ผลต่างระหว่างรุ่นของ "รัฐซาราวัก"
เนื้อหาที่ลบ เนื้อหาที่เพิ่ม
ป้ายระบุ: เครื่องมือแก้ไขต้นฉบับปี 2560 |
ไม่มีความย่อการแก้ไข |
||
| (ไม่แสดง 13 รุ่นระหว่างกลางโดยผู้ใช้ 8 คน) | |||
บรรทัด 1:
{{กล่องข้อมูล นิคม
| native_name = {{lang|ms|Negeri Sarawak}}
| settlement_type = [[รัฐและดินแดนสหพันธ์ของประเทศมาเลเซีย|รัฐ]]
| image_skyline =
บรรทัดที่ 34 ⟶ 35:
| established_title6 = [[ความตกลงมาเลเซีย|เข้าเป็นส่วนหนึ่งของมาเลเซีย]]<ref>{{cite web|url=http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/pdfs/ukpga_19630035_en.pdf|title=Malaysia Act 1963 (Chapter 35)|work=The National Archives|publisher=[[United Kingdom legislation]]|access-date=12 August 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20121114081253/http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/pdfs/ukpga_19630035_en.pdf|archive-date=14 November 2012|url-status=dead}}</ref>
| established_date6 = 16 กันยายน ค.ศ. 1963<ref name="Agreement relating to Malaysia">{{cite wikisource |title=Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore |wslink=Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore |year=1963 |page=1}}</ref>
| seat_type = [[List of capitals in Malaysia|
| seat = [[กูจิง]]
| parts_type = [[Divisions of Malaysia|เขต]]
บรรทัดที่ 52 ⟶ 53:
| p12 = [[เขตซรีอามัน|ซรีอามัน]]
| government_type = [[ประชาธิปไตยแบบมีผู้แทน]]ใน[[ระบบรัฐสภา]]แบบ[[Dominant-party system|พรรคเด่น]]
| leader_title = [[
| leader_name = [[อับดุล ตาอิบ มะฮ์มุด]]
| leader_title1 = [[Premier of Sarawak|มุขมนตรี]]
บรรทัดที่ 136 ⟶ 137:
| image_map1 = {{hidden begin|title=OpenStreetMap|ta1=center}}{{Infobox mapframe|frame-width=250|zoom=8}}{{hidden end}}
}}
'''ซาราวัก'''<ref name="royin">{{cite journal|title=ประกาศสำนักงานราชบัณฑิตยสภา เรื่อง กำหนดชื่อประเทศ ดินแดน เขตการปกครอง และเมืองหลวง|url=http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2565/E/205/T_0028.PDF|journal=ราชกิจจานุเบกษา|language=|volume=139|issue=พิเศษ 205 ง}} 1 กันยายน 2565.</ref> หรือ '''ซาราวะก์'''<ref name="royin"/> ({{lang-ms|Sarawak}}, [[อักษรยาวี]]: {{lang|ms|سراواك}}) เป็น[[รัฐและดินแดนสหพันธ์ของประเทศมาเลเซีย|รัฐ]]ของ[[ประเทศมาเลเซีย]] ถือเป็นรัฐที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของประเทศ โดยมีพื้นที่เกือบเท่ากับ[[มาเลเซียตะวันตก]] รัฐซาราวักตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของ[[เกาะบอร์เนียว]] และมีชายแดนติดกับ[[รัฐซาบะฮ์]]ทางตะวันออกเฉียงเหนือของมาเลเซีย [[กาลีมันตัน]] (บอร์เนียวส่วนของอินโดนีเซีย) ทางใต้ และ[[ประเทศบรูไน]]ทางเหนือ มีเมือง[[กูจิง]]เป็นเมืองหลักและเมืองใหญ่สุดของรัฐ ทั้งยังเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจของรัฐและเป็นที่ตั้งของรัฐบาลประจำรัฐซาราวัก นครและเมืองอื่น ๆ ในรัฐนี้ ได้แก่ [[มีรี]], [[ซีบู]] และ[[บินตูลู]]
== ศัพทมูลวิทยา ==
บรรทัดที่ 146 ⟶ 147:
== การเมือง ==
===เขตการปกครอง===
