyon ng pangangalakal sa mga tubig ng Hong Kong sa Tamão (Tuen Mun sa kasalukuyan), na nagpasimula ng palagiang pakikipagkalakal sa mga pamayanan sa timugang Tsina.^[16] Sumunod sa pagpapalayas ng mga mangangalakal ng Tamão noong 1521 ang labanang militar ng mga hukbong-dagat ng Ming at Portuges.^[17] Sa kabila ng pagbabawal sa kalakal, patuloy na tinangka ng mga negosyanteng Portuges ang pagbebenta sa iba pang bahagi ng bunganga ng Ilog Perlas, at sa huli ay lumapag sa Macau.^[17] Muling ibinalik ang pakikipagkalakalang Luso-Tsino noong 1554 at kalaunang tinamo ng mga Portuges ang permanenteng pag-upa para sa Macau noong 1557,^[18] nang sumang-ayong magbayad ng 500 tael ng pilak bilang taunang upa ng lupa.^[19]

Mabilis na naging mataong lungsod ang dati-rating maliit na populasyon ng mga Portuges na mangangalakal.^[20] Binuo ang Katolika Romanang Diyosesis ng Macau noong 1576, at noong pagsapit ng 1583, itinayo ang Senado upang pangasiwaan ang mga gawaing munisipyo para sa lumalagong pamayanan.^[20] Naabutan ng Macau ang tugatog ng kasaganaan bilang panguanhing entrepôt noong huling bahagi ng ika-16 na siglo, na nagbigay ng napakahalagang koneksyon sa pagluwas ng sultang Tsino patungo sa Hapon noong panahon ng kalakal-Nanban.^[21] Kahit pinagbawal sa una ang mga Portuges na patatagin ang Macau o magtipon ng mga armas, itinayo ang Fortaleza do Monte bilang tugon sa mga madalas na panalalakal ng Olandes na hukbong-dagat. Sinubukan ng mga Olandes na sakupin ang lungsod noong Labanan ng Macau ng 1622, ngunit matagumpay na tinanggihan sila ng mga Portuges.^[22] Nakaranas ang Macau ng yugto ng paghina noong dekada 1640 kasunod ng mga seryo ng kapaha-pahamak na mga pangyayari para sa lumalagong kolonya: permanenteng naputol ang daan ng Portuges sa mga ruta ng kalakal noong hininto ng Hapon ang kalakal noong 1639,^[23] naghimagsik ang Portugal laban sa Espanya noong 1640,^[24] at bumagsak ang Malaka sa mga Olandes noong 1641.^[25][26]

Ipinagbawal ang pakikipagkalakal-dagat sa Tsina noong 1644 kasunod ng pananakop-Qing sa ilalim ng mga patakarang Haijin at nilimita ang Macau sa mas maliit na antas habang nakatuon ang bagong dinastiya sa pag-alis ng mga natitirang loyalista ng Ming.^[27] Habang inalis ng Emperador Kangxi ang pagbabawal noong 1684, pinahigpit ng Tsina ang kalakal sa Sistemang Canton noong 1757.^[28] Kinailangang huminto muna sa Macau ang mga banyagang barko bago tumuloy sa Canton.^[29] Mas malaki ang papel ng pakikitungo ng mga awtoridad ng Qing sa pamamahala ng teritoryo sa panahong ito; napasailalim ang mga Tsinong residente sa mga korteng Qing at kinailangang iapruba ang mga bagong konstruksyon ng residenteng mandarin simula noong dekada 1740.^[30] Noong lumaki ang kita sa kalakal ng opyo sa ikalabingwalong siglo, naging mahalagang hintuan ang Macau patungo sa Tsina.^[31]