รัฐซาราวักแบ่งพื้นที่ออกเป็น 12 เขต แต่ละพื้นที่นำโดยผู้อยู่อาศัยที่ได้รับการแต่งตั้ง ซึ่งต่างจากรัฐใน[[มาเลเซียตะวันตก]]<ref name=Governance>{{cite web|title=About Sarawak – Governance|url=http://www.spu.sarawak.gov.my/governance.html|website=Official website of State Planning Unit – Chief Minister's Department of Sarawak|access-date=14 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20130913195537/http://www.spu.sarawak.gov.my/governance.html|archive-date=13 September 2013 }}</ref><ref name=Divisiondistrict>{{cite web|title=Sarawak population|url=http://www.sarawak.gov.my/web/home/article_view/240/175/|website=The Official Portal of the Sarawak Government|access-date=14 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150907190444/http://www.sarawak.gov.my/web/home/article_view/240/175/|archive-date=7 September 2015}}</ref><ref>{{cite web|title=Administrative Divisions and Districts|url=http://sarawakfacts.sarawak.gov.my/modules/web/cls_list.php?clsid=34&catid=160&subcatid=&polid=137|publisher=The Sarawak Government|access-date=23 July 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150723154751/http://sarawakfacts.sarawak.gov.my/modules/web/cls_list.php?clsid=34&catid=160&subcatid=&polid=137|archive-date=23 July 2015}}</ref>
{|class="wikitable" style="margin:1em auto 1em auto; width:90%; font-size:smaller; text-align:center"
บรรทัดที่ 160 ⟶ 161:
! เมืองหลัก
! [[อำเภอของประเทศมาเลเซีย|อำเภอ]] (ตำบล)
! [[List of local governments in Malaysia|
|-
! 1301
บรรทัดที่ 267 ⟶ 268:
|width=250px
|barwidth=100px
|title=กลุ่มชาติพันธุ์ในรัฐซาราวัก (2020)<ref name="Sarawak Data"/>{{not in source|date=
|titlebar=#ddd
|left1=กลุ่มชาติพันธุ์
บรรทัดที่ 296 ⟶ 297:
สำมะโนมาเลเซีย ค.ศ. 2021 รายงานประชากรในรัฐซาราวักที่ 2,453,000 คน ทำให้เป็นรัฐที่มีประชากรมากเป็นอันดับ 3 ของประเทศ<ref name=":0">{{cite web|year=2017|title=Sarawak Population by Ethnic Group|url=https://data.sarawak.gov.my/home/data/dataset/c642e02c-5832-4678-99c6-e438149503c0|url-status=dead|access-date=27 August 2018|publisher=State Planning Unit, Sarawak|archive-date=13 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200813175719/https://data.sarawak.gov.my/home/data/dataset/c642e02c-5832-4678-99c6-e438149503c0}}</ref> อย่างไรก็ตาม ประชากรกลุ่มนี้กระจายเป็นบริเวณกว้าง ส่งผลให้รัฐซาราวักมีความหนาแน่นของประชากรต่ำที่สุด โดยมีประชากรแค่ 20{{nbsp}}คนต่อตารางกิโลเมตร อัตราการเติบโตของประชากรโดยเฉลี่ยใน ค.ศ. 2000 ถึง 2010 อยู่ที่ 1.8% ซึ่งใกล้เคียงกับอัตราของประเทศที่ 2.0%<ref name="State Planning Unit stats">{{cite web|title=Sarawak – Facts and Figures 2011|url=https://jkm.sarawak.gov.my/upload/file_folder/SPU/Sarawak%20Facts%20%26%20Figures%202011.pdf|publisher=Sarawak State Planning Unit, Chief Minister Department|access-date=24 November 2015|pages=5, 9, 15, 22|archive-date=6 August 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200806235444/https://jkm.sarawak.gov.my/upload/file_folder/SPU/Sarawak%20Facts%20%26%20Figures%202011.pdf|url-status=dead}}</ref> ใน ค.ศ. 2014 ประชากร 58% อาศัยอยู่ในเมือง ส่วนที่เหลืออยู่ในชนบท แต่ใน 10 ปีข้างหน้ามีการทำนายว่าประชากรในเมืองจะเพิ่มขึ้นไปถึง 65%<ref>{{cite news|title=Johari: Urban-rural ratio to hit 65:35 within 10 years|url=http://www.thestar.com.my/News/Community/2014/01/17/Johari-Urbanrural-ratio-to-hit-6535-within-10-years/|access-date=24 November 2015|newspaper=The Star (Malaysia)|date=17 January 2014}}</ref> {{As of|2011}} [[อัตราการเกิด|อัตราการเกิดคร่าว ๆ]] ในรัฐซาราวักอยู่ที่ 16.3 คนต่อ 1000 คน [[อัตราการตาย|อัตราการตายคร่าว ๆ]] อยู่ที่ 4.3 คนต่อ 1000 คน และ[[ภาวะการตายของทารก|อัตราการตายของทารก]]อยู่ที่ 6.5 คนต่อลูกที่เกิด 1000 คน<ref>{{cite web|title=Vital Statistics Summary for Births and Deaths|url=http://www.sarawak.gov.my/web/home/article_view/241/251/|publisher=Sarawak Government|access-date=12 January 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20150907173809/http://www.sarawak.gov.my/web/home/article_view/241/251/|archive-date=7 September 2015}}</ref>
ประชากรในเมืองส่วนใหญ่เป็น[[มาเลเซียเชื้อสายมลายู|ชาวมลายู]], เมอลาเนา, [[มาเลเซียเชื้อสายจีน|จีน]] และประชากรจำนวนน้อยที่เป็นชาวอีบันและ[[บีดายุฮ์]] ซึ่งอพยพเข้าเมืองเพื่อหางานทำ<ref name="Sarawak Convention Bureau">{{cite web|title=The Sarawak People|url=http://www.stf.org.my/sarawak/index.php?do=people|publisher=Sarawak Tourism Federation|access-date=24 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150106051053/http://www.stf.org.my/sarawak/index.php?do=people|archive-date=6 January 2015}}</ref> โดยประชากรสองกลุ่มหลังมีกลุ่มชาติพันธุ์ย่อยมากกว่า 40 กลุ่มในรัฐซาราวัก ซึ่งส่วนใหญ่อาศัยอยู่ในพื้นที่ห่างไกล และมักเรียกเป็น[[โอรังอาซัล]]<ref>{{cite web|title=Indigenous peoples – (a) Land rights of Indigenous Peoples|url=http://www.suhakam.org.my/indigenous-people/|publisher=[[Human Rights Commission of Malaysia]] (SUHAKAM)|access-date=30 November 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151002003359/http://www.suhakam.org.my/indigenous-people/|archive-date=2 October 2015}}</ref> โอรังอาซัล และชาวมลายูทั้งในมาเลเซียตะวันตก รัฐซาราวัก และรัฐซาบะฮ์อยู่ในกลุ่ม[[ภูมิบุตร]] ซึ่งเป็นกลุ่มที่มีสิทธิพิเศษในการศึกษา การงาน การเงิน และตำแหน่งทางการเมือง<ref>{{cite journal |last1=Ting |first1=Su Hie |last2=Rose |first2=Louis |title=Ethnic Language Use and Ethnic Identity for Sarawak Indigenous Groups in Malaysia |url=https://www.questia.com/read/1G1-377286780/ethnic-language-use-and-ethnic-identity-for-sarawak |date=June 2014 |journal=[[Oceanic Linguistics]] |volume=53 |issue=1 |pages=92–109 |doi=10.1353/ol.2014.0002 |s2cid=144213737 |url-access=subscription |access-date=30 November 2015 |quote=In Malaysia, Bumiputera (literally translated as 'prince of the earth' or 'son of the land') refers to the Malay and other indigenous people. ... The Bumiputera in general enjoy special privileges as part of the affirmative action for advancement of the community, and these include priority in university entry, scholarships, and government jobs, special finance schemes, and political positions. |archive-date=2015-12-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151208144714/https://www.questia.com/read/1G1-377286780/ethnic-language-use-and-ethnic-identity-for-sarawak |url-status=dead }}</ref>
รัฐซาราวักมีแรงงานต่างด้าวจำนวนมาก โดยมีแรงงานด้าวที่ลงทะเบียนมากถึง 150,000 คนมาทำงานทั้งในบ้านหรือในไร่นา การผลิต การก่อสร้าง บริการ และเกษตรกรรม<ref>{{cite news|title=Over 150,000 foreign workers in Sarawak hold temporary employment passes|url=http://www.thesundaily.my/news/1593885|access-date=18 December 2015|newspaper=The Sun Daily|date=26 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151027171855/http://www.thesundaily.my/news/1593885|archive-date=27 October 2015}}</ref> อย่างไรก็ตาม จำนวนแรงงานที่จดทะเบียนถูกต้องตามกฎหมายถูกบดบังด้วยแรงงานผิดกฎหมายระหว่าง 