Kasunod ng Unang Digmaang Opyo at pagtatag ng Hong Kong, nawala ang papel ng Macau bilang pangunahing daungan.^[32] Ang paggawa ng paputok at insenso, pati na rin ang pagproseso ng tsaa at tabako, ay naging mahalagang industriya sa kolonya sa panahong ito.^[33][34] Pinagsamantalahan ng Portugal ang kahinaan ng Tsina sa katapusan ng digmaan at igiit ang kanyang soberanya; nagsimulang tumanggi ang Gobernador ng Macau na bayarin ang Tsina ng taunang upa ng lupa para sa kolonya noong dekada 1840,^[35] at sinakop ang Taipa at Coloane, noong 1851 at 1864 ayon sa pagkabanggit.^[36] Sinakop din ng Portugal ang mga kalapit na Lapa at Montanha,^[35] ngunit ibinalik nila ito sa Tsina noong 1887, noong naging pormal ang walang hanggang karapatang manakop sa Macau sa Kasunduang Sino-Portuges ng Peking. Pinagbawalan din ng kasunduan ang Portugal na isuko ang Macau nang walang apruba ng Tsina.^[37] Sa kabila ng paminsan-minsang salungatan ng Kantones na awtoridad at ang pamahalaang kolonyal, hindi nagbago ang kalagayan ng Macau sa paglipas ng himagsikang republikano ng Portugal noong 1910 at China noong 1911.^[38] Mas pinatibay ng Kuomintang ang hurisdiksyong Portugues sa Macau noong mula nakipagnegosasyon ukol sa Kasunduan ng Peking noong 1928.^[38]

Noong Ika-2 Digmaang Pandaigdig, hindi inokupa ng Imperyo ng Hapon ang kolonya at sa pangkalahatan, niresto ang neutralidad ng Portuges sa Macau. Gayunpaman, noong binihag ng mga Hapones na hukbo ang isang Britanong barkong pangkargamento sa mga tubig ng Macau noong 1943, itinayo ang Hapon ng pangkat ng "tagapayo" ng gobyerno bilang alternatibo sa okupasyon ng militar. Halos iniwasan ng teritoryo ang aksyong miitar noong digmaan maliban noong 1945, kung kailan inatasan ng Estados Unidos ang mga pagsasalakay sa himpapawid sa Macau matapos nilang malaman na naghahanda ang pamahalaang kolonyal na magbenta ng gatong pang-abyasyon sa Hapon. Kalaunang binigyan ang Portugal ng higit sa US$20 milyon bilang bayad-pinsala noong 1950.^[39]

 

 

Nakahiwalay ang teritoryo sa pitong parokya. Walang mga maliwanag na parokya ang Cotai, isang pangunahing dako na binuo sa napanauling lupain sa pagitan ng Taipa at Coloane, at mga dako ng Bagong Sonang Lunsurin ng Macau.^[40] Ayon sa kasaysayan, naging bahagi ang mga parokya sa isa sa mga dalawang munisipalidad (ang Munisipyo ng Macau o ang Munisipyo ng Ilhas) na sumagot sa pangangasiwa ng mga serbisyong munisipyo. Humalili ang Kawanihan ng Gawaing Sibiko at Munisipyo sa mga munisipyo at nananagot ngayon sa pagbibigay mga serbisyong lokal.^[41]

•  
  Toreng Macau
•  
  Kaguhuan ng San Paolo
•  
  Pasugalang Lisboa
•  
  Ang Venetian Macao
•  
  Sands Macao
•  
  Tulay ni Gobernador Nobre de Carvalho
•  
  Tulay ng Amizade
•  
  Templo ng A-Ma
•  
  Gusali ng Leal Senado
•  
  Plaza Senado
•  
  Moriskong Kuwartel
•  
  Unibersidad ng Macau
•  
  Farol da Guia
•  
  Paliparang Pandaigdig ng Macau

• Asya

1. ↑ The UN does not calculate the HDI of Macau. The government of Macau calculates its own HDI.^[4]

•   Gabay panlakbay sa Macau mula sa Wikivoyage (sa Ingles)
•   Mga midyang may kaugynayan sa Macau sa Wikimedia Commons
•   Midyang kaugnay ng Macau sa Wikimedia Commons
•   Mayroong datos pang-heograpiya ang OpenStreetMap tungkol sa Macau
• Macau lahok sa The World Factbook
• Macau from BBC News
• Gov.MO Macau SAR Government Portal
• Wikimedia Atlas ng Macau(sa Ingles)
• Wikitravel - Macau (sa Tsino)
• Opisyal na website (sa Tsino)

22°10′N 113°33′E / 22.167°N 113.550°E / 22.167; 113.550