320,000 ถึง 350,000 คน<ref>{{cite news|last1=Sulok|first1=Tawie|title=Illegal immigrants in Sarawak a 'huge problem', deputy home minister admits|url=http://www.themalaymailonline.com/malaysia/article/illegal-immigrants-in-sarawak-a-huge-problem-deputy-home-minister-admits|access-date=18 December 2015|newspaper=Malay Mail Online|date=11 April 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151025155243/http://www.themalaymailonline.com/malaysia/article/illegal-immigrants-in-sarawak-a-huge-problem-deputy-home-minister-admits|archive-date=25 October 2015}}</ref>
=== กลุ่มชาติ
[[ไฟล์:Ethnic groups in sarawak.png|thumbnail|กลุ่มชาติพันธุ์หลักในรัฐซาราวัก ตามเข็มนาฬิกาจากบนขวา: หญิงชาวเมอลาเนาในชุดบาจูกูรุง, หญิงเชื้อสายจีนในชุดกี่เพ้า, หญิงชาวบีดายุฮ์ และนักรบชาวอีบันในชุดพื้นเมือง]]
รัฐซาราวักมีกลุ่มชาติพันธุ์หลัก 6 กลุ่ม ได้แก่ [[ชาวอีบัน|อีบัน]], [[มาเลเซียเชื้อสายจีน|จีน]], [[Malays (ethnic group)|มลายู]], [[บีดายุฮ์]], [[ชาวเมอลาเนา|เมอลาเนา]] และ[[โอรังอูลู]]<ref name="Sarawak Convention Bureau"/> เช่นเดียวกันกับกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีขนาดเล็กแต่ยังคงมีจำนวนมาก เช่น [[เกอดายัน]], [[ชาวชวา|ชวา]], [[บูกิซ]], [[ชาวมูรุต|มูรุต]] และ[[Malaysian Indian|อินเดีย]]<ref>{{cite news|last1=Leong|first1=Joe|title=Bizarre names like Tigabelas, Helicopter, Kissing in Borneo are real|url=http://www.theantdaily.com/Article.aspx?ArticleId=14911|access-date=24 November 2015|publisher=The Ant Daily|date=4 August 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20151124022706/http://www.theantdaily.com/Article.aspx?ArticleId=14911|archive-date=24 November 2015|quote=There are several other minor ethnic groups placed under the 'others', such as Indian, Eurasian, Kedayan, Javanese, Bugis and Murut.}}</ref> ใน ค.ศ. 2015 รัฐบาลมาเลเซียยอมรับชนบีดายุฮ์กับอีบันเป็นส่วนหนึ่งของ[[ชาวดายัก]]<ref>{{cite news|title=Putrajaya approves 'Dayak' for 'Race' category in all official forms|url=http://www.themalaysianinsider.com/malaysia/article/putrajaya-approves-dayak-for-race-category-in-all-official-forms|access-date=24 November 2015|newspaper=The Malaysian Insider|date=31 October 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20151124080101/http://www.themalaysianinsider.com/malaysia/article/putrajaya-approves-dayak-for-race-category-in-all-official-forms|archive-date=24 November 2015}}</ref> มีชนเผ่าที่ยังคงอยู่หรืออาจสูญหายแล้วในรัฐซาราวักมากกว่า 50 เผ่า แต่มีเพียงเฉพาะกลุ่มใหญ่เท่านั้นที่ได้รับการบรรจุลงในรัฐธรรมนูญแห่งสหพันธรัฐมาเลเซีย<ref>{{Cite web|url = https://dayakwithgoldenhair.wordpress.com/ethnic-groups-of-sarawak/?unapproved=1899&moderation-hash=3f01f89c2d2d7a2f9cafb6ca681aeddb#comment-1899|title = Ethnic Groups of Sarawak|date = 2 August 2011|access-date = 2023-01-01|archive-date = 2023-01-01|archive-url = https://web.archive.org/web/20230101123501/https://dayakwithgoldenhair.wordpress.com/ethnic-groups-of-sarawak/?unapproved=1899&moderation-hash=3f01f89c2d2d7a2f9cafb6ca681aeddb#comment-1899|url-status = dead}}</ref>
=== ภาษา ===
[[
{{legend|#FF006E|[[กลุ่มภาษามาเลย์อิก|มาเลย์อิก]]}}
{{legend|#FF984F|[[North Bornean languages|บอร์เนียวเหนือ]]และ[[Melanau-Kajang languages|เมอลาเนากาจัง]]}}
| |||